Summary
Samenvatting individu en maatschappij sociologie
- Course
- Institution
- Book
uitgebreide samenvatting van het boek sociologie. Deze samenvatting is voor het vak individu en maatschappij jaar 1 periode 1
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
Leeuw1608
Content preview
Samenvatting sociologie................................................................................................................................................................4
Hoofdstuk 1 Wat is sociologie?...............................................................................................................4
Sociologie, een eerste beschrijving.....................................................................................................4
Sociologie als wetenschap..................................................................................................................4
Weerstand tegen sociologie...............................................................................................................5
Sociologie en verpleegkunde..............................................................................................................5
Hoofdstuk 2: mensen zijn op elkaar gericht; interactie..........................................................................5
interactie............................................................................................................................................5
identiteit.............................................................................................................................................6
Role-taking..........................................................................................................................................6
Collectieve definitie van de situatie....................................................................................................6
referentiekader...................................................................................................................................6
Sociale constructie..............................................................................................................................6
Attributietheorie.................................................................................................................................6
Vooroordelen en stereotype..............................................................................................................7
Selffulfilling prophecy en selfdestroying prophecy.............................................................................7
Hoofdstuk 3: mensen worden door elkaar gevormd: cultuur.................................................................7
Cultuur................................................................................................................................................7
Waarden.............................................................................................................................................8
Normen..............................................................................................................................................8
Afwijkend gedrag................................................................................................................................8
Belang van waarden en normen.........................................................................................................9
Institutie en institutionalisering..........................................................................................................9
Roltheorie...........................................................................................................................................9
Rolconflicten.....................................................................................................................................10
Socialisatie........................................................................................................................................11
H4 mensen zijn van elkaar afhankelijk: interdependentie....................................................................14
Groeperingen...................................................................................................................................14
Maatschappelijke veranderingen.....................................................................................................17
Structuur en sociale stratificatie.......................................................................................................17
Invloed..............................................................................................................................................18
H14 van verzorgingsstaat naar participatiemaatschappij.....................................................................20
1
, De verzorgingsstaat..........................................................................................................................20
Methoden voor verdeling van macht en de verzorgingsstaat..........................................................21
De verzorgingsstaat onder druk........................................................................................................23
De participatiesamenleving..............................................................................................................25
H6 zelfmanagement.............................................................................................................................28
Zelfmanagement en gezondheid......................................................................................................29
Zelfmanagement als waarde............................................................................................................30
Zelfmanagement en maatschappelijke context................................................................................30
Zelfmanagent en sociale ongelijkheid...............................................................................................31
Zelfmanagement en professionele zorg...........................................................................................31
H7 Mantelzorg......................................................................................................................................31
Mantelzorg en gezondheid...............................................................................................................32
Mantelzorg als waarde.....................................................................................................................32
Mantelzorg en sociale ongelijkheid..................................................................................................33
Mantelzorg en professionele zorg....................................................................................................33
H9 verplegen als beroep.......................................................................................................................34
Inleiding............................................................................................................................................34
Professionalisering van het verpleegkundig beroep.........................................................................35
De kenmerkenbenadering................................................................................................................35
