Samenvatting Geschiedenis Historische Context De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden Feniks VWO
59 views 0 purchase
Course
Geschiedenis
Institution
Gymnasium Novum
Book
Feniks historische contexten 2e fase vwo
Dit is een bestand waarin de samenvatting van de historische context De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden te vinden is. Dit bestand is gebaseerd op de uitgeverij Feniks van het VWO Ik heb er zelf veel aan gehad en hoop dat jij dat ook gaat hebben, succes!
De belangrijke deelvragen: 1.1 Waa...
Hc hoofdstuk 1 de republiek der zeven verenigde nederlanden
November 2, 2020
27
2019/2020
Summary
Subjects
geschiedenis
examen
examenstof
historische context
vwo
ce
se
samenvatting
hc
Connected book
Book Title:
Author(s):
Edition:
ISBN:
Edition:
Written for
Gymnasium Novum
Natuur
Geschiedenis
All documents for this subject (7)
Seller
Follow
sabinevandenberg5
Reviews received
Content preview
Historische Context
De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden
1515 – 1648
1.1 Waardoor brak er een opstand uit in de Nederlanden? 1515-1572
[ Jaartal verklaring ]
1515: Karel V landsheer van de Nederlanden
1572: Watergeuzen nemen Den Briel in -> Officiële begin van de Opstand
[ Beantwoording leidende vraag ]
1. Politiek: door de centralisatiepolitiek van Karel V en Filips II worden de
privileges van de edelen en de steden bedreigd
2. Religieus: er is veel afkeer onder protestanten en gematigde katholieken
tegen de gewelddadige en intensieve kettervervolgingen.
[ Staatsvorming en centralisatie ]
Jaartallen:
1515: Karel V wordt landsheer der Nederlanden
1516: Karel V wordt de koning van Spanje
1519: Karel V wordt de keizer van het Duitse Rijk
1543: Karel V verovert Gelderland en is daarmee landsheer van alle 17 gewesten
(Bourgondische Kring)
Karel wil zijn gezag steeds meer centraliseren
- De gewesten wilden vasthouden aan de privileges die ze hadden gekregen
in ruil voor belastingbetaling
- 15e & 16e eeuw is er opbloei van handel & nijverheid met als gevolg
1. toenemende verstedelijking
2. de stedelijke burgerij wordt steeds machtiger
[ Verplicht voorbeeld: de instelling van de drie Collaterale Raden 1531 ]
Moet het centrale bestuur versterken
Vervangen de taken van adel & tasten de privileges aan
Raad van State
Noblesse d’épée (adel van degen) steeds meer verdrongen door Noblesse
de robe (adel van de toga)
Buitenlandse politiek & oorlogsvoering
Geheime Raad
Universitair geschoolde bestuurders
Algemene wetgeving + uitvoering ervan
Raad van Financiën
3 edelen & 3 juristen
Beheersen persoonlijke bezit van de vorst
Belastingen
Ka’s bij dit voorbeeld:
1. Het begin van staatsvorming en centralisatie
,[ Luther ]
Karel V keizer in Duitsland → Luther daar begonnen met de reformatie
- Hij had kritiek op de rooms-katholieke kerk, want volgens hem is de Bijbel
richtinggevend. Daarom wil hij de kerk van binnenuit hervormen.
- Opvattingen snel verspreid door de boekdrukkunst
- Hij wordt gesteund door sommige Duitse vorsten
1517: 95 stellingen
1518: de Resolutiones
1521: kerkelijke ban
Karel V voert samen met zijn katholieke vorsten jarenlang oorlog tegen deze
protestantse vorsten
1555: Vrede van Augsburg
‘cuius regio eius religio’ → iedere vorst bepaalt het geloof in zijn rijk
(= nederlaag voor Karel V en hij treedt vervolgens af)
[ Verplicht voorbeeld: Luther voor de Rijksdag in Worms 1521 ]
Bijeenkomst van alle Duitse Vorstendommen waarbij Luther wordt gevraagd of
hij zich vasthoudt aan zijn opvattingen.
Edict van Worms → Rijksban over Luther uitgesproken
Leidt tot de definitieve scheuring van de kerk
KA’s bij dit voorbeeld:
1. De protestantse reformatie die splitsing van de christelijke kerk in West-
Europa tot gevolg had
[ De inquisitie ]
Karel V trad hard op tegen de protestanten
1522: instelling van de inquisitie
Rechtbank die ketters moest opsporen en berechten
Protestantisme werd niet uitgeroeid
Gezien als aantasting van de privileges
[ Verplicht voorbeeld: de instelling van de bloedplakkaten 1550 ]
Eenheid van geloof zou de eenheid in Karels rijk vergroten & gehoorzaamheid
vanzelfsprekender maken
Na overwinning Schmalkaldische oorlog -> kettervervolgingen nog extremer =
bloedplakkaten
Wordt erg tegengewerkt (door protestanten & gematigde katholieken)
Karel wil daarom de Nederlanden los maken van Frankrijk & het heilige
Roomse rijk
Nieuwe kerkelijke bestuurlijke indeling zou passen bij de contrarevolutie
Onder Filips II wordt de nieuwe indeling uitgevoerd
ontstaan aartsbisdommen
veel verzet; het plan zou namelijk leiden tot meer vervolgingen
KA’s bij dit voorbeeld:
1. Het begin van staatsvorming en centralisatie (?)
2. Het streven van vorsten naar absolute macht
, [ Calvinisten ]
1536: Calvijn over de taak van de vorst
1555: Filips II aan de macht (Nog strenger katholiek)
1559: Margaretha van Parma wordt landvoogdes
- Zij moet namens Filips de Nederlanden besturen
- Onder haar begon het Calvinisme
→ Grootste verschil Luther & Calvijn is dat Calvijn gelooft in de
‘predestinatieleer’ en of je tegen een goddeloze overheid in opstand
mag komen)
1565: Hoge edelen vragen aan Margaretha om minder hard de ketters aan te
pakken. Filips geeft aan haar de opdracht om juist streng te blijven vervolgen
1566: lage edelen bieden haar een smeekschrift aan
- Inquisitie wordt verminderd
- Korte termijn gevolg: hagenpreken & beeldenstorm (=Alva gestuurd)
[ Alva ]
1567: hertog van Alva landvoogd van de Nederlanden
- Raad van beroerten
- 1568: na de slag bij Heiligerlee laat hij de graven Egmont & Hoorne
executeren
- Willem van Oranje vlucht naar Duitsland
1568: Willem valt met zijn Duits huurlingenleger de Nederlanden binnen →
Invasie mislukt
1572: Watergeuzen veroveren in naam van Oranje Den Briel
- Officiële begin van de opstand
- Willem van Oranje opnieuw door enkele gewesten uitgeroepen tot
stadhouder
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sabinevandenberg5. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.35. You're not tied to anything after your purchase.
