Het betreft een schematische samenvatting van alle voorgeschreven stof voor het vak Materieel Strafrecht, in 2020. Alle voorgeschreven literatuur, artikelen, online bronnen en jurisprudentie zijn hierin verwerkt.
Behaald cijfer: 8!
Materieel strafrecht – Samenvatting verplichte stof
Onderdeel I – Inleiding bijzondere delicten
Literatuur
De Hullu
2.3 Bijzondere delicten en rechtsgoederen
o Titels onder woorden brengen rechtsgoederen die strafrechtelijke bescherming
verdienen, huidige waarde:
Wetgevingstechnisch belang algemene bepalingen per titel
Titel kan richting geven aan interpretatie delictsomschrijving bevorderen
systematische interpretatie
Bevorderen systematische discussie strafbaarstellingen
o Wetgever denkt niet strikt in typen strafbare feiten, maar vooral in specifieke
problemen die strafrechtelijk aangepakt dienen te worden
2.5 Krenkings- en gevaarzettingsdelicten
o Krenkingsdelict = strafrechtelijke reactie op daadwerkelijke schending of krenking
rechtsgoed
o Gevaarzettingsdelict = strafbaarstelling bedreiging rechtsgoed/het gevaar voor een
krenking (preventie)
Abstract = niet relevant of gevaar zich heeft verwezenlijkt
Vb. opruiing (131 Sr) zelfs niet relevant of het gevaar enigszins
reëel is geweest
Concreet = in de delictsomschrijving vereist dat daadwerkelijk gevaar is
ontstaan
o Materieelrechtelijk belang indeling = strafbaarstelling gevaarzettingsdelicten is
problematischer
Ook relevant voor bepalen strafmaxima
2.6 Formele en materiële delicten
o Formeel delict = voor strafbaarheid is een bepaalde handeling voldoende
o Materieel delict = een bepaald gevolg staat centraal
o Onderscheid kan diffuus zijn
2.11 Aflopende en voortdurende delicten
o Voortdurende delicten = strafbaarstelling van een verboden toestand vragen over
verjaring en meervoudige vervolging rijzen
6 Het ontbreken van materiële wederrechtelijkheid
o Materiële wederrechtelijkheid = het gedrag moet in concreto verboden zijn
o Veearts-arrest erkenning aansprakelijkheidsvoorwaarde dat er wederrechtelijk
gedrag moet zijn geweest
Benadrukken open karakter systeem strafuitsluitingsgronden, i.h.b.
rechtvaardigingsgronden
o Formele wederrechtelijkheid = vervullen delictsomschrijving (wederwettelijkheid)
o Beroep hierop slaagt bijna nooit struikelblok is vaak subsidiariteit er staan
andere wegen dan het gepleegde strafbare feit open en de begane weg is in ieder geval
door de wetgever niet toelaatbaar geacht
o Knigge: exceptie kan nooit worden aanvaard, de kern ervan is immers dat er boven het
positieve recht een andere regel wordt gesteld
o Overmacht (vooral noodtoestand) vervult in wezen dezelfde functie
1
, Strijards: noodtoestand verschilt juist van ongeschreven exceptie (waarvan de
kern is dat het door de strafbepaling veiliggestelde rechtsbelang juist wel
wordt gediend
o De facto vooral een beroepsexceptie
o Conclusie = algemene exceptie heeft geen toegevoegde waarde naast de reeds
bestaande aansprakelijkheidsvoorwaarden en excepties
Machielse, Herziening van het stelsel van strafuitsluitingsgronden
Wanneer de formele wederrechtelijkheid gerealiseerd is, kan in uitzonderingsgevallen de
materiële wederrechtelijkheid ontbreken
Hoe algemener de categorieën uitzonderingen die met behulp van de noodtoestand worden
gecreëerd op de delictsinhoud, des te groter de kans dat de norminhoud zelf verengd wordt
Avas is een subjectieve, geïndividualiseerde schulduitsluitingsgrond het betrachten van
maximale zorgvuldigheid leidt tot een strafuitsluitingsgrond Knigge: vraag of avas wel