Actuele ontwikkelingen....................................................................................................................37
gevolgen voor het verpleegkundig beroep.......................................................................................38
De professional van de toekomst.....................................................................................................38
De verpleegkundige professional van de toekomst..........................................................................39
H10 positie en rol van de verpleegkundige..........................................................................................39
De positie van verpleegkundigen......................................................................................................39
Rolconflicten.....................................................................................................................................42
Verplegen in een krachtenveld van belangen...................................................................................43
Hulpverlening en ideologie...............................................................................................................44
H11 positie en rol van de zorgvrager....................................................................................................45
De rol van de ziekte..........................................................................................................................45
De rol van zorgvrager.......................................................................................................................47
De positie van de consument in de gezondheidszorg.......................................................................48
H12 preventie.......................................................................................................................................49
Visies op ziekte en gezondheid.........................................................................................................49
2
, Wat is preventie...............................................................................................................................50
Preventie en methode van uitvoering..............................................................................................53
Problemen met voorlichting.............................................................................................................54
Preventie en maatschappelijke context............................................................................................54
Kritiek op preventie..........................................................................................................................55
Verpleegkundige preventie..............................................................................................................56
H15 de rol van de gezondheidszorg in de samenleving........................................................................57
Religieus referentiekader.................................................................................................................57
Medische referentiekader................................................................................................................58
Economisch referentiekader.............................................................................................................61
Juridische referentiekader................................................................................................................62
H16 kwaliteit van de zorg.....................................................................................................................63
Maatschappelijke ontwikkelingen en consequenties voor kwaliteit van zorg..................................63
Voorwaarden voor kwaliteit van zorg...............................................................................................64
H13 verplegen en sociale ongelijkheid.................................................................................................64
Sociale ongelijkheid: een probleem?...............................................................................................64
Gezondheid en sociale ongelijkheid.................................................................................................65
epidemiologie: enkele kanttekeningen.............................................................................................65
Sociale klasse en gezondheid............................................................................................................65
Etniciteit en gezondheid...................................................................................................................66
Geslacht en gezondheid...................................................................................................................66
Verplegen en sociale ongelijkheid....................................................................................................67
3
,Hoofdstuk 1 Wat is sociologie?
Psychologen verklaren gedrag vanuit de persoon zelf: aanleg, persoonlijkheid, karakter.
Sociologen verklaren gedrag vanuit de samenlevingsverbanden die mensen met elkaar
vormen.
Sociologie, een eerste beschrijving
In de sociologie betekent sociaal: alles wat met het samenleven van mensen te maken
heeft.
De sociologie probeert antwoord te geven op twee samenhangende vragen:
1: Hoe worden mensen beïnvloed door het feit dat ze deel uitmaken van allerlei
samenlevingsverbanden oftewel groeperingen?
Microniveau = kleine samenlevingsverbanden waarvan mensen deel uitmaken.
Mesoniveau= grotere organisatorische verbanden waarvan mensen deel uitmaken.
Macroniveau= Dit heeft betrekking op de maatschappij als geheel.
2: Hoe zit de samenleving in elkaar?
Bij veel dingen die wij doen en keuzes die wij maken, zijn er ook invloeden vanuit de
omgeving aanwijsbaar. Als mensen in zo’n geval alleen naar de rol van het individu kijken,
spreken we van psychologiseren.
Individualisering: de neiging om sociale of maatschappelijke problemen te herleiden tot
individuele problemen of afwijkingen.
Relatieve autonomie, van sociale processen ten opzichte van individuele bedoelingen:
mensen die met elkaar samenleven, brengen sociale processen voort die geen van hen
tevoren zo bedoeld of gepland heeft.
De habitus is zowel een objectief maatschappelijk gegeven als een individuele geneigdheid
en capaciteit. Deze habitus bepaalt voor een belangrijk deel hoe een individueel naar de
toekomst kijkt en welke mogelijkheden hij of zij voor zichzelf ziet.
Sociologie als wetenschap
Sociologie is een empirische wetenschap, dat wil zeggen dat een wetenschap waarbij
kennis voortkomt uit een systematische waarneming van feiten. Sociologie probeert objectief
vast te stellen hoe de maatschappelijke werkelijkheid in elkaar zit. Dat gebeurt door het doen
van onderzoek.
Waarom krijgen in de ene sociale klasse meer mensen een hartinfarct dan in de andere? Dat
zal niet leiden tot formulering van wetmatigheden met betrekking tot menselijk gedrag. Wel
kunnen regelmatigheden, waarschijnlijkheden en patronen in kaart worden gebracht: als a
gebeurt is de kans zo en zo groot dat b gebeurt. Blz 7
4
,Weerstand tegen sociologie
Weerstand tegen de sociologie:
- Bijvoorbeeld : asielzoekers pikken onze banen in.
