Samenvatting van Reflecteren: de basis, op weg naar bewust en bekwaam handelen. 4e druk. Hoofdstuk 2, 3, 4 en 5. Samen met plaatjes en tabellen erg overzichtelijk en fijn te leren!
Hoofdstuk 2 Het begrip reflecteren: doel, betekenis en gebruik
2.1 De term reflecteren
- Reflecteren = nadenken (over) & (licht) terugkaatsen.
2.2 Het doel van reflecteren
- Reflecteren is geen doel op zich.
- Het is vooral een middel om te leren handelen (denken, voelen) in toekomstige situaties.
- ‘Het doel van de vaardigheid reflecteren is bewustwording van en inzicht krijgen in eigen
gedrag en hier betekenis aan geven met het oogmerk het persoonlijk professioneel handelen
te optimaliseren in toekomstige beroepssituaties.’
- Je wordt je bewust van je gedrag om uiteindelijk bekwaam te worden in je beroep.
- Een absolute voorwaarde is een lerende houding.
2.3 Een uitstapje naar de filosofie
- Een mens kan denken over zijn eigen denken (beginpunt filosofie).
- Je zou filosofie kunnen omschrijven als: de liefde tot de wijsheid, het willen weten wat echt is
en de moeite waard. Het gaat om vraagtekens zetten bij zaken die iedereen vanzelfsprekend
vindt. Reactie op het mythische denken, dat algemeen aanwezig was.
- De Grieken onderwierpen het mythische denken aan
een kritische reflectie.
- In het Nederlands geeft men filosofie meestal weer als
wijsbegeerte.
- Lerende houding is belangrijk.
- De leerprocessen zijn:
1. Onbewust – onbekwaam
2. Bewust – onbekwaam
3. Bewust – bekwaam
4. Onbewust – bekwaam
2.4 Supervisie
- Supervisie is een manier van ervaringsleren waarbij de professional:
1. Op basis van theoretische kennis en eigen praktijk handelen een vergroting en
verdieping van vakkennis en vakkundigheid nastreeft;
2. Zijn zelfinzicht kan vergroten ten behoeve van hulp of dienstverlening aan de ander;
3. Eigen gevoelens leert hanteren en controleren;
4. Zich kan oriënteren op de organisatie van de instelling waarbinnen hij werkt.
- ‘Supervisie is het onder begeleiding leren door reflectie op eigen werkervaringen. Degene die
supervisie krijgt, de supervisant, leert het eigen handelen tegen het licht te houden.
Daardoor verwerft hi inzicht in het eigen handelen en kan dit duurzaam verbeteren.’
- ‘Een methode op het gebied van deskundigheidsbevordering, gericht op het zelfstandig en
integratief (integratie tussen persoon, beroep en concrete werksituatie) functioneren in de
uitoefening van een dienstverlenend beroep, waarin het doelgericht hanteren van de relatie
tussen werker en anderen een belangrijke rol spelen.’
2.5 Intervisie
- Naast supervisie is intervisie een leermethode om het professioneel handelen te
optimaliseren.
- Werkinbreng = betekenisvolle situatie die zich heet voorgedaan op het werk (of op school),
waarvan de professional wil leren, samen met zijn collega’s.
, 2.6 Reflecteren: een beroepsvaardigheid
- Reflecteren is een beroepsontwikkeling.
- Gespreksvaardigheid = gericht op het zich bewust worden en kunnen benoemen van eigen
vaardigheden.
- Supervisie = uitoefening van het beroep staat centraal.
- Beroepsbeoefenaar = reflecteren op eigen handelen, denken en voelen in de
beroepscontext, om het beroepsmatig handelen te bevorderen en de persoonlijke
eigenschappen te ontwikkelen die de uitoefening van het beroep vereist.
- Beroepspersoon = een (nieuwe) identiteit met daarbij de behorende deskundigheid
(beroepsdimensie en de persoonsdimensie).
- Een supervisietraject geeft de werknemers de gelegenheid (opnieuw) stil te staan bij zijn
plaats in de organisatie, zijn werkwijze en houding, bij de vanzelfsprekendheden die in de
werkuitvoering geslopen zijn en zijn blinde vlekken.
- De reflectie verfrist en bevordert de zelfsturing in het leven van en op het werk.
2.7 Belang van reflectie
- Redenen waarom reflectie op het handelen voor professionals zo belangrijk is:
Professionals zijn kwetsbaar en bij het nemen van ingrijpende beslissingen worden
ze vaak op zichzelf teruggeworpen.
Dienstverlening en hulpverlening zijn complex en vaste oriëntatiepunten (normen en
waarden die voorheen vanzelfsprekend waren) zijn grotendeels weggevallen.
De professional staat onder druk. Een manier om met deze druk om te gaan, is het
zoeken naar betere methoden en instrumenten. Om dit te kunnen zijn kennis en
inzicht in de problematiek en in de positie die hij daarin inneemt, noodzakelijk.
Via zelfreflectie kan de professional zijn persoonlijk concept van professionaliteit
bijstellen.
Zelfreflectie helpt de professional een attitude te ontwikkelen van openheid en
toegankelijkheid. Het is een uitdrukking van verantwoordelijkheid.
Reflecteren richt zich op het optimaliseren van professioneel handelen.
- Een belangrijk argument om reflectievaardigheden te ontwikkelen is dat je als professional in
je dagelijkse werkpraktijk veelal autonoom handelt. Jij maakt keuzes en besluiten.
- Je bent als zelfstandig professional op die momenten de observator van je eigen werk.
- Je ontwikkelt je van privépersoon met een persoonlijk gedragsrepertoire (hoe handel, denk
en voel ik in dagelijkse situaties?) tot een professional met een professioneel
gedragsrepertoire (hoe handel, denk en voel ik in professionele situaties?).
2.8 Relatieafhankelijkheid en samenwerking
- Relatieafhankelijkheid = de term die aangeeft dat de kwaliteit van de dienstverlening
afhankelijk is van de kwaliteit van de relatie tussen dienstafnemer en dienstverlener.
- In de huidige complexe maatschappij zijn samenwerkingsverbanden, netwerken en
ketensamenwerking niet meer weg te denken. Er wordt van je verwacht dat je niet in je
eigen ‘bubbel’ blijft opereren, maar dat je contact en samenwerking zoekt.
2.9 Reflecteren: een actueel begrip
- Filosoof Andreas Kinneging schreef een artikel waarin hij fouten, zoals verkeerde besluiten,
voor een groot deel wijt aan het gebrek aan verdieping voorafgaand aan het nemen van
beslissingen. Hij pleit voor meer reflectie.
2.10 Reflecteren: toekomstgericht en actiegericht
- Reflecteren kan ook tijdens en voorafgaand aan het handelen plaatsvinden.
- Reflecteren, in welke vorm ook, is uiteindelijk altijd toekomstgericht.
- Daarnaast is reflecteren geen navelstaren, maar actiegericht.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller emmakeijzer. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.83. You're not tied to anything after your purchase.