fungeert als schulduitsluitingsgrond, interfereert met functioneel daderschap als het ook gaat
omvatten gevallen waarin niet meer van vd kan worden gevergd
Jurisprudentie
Wet bodembescherming
o Beroep ontbreken materiële wederrechtelijkheid ook in gevallen waar vd ‘met zijn
rug tegen de muur staat’ staat het niet aan vd vrij om af te wijken van het onderhavige
Besluit
Doet er niet toe dat vd op zorgvuldige wijze te werk is gegaan
Levensgevaar te duchten
o Levensgevaar te duchten betekent dat het levensgevaar ten tijde van het verijdelen van
de veiligheidsmaatregelen naar algemene ervaringsregels voorzienbaar moet zijn
geweest
Hiervan zal in de regel geen sprake zijn indien zich doorgaans geen personen
in de nabijheid van het betreffende ‘elektriciteitswerk’ bevinden
Beoordeling ex ante (ten tijde van het verrichten v/d delictsgedraging)
Niet voldoende dat iemand zich in de nabijheid v/h elektriciteitswerk kan
bevinden
Niet noodzakelijk dat daadwerkelijk iemand zich op het moment v/d
delictsgedraging in de nabijheid v/h werk bevindt
Onderdeel II – Groepscriminaliteit
Literatuur
Noyon-Langemeijer-Remmelink, art. 141 Sr
Kern = deelnemen aan plegen geweld geschiedt uiteraard opzettelijk
Geweld is gelijk aan brengen in een staat van bewusteloosheid of onmacht ogv 81 Sr hier
n.v.t. ogv lid 3
Niet noodzakelijk dat het geweld gevolgen heeft gehad soms is een acuut gevaar voor zo’n
gevolg voldoende
Niet noodzakelijk dat elke geweldpleger hetzelfde soort geweld praktiseert zekere
geestelijke cohesie vereist zodat kan worden gesproken van ‘in vereniging’
Geweld moet zekere intensiteit hebben geen hoge eisen aan gesteld
‘openlijk’
2
, o Plaats waar normaliter publiek aanwezig is
o Vb. geweld in PI niet zonder meer openlijk, ihb niet als niet duidelijk is in hoeverre
min of meer willekeurig publiek aanwezig was of kon zijn op deze niet voor een ieder
toegankelijke plaats
o Aankleden door significante feitelijkheden
o Eis geldt ook voor het handelen in vereniging, waarbij de daders zelf evenwel niet
openlijk hoeven op te treden mits het effect van hun gedrag zich maar openlijk
manifesteert in dier voege dat aldus de openbare orde wordt bedreigd
o Hoeven daders zich niet bewust van te zijn
‘in vereniging’
o Nodig dat de daders weten dat anderen aan het feit deelnemen
o 2 personen voldoende
o Voldoende dat degene die zelf geen geweld heeft gepleegd ‘opzet op het in vereniging
plegen van openlijk geweld heeft gehad, en daaraan een voldoende significante
bijdrage heeft geleverd’ = vocale, intellectuele of andere bijdragen leveren
o Indien de betrokkene een voldoende significante of wezenlijke bijdrage levert aan het
geweld (PSV – Tottenham Hotspur)
o Enkele feit dat iemand door zijn aanwezigheid de groep heeft versterkt is onvoldoende
Lid 2 alleen die gevallen van medeplegen vallen onder dit lid die tevens volledig
plegerschap opleveren
o Beschadiging, onbruikbaarmaking of wegmaking is uitgesloten enkel vernieling
voldoende
Noyon-Langemeijer-Remmelink, art. 306 Sr
Onderscheid aanval en vechterij zij die aangevallen worden en zich verdedigen kunnen niet
aansprakelijk zijn voor de gevolgen van het gewelddadig optreden van anderen tegen hen
Meer dan 2 personen vereist (turba)
Deelnemen = daadwerkelijk een bijdrage leveren aan de aanval of vechterij
o Niet nodig is dat men zelf fysiek daadwerkelijk aan het vechten is geweest
Wet sluit aansprakelijkheid niet uit voor hen die hun deelneming hadden gestaakt of buiten
gevecht waren gesteld of voordat zij zich in de aanval of vechterij gemend hadden
