Class notes
P&G Hoorcolleges en arresten
- Course
- Institution
Complete hoorcollege aantekeningen van het vak Privacy & Gegevensbeschermingsrecht (P&G) aan de VU. Duidelijk en overzichtelijk geschreven. Succes met je tentamen!
[Show more]
1 review
By: maximewesterink • 11 months ago
Seller
Follow
RomeevdBoom
Reviews received
Content preview
PRIVACY & GEGEVENSBESCHERMINGSRECHTHOORCOLLEGES
HOORCOLLEGE 1 THEORIE EN PRAKTIJK VAN GROND- EN
VERDRAGRECHTEN ROND PRIVACYRECHT
Inhoud:
Theoretische grondslagen van privacyrecht zijn vrij onduidelijk.
Geschiedenis van het recht.
Setting waarin het recht wordt geïnterpreteerd, toegepast en vorm krijgt.
Vorming vindt niet enkel plaats door middel van rechters, maar ook door
andere beslissingen genomen in de maatschappij.
Het begrijpen en kunnen toepassen van het recht op privacy &
gegevensbeschermingsrecht op complexe casussen.
Relatie tussen recht op privacy & gegevensbeschermingsrecht.
Privacyrecht is de basis en helpt bij het begrijpen en toepassen van het
gegevensbeschermingsrecht.
Het gegevensbeschermingsrecht baseert zich op veel termen en begrippen uit
het privacyrecht.
WG-vragen sluiten aan op tentamen.
Tentamen bestaat uit 70% casus en 30% assay (reflecteren en spelen met materie).
Eerste deel: privacy in de democratische rechtstaat (theoretisch kader).
Wat is privacy; wat is privacy als grondrecht; hoe heeft het vorm gekregen als
grond- en verdragsrecht; wat is het belang ervan, welke functie vervult het in
de democratische samenleving; waarom is het ook belangrijk voor andere
grondrechten?
Tweede deel: recht op privacy.
Wat is de reikwijdte van het recht (onder Gw, EVRM, EU-Handvest); wat valt
eronder; wat bepaalt de ernst van de inbreuk; onder welke voorwaarden mag
het worden beperkt?
Privacy:
Het recht op bescherming van de persoonlijke levenssfeer.
Terugtrekking moet mogelijk zijn (recht op privacy).
Het recht om met rust gelaten te worden.
Warren & Brandeis: the right to privacy (1890) = the right to be let alone.
“De intensiteit en complexiteit van het leven, gepaard gaande met de
voortschrijdende beschaving, hebben de terugtrekking van de wereld
noodzakelijk gemaakt, en de mens, onder de verfijnde invloed van cultuur, is
gevoeliger geworden voor publiciteit, zodat eenzaamheid en privacy
essentiëler zijn geworden voor de individu; maar moderne onderneming en
uitvinding hebben hem door invasies op zijn privacy onderworpen aan
mentale pijn en angst, veel groter dan alleen door lichamelijk letsel zou
kunnen worden veroorzaakt.”
1
, Door de mogelijkheid zich te kunnen terugtrekken, wordt men instaat gesteld
bepaalde eigenheid te ontwikkelen (eigen inzicht, eigen moreel, eigen pad
volgen) in plaats van constant door de cultuur aangestuurd te worden.
Alan F. Westin deelde privacy op in vier stadia:
1. Afzondering: Epicurus gaf drie ingrediënten voor een gelukkig leven:
Samenleven in een gemeenschap.
Je eigen voedsel kunnen verbouwen.
Een plek hebben waar je in je eentje kan nadenken (ruimte om je te kunnen
afzonderen).
2. Intimiteit: iets wat jezelf doet, deel je met andere mensen.
Iets wat je deelt met andere mensen (vrienden, familie, collega’s).
3. Anonimiteit: in een grote menigte ben je (meestal) anoniem.
4. Emotionele gereserveerdheid: dat je niet prijsgeeft/openbaar maakt wat je op
een bepaald moment voelt of denkt.
Door lichamelijke uitingen, bv. blozen, kan men ongewenst toch diens
gedachtes/gevoelens deels prijsgeven.
