Samenvatting fundamenten van de
psychologie
Hoofdstuk 1, 3, 4, 5, 6, 7, 9 en 10
Inhoud
Hoofdstuk 1 – Wat is psychologie? ................................................................................................... 6
1.1 Een definitie van psychologie ................................................................................................. 6
1.2 Ontwikkelingen die de psychologie mogelijk gemaakt hebben ..................................... 6
Rede, intuïtie en geloof............................................................................................................... 6
De wetenschappelijke revolutie ................................................................................................ 6
De groeiende macht van de wetenschappen en het ontstaan van twee culturen .......... 7
De toepassing van de wetenschappelijke methode op het menselijke functioneren ... 8
De evolutietheorie........................................................................................................................... 8
1.3 Het ontstaan van de psychologie .................................................................................................. 9
Ontwikkelingen binnen de filosofie................................................................................................. 9
Psychologie als nieuwe wetenschap ............................................................................................... 9
1.4 De moderne psychologie: drie invloeden op het gedrag .............................................. 11
1.5 Onderzoeksmethoden in de psychologie .................................................................................... 12
Beschrijvend onderzoek ................................................................................................................ 13
Correlatieonderzoek ...................................................................................................................... 14
Experimenteel onderzoek ............................................................................................................. 14
1.6 De plaats van de psychologie in de samenleving ........................................................................ 16
De psychologisering van de maatschappij .................................................................................... 16
Het beeld van de psycholoog ........................................................................................................ 16
Psychologen in het beroepenveld ................................................................................................. 16
Hoofdstuk 3 De waarneming ................................................................................................................. 17
3.1 Van zintuiglijke gewaarwording naar waarneming ..................................................................... 17
Het verschil tussen gewaarwording en waarneming .................................................................... 17
Waarneming is een actief proces .................................................................................................. 17
3.2 Van de retina naar de hersenen: bottom-up processen ............................................................. 18
De primaire schets ......................................................................................................................... 18
Perceptuele organisatie................................................................................................................. 18
Patroon- en objectherkenning ...................................................................................................... 19
3.3 De perceptie verbeteren door de informatieopname te sturen: top-down processen ............. 20
Evidentie voor top-downinvloeden ............................................................................................... 20
1
, 3.4 waarneming van diepte en beweging ......................................................................................... 20
De waarneming van diepte ........................................................................................................... 20
De waarneming van beweging ...................................................................................................... 21
3.5 Waarneming en actie .................................................................................................................. 22
Spiegelneuronen ........................................................................................................................... 22
3.6 perceptuele capaciteiten van pasgeborenen .............................................................................. 23
Hoofdstuk 4 Conditionering .............................................................................................................. 24
4.1 klassieke conditionering .............................................................................................................. 24
De inzichten van Pavlov ................................................................................................................. 24
Kenmerken van klassieke conditionering ...................................................................................... 25
De behavioristische interpretatie en problemen hiermee............................................................ 26
Het cognitieve alternatief.............................................................................................................. 27
Klassieke conditionering bij mensen ............................................................................................. 28
4.2 Operante conditionering ............................................................................................................. 28
Thorndike en Skinner .................................................................................................................... 28
Bekrachtiging ................................................................................................................................. 29
Straf ............................................................................................................................................... 29
Waarom is straf dikwijls niet effectief? ......................................................................................... 30
Vermijdingsleren en aangeleerde hulpeloosheid ......................................................................... 30
4.3 observerend leren ....................................................................................................................... 31
Culturele verschillen ...................................................................................................................... 32
Hoofdstuk 5 Het geheugen.................................................................................................................... 32
5.1 De bevindingen van Ebbinghaus in de 19e eeuw ........................................................................ 33
5.2 Het geheugenmodel van Atkinson en Shiffrin............................................................................. 33
De sensorische geheugens ............................................................................................................ 34
Het kortetermijngeheugen (KTG) .................................................................................................. 34
Het langetermijngeheugen (LTG) .................................................................................................. 34
5.3 Verdere ontwikkelingen in de geheugentheorieën..................................................................... 35
Van KTG naar werkgeheugen ........................................................................................................ 35
Een realistischere kijk op de informatieoverdracht van werkgeheugen naar LTG ....................... 36
5.4 Informatie oproepen uit het LTG ................................................................................................ 37
Het belang van oproepingsaanwijzingen ...................................................................................... 37
Interferentie bij het oproepen ...................................................................................................... 37
Distinctie als hulp bij het herinneren ............................................................................................ 38
De wonderbaarlijke kracht van toetsen en examens .................................................................... 38
5.5 Herinnering is reconstructie ........................................................................................................ 38
2
, Organisatieschema’s ..................................................................................................................... 39
Ooggetuigenverklaringen .............................................................................................................. 39
Reconstructie en verdrongen herinneringen ................................................................................ 39
5.6 Amnesie en het impliciete geheugen .......................................................................................... 40
