Alle kenmerkende aspecten van hoofdstuk 9 Wereldoorlogen aantekeningen. Deze kenmerkende aspecten zijn gemaakt aan de hand van het boek Feniks voor 4, 5 en 6 VWO
Samenvatting Feniks VWO overzicht van de geschiedenis, ISBN: 9789006464917 Geschiedenis
All for this textbook (1)
Written for
Secondary school
Economie en Maatschappij
Geschiedenis
6
All documents for this subject (6)
1
review
By: huiswerkhuisbreda • 2 year ago
By: verakuijpers • 2 year ago
Translated by Google
Thanks a lot!
Seller
Follow
verakuijpers
Reviews received
Content preview
Hoofdstuk 9: Wereldoorlogen
Aantekeningen:
*Dit hoofdstuk is ingedeeld in paragrafen, ipv kenmerkende aspecten*
Tsaar
- autocratisch (doema = parlement, géén macht
- Rusland is een agrarische samenleving
- Rusland is een standensamenleving
↓
WO 1
- Verliezen
- Honger in de steden (door boeren die wegvielen)
- Slechte bestuur van de Tsaar.
→ gevolg hiervan is de Februarirevolutie (spontane volksopstand)
Het gevolg van de Februarirevolutie is het aftreden van de Tsaar. Er komt een
voorlopige regering, die van een republiek (na aftreden van de Tsaar) naar een
democratie willen.
↓
Lenin
Lenin is vrij naar rusland mogen gaan van de Duitsers, met als motief onrust stoken
waardoor de Duitsers min of meer vrij spel kregen in de oorlog. (was de gedachte)
- april 1917 April Thesen: Vrede
Voedsel
Land weer naar de boeren
- Oktoberrevolutie 1917 (niet spontaan, dus niet volgens de marxistische theorie. Wel door
een voorhoede van leiders van de communistische partij (= Leninisme)).
→ Geplande staatsgreep!
- Maart 1918: Vrede van Brest-Litovsk (Duitsland/Rusland)
→ Gevolg is een burgeroorlog tussen de ‘roden’ en de ‘witten’. Roden zijn
hierin de communisten en de witten zijn de tegenstanders en de geallieerde
troepen. Dit wordt het begin genoemd van de koude oorlog. Dit komt omdat de
geallieerden wisten dat er nu een front minder was. De Roden winnen uiteindelijk
de oorlog.
- 1922 : Sovjet-Unie
- Planeconomie: De staat bepaald alles (dit voor het tweede punt op de lijst van Lening:
voedsel veiligstellen). De boeren balen hier alleen heel erg van, want ze kunnen nog steeds
niet vrij produceren.
→ Gevolg hiervan is een hongersnood, want de boeren staken te
produceren.
- Lenin reageert op de boerenopstand door de NEP in te stellen (hoort niet bij het
communisme!) Dit een terugkeer naar het kapitalisme. Boeren mogen weer een deel van
hun oogst vrij verkopen. (Particulier ondernemerschap)
,Economische crisis
Jaren 20 = Roaring Twenties: consumptiemaatschappij
Als reactie: Drooglegging (drankverbod), gevolg: illegale stokerijen en criminaliteit (maffia).
Oorzaak beurskrach: = WERELDCRISIS
- overproductie in de landbouw
- protectionisme: invoerrechten heffen op import
→ reactie: andere landen doen hetzelfde
- ongelijke inkomensverdeling/ “Live now, pay later”
- speculatie met aandelen
Hoover: economisch liberalisme “laisser faire” → geen overheidsbemoeienis
Hoovervilles = krottenwijken
Verkiezingen 1932: Roosevelt → beïnvloed door Keynes = overheid moet wél
ingrijpen! → Breuk met economisch liberalisme!
New Deal: -werkverschaffingsprojecten
-toezicht op banken
Wereldcrisis= één vd oorzaken van de opkomst van Hitler
Dawesplan: V.S wil leningen terug
Verzuiling
1848 grondwetswijziging: godsdienstvrijheid
Vier zuilen: -katholiek
-protestant (christelijk)
-socialistisch
-liberale/neutrale
Zuil = afgesloten laag.
Katholieken en protestant hadden een sterke afkeer tegen de socialisten omdat deze groep
een splitsing van de staat en de godsdienst wilde. De socialisten waren erg tegen
godsdiensten.
NL en economische crisis → 1931: Nederland is een handels- en doorvoerland
Oorzaken:
● Protectionisme van andere landen (= beschermen van eigen economie)
● Koppeling van de gulden aan de gouden standaard (1936 koppeling losgelaten)
● Nederlandse producten relatief “te duur” t.o.v andere landen
Maatregelen om crisis te bestrijden?
● Bezuinigen bijvoorbeeld ambtenaren salarissen verlagen
Effect: stakingen, muiterij, marine personeel, oproer in de Jordaan omdat “de steun”
werd verlaagd.
● 1936, gouden standaard verlaten → leidde tot herstel economie
● Werkverschaffingsprojecten
Plan van de Arbeid: overheid moet ingrijpen in economie →
werkverschaffingsprojecten
, staatsschuld KEYNES
SDAP + NN
Hs 9: Tijd van de Wereldoorlogen 1900-1950
Kenmerkend aspecten:
- Het voeren van twee wereldoorlogen
- De crisis van het wereldkapitalisme
- Vormen van verzet tegen het West-Europese imperialisme
Paragraaf 1: Van eeuwenwisseling naar wereldoorlog
West-Europa was het economische en politieke centrum van de wereld. De VS was het
modernste land maar hield zich internationaal afzijdig van Europa. Zij voerden een politiek
van isolationisme. In Europa was GB het machtigste land met haar koloniale rijk. GB had de
grootste vloot, maar op economisch gebied haperde het. Ook Frankrijk was
geïndustrialiseerd, maar miste haar mijnbouwgebied Elzas Lotharingen. Rusland was zwak:
geen industrie, agrarische samenleving. Deze zwakte werd getoond door verlies tegen
Japan. Duitsland was na de eenwording uitgegroeid tot een economische grootmacht.
Industrie was modern en de keizer kon deze economische macht inzetten voor zijn politieke
ambities (vloot wetten 1898).
Tussen de Europese landen ontstonden er fricties.
● Vloot. GB wilde een grotere vloot dan Duitsland. Wapenwedloop was het gevolg.
● Elzas-Lotharingen. Frans-Duitse oorlog van 1870/71 die Frankrijk verloor. Frankrijk
wilde revanche voor verloren oorlog.
● Duitse inmenging in Turkije en bondgenoot Oostenrijk-Hongarije mengde zich in
conflicten op de Balkan. Rusland en Servië vertrouwden dit niet. Zij zagen zichzelf
als leiders van de Slavische volken.
● Bondgenootschappen. Frankrijk en Rusland om Duitsland in te sluiten. GB sloot zich
hierbij aan, 1907 Triple Entente. Triple Alliantie: Duitsland en Oostenrijk-Hongarije.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller verakuijpers. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.34. You're not tied to anything after your purchase.