Reserve: Deze creatie van mentale afstand - een variant van het
concept van 'sociale afstand' - vindt plaats in elke soort relatie onder
regels van sociale etiquette; het geeft de individuele keuze weer om
informatie achter te houden - de keuze die het dynamische aspect van
privacy is in dagelijkse interpersoonlijke relaties.
Je kan privacy vanuit verschillende disciplines benaderen (vb. biologie, antropologie).
Normen en waarden ten aanzien van wat men publiek en privé wil houden,
kunnen over de tijd verschillen.
Privacy is no longer a social norm (Mark Zuckerberg, 2010).
Volgens docent veronderstelt dit dat privacy alleen maar cultuur is en daardoor
bepaald wordt. Dit negeert dat men tevens een biologische imprint heeft van
wat als fijn en wenselijk wordt ervaren.
Een reactie is niet slechts sociaal gecultiveerd, maar is tevens vanuit nature
meegegeven.
Sociale stimulatie en afzondering: biologische balansering van bv. ratten met of
zonder de mogelijkheid tot terugtrekking (in eigen vertrekken).
Zonder de mogelijkheid tot terugtrekking valt de stabilisatie van het aantal
ratten lager uit.
Terugtrekking is een noodzakelijke voorwaarden om samen te kunnen leven ,
anders ontstaat het verschijnsel van overcrowding, waarbij dieren/mensen zich
agressief naar elkaar kunnen gaan gedragen.
o Door dieren op niet-natuurlijke afstanden te houden, gaan ze niet-
natuurlijk (seksueel, agressief) gedrag vertonen.
o Territorialiteit gaat dan een duidelijke rol spelen.
Alan F. Westin heeft zich mede op dit experiment gebaseerd.
Wat men fijn en wenselijk vindt, resulteert in reactie.
Privacy is een fysiek verschijnsel. Meting is mogelijk, maar niet wenselijk.
Privacy is deel van ons overlevingsmechanisme.
Voorafgaand aan het recht op privacy als verdragsrecht:
Werd er over privacy geschreven door onder andere Warren & Brandeis (1890).
Zij baseerde het recht op privacy op USA common law:
o Richt to life;
o Richt to enjoy life;
2
, o Right to be let alone;
o General right to privacy.
Met de erkenning van de spirituele aard van de mens dient er tevens een
erkenning van het recht op privacy van de mens te zijn.
Ook zonder fysieke handelingen kan men immers tevens worden geraakt in
diens persoon.
Warren & Brandeis schrijven dit naar aanleiding van de opkomst van
roddelpers en fotografie.
Deze opkomst van technologie vormde een reden om over privacy te schrijven
(link privacy en technologie).
Vierde amendement: doorzoekingen en inbeslagnames.
Het recht van de mensen om veilig te zijn in hun persoon, huizen, documenten
en bezittingen tegen onredelijke doorzoekingen en inbeslagnames zal niet
worden geschonden, en geen doorzoekingen mogen worden uitgevoerd zonder
gerede verdenking, gesteund door een eed of besluit, en de plaats die moet
worden doorzocht en de mensen en dingen die in beslag worden genomen,
moeten specifiek worden beschreven.
James Otis pleitte ervoor dat de overheid slechts met een order (toestemming
destijds van de koning) en op grond van een (redelijke) verdenking door de
eigendommen van onderdanen mocht gaan.
o Kritisch tegenover general right of assistant: in de (vroegere) praktijk
kon iedere douane officier met een “blanco cheque” macht uitoefenen
door ieders huis te betreden.
o Machtsmiddel staat open voor misbruik.
o Grondslag voor het vierde amendement.
o De overheid dient in zijn macht te worden beperkt.
Mireille Hildebrand: Rule of law (machtsmisbruik en willekeurig gebruik moet
worden voorkomen, legitieme macht dient door het recht te worden begrensd en
gereguleerd) vs rule by law.
De afstand die dit met zich meebrengt, heeft merkwaardige implicaties voor de
interpretatie van tekst; aangezien een tekst emancipeert van de tirannie van zijn
auteur, zal zijn betekenis zich ontwikkelen in reactie op volgende lezers die
dezelfde tekst in nieuwe omstandigheden moeten interpreteren. De starheid
van geschreven manuscripten, zoveel minder kortstondig dan gesproken
woorden, wekt dus een behoefte aan iteratieve (alternatieve?) interpretatie. Dit
resulteert ook in de mogelijkheid om specifieke interpretaties tegen te gaan en
te betwisten.