- Een andere weerstand is dat de sociologie geen oog zou hebben voor de individuele
verantwoordelijkheid en daders wapens in handen heeft waarmee ze zich als slachtoffer
kunnen voordoen. ‘’ik heb wel iemand in elkaar geslagen, maar dat komt door mijn rottige
jeugd in een kansarm milieu’’
- Sociologie zou mensen over één kam scheren en voorbijgaan aan ieders individualiteit.
Waar het om gaat, is dat mensen bepaald e kenmerken gemeenschappelijke hebben en van
daaruit vergelijkbare invloeden ondergaan. De sociologie probeert die invloeden in kaart te
brengen.
Sociologie en verpleegkunde
Sociologie kan verpleegkundigen helpen met meer zicht te krijgen op:
- Het eigen gedrag en dat van anderen.
- Maatschappelijke factoren met betrekking tot zorg, ziekte en gezondheid, bijv factoren die
van invloed zijn op het functioneren van mantelzorg of het verband tussen gezondheid en
sociale klasse.
- De inrichting en ontwikkeling van de gezondheidszorg en de rol en positie van
verpleegkundigen daarin.
- De positie van verpleegkundigen in allerlei groeperingen op micro-, meso- en
macroniveau.
Mensen zijn op elkaar gericht, en stemmen hun gedrag op elkaar af. Het sociologische
begrip wat hier mee te maken heeft is = interactie.
Wat mensen doen, denken en voelen is sterk bepaald door wat zij van anderen geleerd
hebben. Hier duidt het begrip cultuur op.
Mensen zijn van elkaar afhankelijk. Mensen kunnen niet zonder anderen leven. Het begrip
interdependentie staat hiervoor.
Deze 3 begrippen die te beschouwen zijn als drie aspecten van het sociale, vormen de
kapstok voor een korte inleiding op de sociologische manier van denken. Aan de hand van
deze indeling worden enkele andere belangrijke sociologische begrippen besproken.
Hoofdstuk 2: mensen zijn op elkaar gericht; interactie
interactie
Mensen zijn op elkaar gericht: interactie
5
,Het begrip interactie wil zeggen: het gedrag van mensen ten opzichte van elkaar in
onderlinge wisselwerking. Het gedrag van de één leidt tot een reactie van de ander. Die
reactie is gebaseerd op interpretatie oftewel een subjectieve definitie van de situatie. Die
definitie bepaald het bedrag, of die definitie nu objectief waar is of niet.
identiteit
Iemands identiteit, dat wil zeggen de wijze waarop iemand zichzelf ziet, komt tot stand via
allerlei interactie processen, wordt gecreëerd door onze sociaal-culturele omgeving.
Role-taking
Met role-taking wordt bedoeld dat mensen zich in gedachten verplaatsen in de positie van
anderen met wie zij in contact komen. Door vanuit deze positie, dus met andermans ogen,
naar zichzelf te kijken, kunnen mensen achterhalen wat er in een bepaalde situatie van hen
wordt verwacht en kunnen zij gedrag ten opzichte van die ander preciezer bepalen.
Collectieve definitie van de situatie
Dat interacties gebaseerd zijn op een subjectieve definitie van de situatie, betekent niet dat
wij in elke situatie opnieuw tot een interpretatie moeten komen. Van veel situaties hebben
wij al geleerd hoe wij die moeten definiëren. We kunnen dan spreken van collectieve
betekenissen. Dat wij al veel interpretatie geleerd hebben, heeft met het begrip cultuur te
maken.
referentiekader
Uit voorgaande blijkt dat mensen enerzijds allerlei interpretaties van de werkelijkheid met
elkaar delen, maar anderzijds maar ook vaak tot heel verschillende interpretaties komen. Dat
heeft onder andere te maken met het begrip referentiekader, dat wil zeggen: het geheel van
waarden, normen, overtuigingen en vanzelfsprekendheden op grond waarvan de leden van
groepering oordelen en handelen. Referentiekader wordt ook wel kort omschreven als de
sociale bril waardoor iemand de werkelijkheid bekijkt. Het referentiekader bepaalt voor een
belangrijk deel hoe iemand in het leven staat. Het referentiekader registreert niet passief,
maar construeert actief.