Types van amnesie ........................................................................................................................ 40
De ontdekking van het impliciete geheugen ................................................................................. 40
Hoofdstuk 6 Motivatie........................................................................................................................... 41
6.1 soorten motivatie ........................................................................................................................ 41
Motivatie en behoeften ................................................................................................................ 41
Motivatie en doelen ...................................................................................................................... 42
Conflicterende motivaties ............................................................................................................. 44
6.2 Honger ............................................................................................................................................. 44
Biologische signalen voor honger en verzadiging ......................................................................... 44
Cognitieve en sociaal-culturele invloeden .................................................................................... 45
6.2 Seks .............................................................................................................................................. 46
Hormonen en seksueel gedrag ...................................................................................................... 46
Sociaal-culturele factoren ............................................................................................................. 47
Homoseksualiteit en biseksualiteit................................................................................................ 47
6.4 Prestatiemotivatie ....................................................................................................................... 49
De verschillende componenten van prestatiemotivatie ............................................................... 49
Prestatiemotivatie wordt geleerd ................................................................................................. 50
De wet van Yerkes en Dodson ....................................................................................................... 51
Hoofdstuk 7 Intelligentie ....................................................................................................................... 52
7.1 Wat verstaan mensen onder intelligentie? ................................................................................. 52
7.2 Analytische intelligentie .............................................................................................................. 53
De ontwikkeling van intelligentietests .......................................................................................... 53
Kenmerken van intelligentietests .................................................................................................. 54
De structuur van de analytische intelligentie ................................................................................ 56
Evidentie voor een erfelijke component in IQ-scores ................................................................... 58
Evidentie voor een milieucomponent in IQ-scores ....................................................................... 58
Schattingen van de nature-nurture bijdragen in onze maatschappij. .......................................... 59
7.3 Praktische intelligentie ................................................................................................................ 60
De theorie van Gardner ................................................................................................................. 60
Evidentie voor het belang van praktische intelligentie ................................................................. 61
Tests voor praktische intelligentie ................................................................................................ 61
7.4 Sociale en emotionele intelligentie ............................................................................................. 62
3
, Tests voor sociaal-emotionele intelligentie .................................................................................. 62
Het leren van sociale vaardigheden .............................................................................................. 63
Hoofdstuk 9 Psychopathologie.............................................................................................................. 63
9.1 Wat zijn mentale stoornissen? .................................................................................................... 63
Wanneer is er sprake van een mentale stoornis? ......................................................................... 63
Factoren die een rol spelen bij mentale stoornissen .................................................................... 64
Mentale stoornissen classificeren: de DSM .................................................................................. 64
9.2 Aan een middel gebonden stoornissen ....................................................................................... 65
Stoornis in alcoholgebruik en alcoholintoxicatie .......................................................................... 65
9.3 Psychotische stoornissen ............................................................................................................ 67
Schizofrenie ................................................................................................................................... 67
Oorzaken van schizofrenie ............................................................................................................ 68
9.4 Stemmingsstoornissen ................................................................................................................ 69
Bipolaire stoornis........................................................................................................................... 69
Depressiestoornis .......................................................................................................................... 70
Oorzaken van depressie ................................................................................................................ 70
9.5 Angststoornissen en obsessieve-compulsieve stoornissen......................................................... 72
Hoofdstuk 10 Therapieën ...................................................................................................................... 73
10.1 De behandeling van mentale stoornissen ................................................................................. 73
Therapeutische benaderingen ...................................................................................................... 73
Types van therapeuten.................................................................................................................. 73
10.2 Biologische therapieën .............................................................................................................. 73
Geneesmiddelentherapie .............................................................................................................. 73
Doeltreffendheid van geneesmiddelentherapie ........................................................................... 74
10.3 Psychologische therapieën ........................................................................................................ 75
Gemeenschappelijke kenmerken van psychotherapieën ............................................................. 75
10.4 Psychoanalytische therapie ....................................................................................................... 76
Vrije associatie, droomanalyse en interpretatie van afweermechanismen.................................. 76
Weerstand, overdracht en catharsis ............................................................................................. 76
Psychoanalyse sinds Freud ............................................................................................................ 76
10.5 Humanistische therapie ............................................................................................................ 77
Cliëntgerichte therapie .................................................................................................................. 77
10.6 Cognitieve gedragstherapie ...................................................................................................... 78
Technieken voor de behandeling van angststoornissen ............................................................... 78
Technieken voor de behandeling van depressiestoornissen ........................................................ 78
10.7 Huwelijks- en gezinstherapie, groepstherapie en gemeenschapsvoorzieningen ..................... 79
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller brittvs99. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.96. You're not tied to anything after your purchase.