General right of assistant kan worden gezien als rule by law.
o De wet wordt gebruikt als legitimering voor naakte machtsuitoefening.
Rule of law: de wet stelt bepaalde eisen, waarmee getracht wordt
machtsmisbruik te voorkomen.
Legislative branch (makes laws, wetgever), executive branch (enforces laws,
uitvoerende macht), judicial branch (interprets laws, rechtsprekende macht).
Bijsturing binnen de machtenscheiding (vooral van de uitvoerende macht) is
noodzakelijk.
Wetgeving is er niet alleen om de burger te reguleren, maar tevens om de
overheid te reguleren. Macht dient te worden begrensd.
Als je als overheid onbegrensde macht hebt, creëer je een voorwaarde voor een
politiestaat.
3
, Rapport staatcommissie Grondwet (2010):
De democratische rechtsstaat houdt in dat de overheid zich moet houden aan
heldere, kenbare en vooraf, door democratisch gelegitimeerde organen,
vastgestelde regels.
o Legitieme macht wordt door het recht gelegitimeerd en daardoor tevens
begrenst (begrenzing van de macht).
o Hangt samen met de legaliteitseis eis en checks and balances.
o Absolute en willekeurige macht dient te worden tegen gegaan.
De legaliteitseis houdt in dat de overheid slechts die bevoegdheden heeft, die
haar bij of krachtens de Grondwet of de wet zijn toegekend. Haar optreden is
bovendien gebonden aan de grenzen die het recht stelt. De verdeling van
machten brengt mee dat de wetgevende, uitvoerende en rechtsprekende macht
tot op zekere hoogte zijn gespreid over onderscheiden overheidsinstellingen
(machtenscheiding) die elkaar controleren en in evenwicht houden (evenwicht
van machten: checks and balances), met als doel absolute macht en
willekeurige machtsuitoefening tegen te gaan.
Toegang tot een onafhankelijke en onpartijdige rechter moet garanderen dat
de rechten van de burgers onderling en ten opzichte van de overheid worden
beschermd.
Het element van democratie houdt onder meer in dat burgers of de
instellingen die hen vertegenwoordigen betrokken zijn bij de vaststelling van
de belangrijkste wettelijke regels.
De autoriteit dient aan de hand van wetgeving te worden uitgeoefend, anders
tast dat de legitimiteit van de beslissing/handeling aan.
o Acceptatie van macht komt dan in het gedrang.
o Docent: de overheid is zijn macht aan het uitbreiden.
Privacy in de samenleving:
Preambule EVRM: het is van groot belang dat de rechten van de mens beschermd
worden door de suprematie van het recht, opdat de mens niet gedwongen kan worden
om in laatste instantie zijn toevlucht te nemen tot opstand tegen tirannie en
onderdrukking. Mensen dienen vrijheid van meningsuiting en geloof te genieten, vrij
te zijn van vrees en gebrek, hetgeen verkondigd is als het hoogste ideaal voor ieder
mens.
Mensenrechten en grondrechten (Gw) kunnen een bepaalde overlap hebben.
Totalitarisme: geen scheiding tussen privé en publieke sfeer (kenmerk). Belangen van
de overheid en individu worden hetzelfde geacht.
In zo’n staat wordt geacht dat burgers geen privésfeer hebben.
o Geen scheiding tussen persoonlijke levenssfeer en belangen van de
overheid.
o Burgers dienen bij te dragen in het belang van de publieke macht.
Alleen tegenstanders/vijanden van de staat zijn relevant in het totalitarisme.
Aanspraak menen te hebben om als overheid in alle lagen van privacy inbreuk
te maken ten behoeve van de totalitaire samenleving.
o Dit fenomeen ziet men terug in de data-analyse aanspraak die de
overheid tracht te hebben op haar burgers.
o Kritische houding hier tegenover is vereist.
Raad van Europa is na de Tweede Wereldoorlog opgericht in reactie op het
totalitarisme.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller RomeevdBoom. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.88. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53068 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now