Mensen stellen zich niet alleen selectief open voor allerlei prikkels, zij nemen die prikkels ook
selectief waar. Mensen zijn dagelijks onderhevig aan een grote hoeveelheid prikkels. Bij het
waarnemen vindt een selectie van die prikkels plaats omdat we ze nooit allemaal kunnen
verwerken.
Sociale constructie
De groeperingen waar iemand lid van is, vormen in belangrijke mate het referentiekader. In
deze zin is waarnemen ook een sociaal proces, waarbij mensen met elkaar orde scheppen
en zich een gezamenlijk beeld vormen van de werkelijkheid. Ze doen dit om te bekijken wat
afwijkend en problematisch is. Afwijkend gedrag is dus een sociale constructie: mensen
bepalen wat zij normaal of abnormaal vinden.
Attributietheorie
6
, Attribueren is toeschrijven. Volgens de attributietheorie proberen mensen bij het
waarnemen altijd te verklaren. De attributietheorie kent het begrip fundamentele
attributiefout: de rol van de persoon wordt overschat en de rol van de omstandigheden
wordt onderschat. (Doorlezen blz 16 ‘etikettering en stigmatisering’)
Vooroordelen en stereotype
Het begrip vooroordeel wil zeggen: ‘een bepaalde min of meer vaste manier van denken,
voelen en handelen die een gedeelte van de sociale werkelijkheid in behoorlijke mate
vertekend’.
Een stereotype is min of meer vaste manier van denken, voelen en handelen van een groep
mensen ten aanzien van een andere groep waardoor de werkelijkheid sterk vertekend wordt.
Selffulfilling prophecy en selfdestroying prophecy
Het begrip selffulfilling prophecy duidt erop dat een subjectieve definitie van de situatie
zichzelf kan waarmaken. Letterlijk betekent het ‘een zichzelf waarmakende voorspelling’
Hoofdstuk 3: mensen worden door elkaar gevormd: cultuur
Het tweede aspect van het sociale heeft te maken met het feit dat mensen door elkaar
worden gevormd. Het begrip cultuur duidt hierop.
Cultuur
Cultuur betekent oorspronkelijk ‘een stuk zaairijp stuk grond’.
Cultuur wordt omschreven als een geheel van voorstellingen, opvattingen, waarden en
normen die mensen zich als lid van hun samenleving verworven hebben door middel van
leer en gewoon gewenningsprocessen en die van grote invloed zijn op hun gedrag in een
ruimere zin.
Cultuur met een grote C, voor kunstuitingen. Het begrip cultuur in de sociologie heeft een
veel bredere betekenis. Het heeft in feite te maken met alle aspecten van het dagelijks leven
zoals, eten met mes en vork of met je handen, huwelijks rituelen komaan kerkelijke
gebruiken, man-vrouw verhouding, functioneren van mantelzorg enzovoort. Het begrip
cultuur duidt op zaken die mensen met elkaar delen, gemeenschappelijk hebben.
Subcultuur is een cultuur (groeperingen) die een aantal kenmerken gemeenschappelijk
heeft met de overkoepelende cultuur, maar die ook een aantal eigen elementen heeft.
Jongeren leven vaak in een eigen subcultuur met eigen gebruiken en een eigen taal.
Cultuur vs natuur: Bij natuur gaat het om datgene wat de mens bij de geboorte meekrijgt,
de aangeboren eigenschappen. Natuur is veel moeilijker veranderbaar dan cultuur. Iemand
die erg introvert is, zal niet snel veranderen in een uitbundig iemand. Cultuur is gemakkelijker
te veranderen dan natuur. Cultuur maken mensen zich eigen via het leer- en
gewenningsproces een punt wat mensen geleerd hebben, kunnen zij ook afleren, waaraan
zij gewend zijn, kunnen zij ook af binnen. In de loop der tijd veranderen allerlei culturele
patronen.
7
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Leeuw1608. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.85. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now