Wet sluit aansprakelijkheid niet uit wanneer van één tevens de persoonlijke aansprakelijkheid
voor het gevolg bewezen kan worden succesvol beroep noodweer sluit aansprakelijkheid
anderen dus ook niet uit
Poging niet geheel onmogelijk
Jurisprudentie
Slag bij Beverwijk
o ‘deelneming aan een vechterij’ ex 306 Sr vereist is een ‘daadwerkelijke bijdrage
aan de vechterij’
Door vd geleverd door zich in de bijz. omstandigheden van dit geval in de
gelederen van een van de strijdende partijen te scharen
Deelnemer aan vechterij hoeft dus niet zelf te vechten
Passieve aanwezigheid aan de zijlijn onvoldoende
PSV – Tottenham Hotspur
o ‘in vereniging plegen van geweld’ ex 141 lid 1 Sr indien de betrokkene een
voldoende significante of wezenlijke bijdrage levert aan het geweld, zij het dat deze
bijdrage zelf niet van gewelddadige aard behoeft te zijn
3
, Enkele omstandigheid dat iemand aanwezig is in een groep die openlijk
geweld pleegt is niet zonder meer voldoende
Ook vocale, intellectuele en andere bijdragen tellen mee
Openlijke geweldpleging?
o Strafmaximum van 141 lid 1 Sr gaat aanmerkelijk boven andere bepalingen uit
grond in de schending van de openbare orde
o ‘openlijk’ = bij geweld dat zich door onverholen, niet-heimelijk bedreven daden heeft
geopenbaard, zodat daardoor de openbare orde is aangerand, zonder dat evenwel is
vereist dat ten tijde en ter plaatse van het plegen van het geweld publiek aanwezig was
of dat er toen en daar feitelijk vrije toegang en zicht op wat er gebeurde bestond
Mede afhankelijk van het antwoord op de vraag of bij de geweldpleging in
zekere zin willekeurig publiek aanwezig was of had kunnen zijn specifieke
omstandigheden geval doorslaggevend
Onderdeel III – Samenloop en generalis/specialis
Literatuur
De Hullu en Knigge & Wolswijk
Samenloop = gelijktijdige berechting van hetzij 1 gebeurtenis die tot vervulling van meerdere
delictsomschrijvingen leidt, hetzij meerdere gebeurtenissen die meerdere vervullingen van een
of meer strafbepalingen opleveren
o Doel = om onbeperkte en ongerechtvaardigde cumulatie v/d mogelijk op te leggen
straffen tegen te gaan
Bijv. als bij 1 handeling meer mensen overlijden eendaadse samenloop
Bijv. als bij het maken van 1 foto de belangen van drie personen worden geschaad
meerdaadse samenloop
Wetgever heeft uitdrukkelijk niet bedoeld cumulatie mogelijk te maken van voorbereiding,
poging en voltooid delict
Eendaadse samenloop (55 Sr) door 1 feit meerdere strafbepaling vervuld
o Toepassing 1 strafbepaling:
Lid 1 zwaarste hoofdstraf
Lid 2 lex specialis bij een bepaalde inhoudelijke samenhang
Verhouding met 1 lid 1 Sr (Bestimmtheitsgebot)
In de praktijk ligt de keuze bij het OM
Logische specialiteit = indien de eventuele specialis alle bestanddelen
v/d generalis bevat + nog 1 of meer andere (bijv. kinderdoodslag)
o Geprivilegieerde logische specialis = lager strafmax
o Gekwalificeerde logische specialis = hoger strafmax geen
dwingende rangorde (OM mag prima vervolgen voor
doodslag ipv moord)
Systematische specialiteit = een specialiteitsverhouding die niet ogv
een letterlijke vergelijking v/d delictsomschrijving moet worden
aangenomen, maar op basis van het wettelijk stelsel en de bedoeling
v/d wetgever (Verhuiswagen-arrest)
o Verwant zijn de derogatieregelingen wanneer een
bepaalde wet voor een andere gaat (bijv. landelijk voor
plaatselijk)
o Op zijn minst eenheid van tijd en plaats vereist
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller evamulder99. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.02. You're not tied to anything after your purchase.
