Aardrijkskunde 4T2
3.1: Regionale beeldvorming
Het beeld dat mensen hebben van onbekende gebieden, is vaak gebaseerd op stereotypen.
Stereotype beelden berusten deels op onjuiste informatie. De tot standkoming van stereotype
beelden heeft vooral met perceptie te maken.
Cultuurelementen zoals muziek, dans, sport, kleding en religie spelen een belangrijke rol in het
stereotype beeld van Zuid-Amerika.
Aardrijkskunde is de wetenschap die zich bezighoudt met de aarde als woonplaats van de mens en
met de mensen als bewoners van de aarde. Aardrijkskunde doet dit door het aanleveren van
geografische beelden. Geografische kennis voorkomt dat je een vertekend beeld hebt van een
gebied of zijn bewoners. Je mental map wordt als het ware gecorrigeerd.
Zowel stereotype beelden als geografische beelden van Zuid-Amerika zijn van invloed op het
ruimtelijk gedrag van buitenlandse bedrijven, consumenten, politici en burgers. Dat blijkt onder
andere uit de investeringsbeslissingen van bedrijven en overheden en de keuze voor toeristische
bestemmingen.
In dit hoofdstuk bouw je vanuit een aantal invalshoeken een correct geografisch beeld op van Zuid-
Amerika.
3.2: Landschappen
West: actieve continentrand
Aan de westkust van Zuid-Amerika vindt subductie plaats.
De oceanische korst van de Nazcaplaat en de Antarctische
plaat duiken weg onder de continentale korst van Zuid-
Amerika. Het Andesgebergte is het resultaat van deze
tektonische onrust. In dit deel van Zuid-Amerika vind je erg
veel andesiet.
De Andes is een hooggebergte dat in het noordwesten uit
meerdere bergketens (cordilleras) bestaat. Hiertussen ligt
een hoogvlakte of hoogland, de zogenaamde Altiplano.
Bij de vorming van het Andesgebergte ontstond aan de
oostkant van het gebergte een voorlandbekken. De
Altiplano is van oorsprong zo’n voorlandbekken, maar is
tijdens de vorming van de Andes opgetild.
Aan de westkust is de vulkanische activiteit niet overal even
groot. Volgens sommige wetenschappers is dit doordat de
subductie in die gebieden moeilijker verloopt.
Oost: passieve continentrand
Ten oosten van het Andesgebergte liggen het Guyana- en het Braziliaanse schild. Op sommige
plekken wordt dit oude gesteente afgedekt door jongere afzettingen, maar op het hoogland van
Guyana en Brazilië liggen deze oude schilden aan de oppervlakte. De belangrijkste landschapstypen
in Zuid-Amerika zijn:
- het hoogland van Guyana en Brazilië
- het plateau van Patagonië
- het Andesgebergte
- de Altiplano
- de uitgestrekte laaglanden waarin de Orinoco, de Amazone en de Paraná in stromen
, Bodemschatten
Binnen Zuid-Amerika zijn vooral het Andesgebergte en de hooglanden rijk aan ertsen zoals ijzer,
koper, tin, zilver en goud. Een aantal gebieden met een tropisch regenwoudklimaat is rijk aan
bauxiet, bijvoorbeeld Suriname. Het mineraal Lithium, dat wordt gebruikt in accu’s die een hoge
energiedichtheid vereisen, wordt steeds belangrijker.
3.3: klimaat- en landschapszones
Klimaat- en landschapszones
De noordelijke helft van Zuid-Amerika ligt volledig in de tropen. Het is echter niet overal warm en
vochtig, omdat de temperatuur afhankelijk is van de breedte- en hoogteligging. De neerslag wordt
sterk bepaald door de ligging ten opzichte van gebergtes. Het gevolg is dat in Brazilië het
Amazonebekken een tropisch regenwoudklimaat kent en op het hoogland van Brazilië een
savanneklimaat voorkomt. Als in juli de ITCZ verschuift, komen er in Noordoost-Brazilië periodiek
ernstige droogtes voor.
Omdat mangrovebossen altijd met de wortels in brak en zout water in (sub)tropische kustgebieden
staan, kunnen ze ook groeien in gebieden met weinig neerslag.
In het zuiden van Brazilië wordt het klimaat gematigder. Nog verder zuidwaarts lopen de klimaten
uiteen van een steppe- en woestijnklimaat in Chili en Argentinië, tot een gematigd zeeklimaat in het
uiterste zuiden van Chili.
Klimaatfactoren
De ligging van klimaat-, vegetatie-, en landschapszones in Zuid-Amerika wordt voor een groot deel
bepaald door de geografische breedteligging, de hoogte, de noord-zuidligging van het Andesgebergte
en de invloed van zee- en luchtstromen.
In Zuid-Chili is de oostzijde van het Andesgebergte de lijzijde (hier valt de regen). Patagonië in het
zuiden van Argentinië is droog, en hier liggen pampa’s.
3.4: Bevolking – spreiding, samenstelling en groei
Bevolkingsspreiding
Van nature heeft het ene gebied een grotere draagkracht dan het andere en dus kan het eerste
gebied een hogere bevolkingsdruk aan. Klimaat, bodemkwaliteit en beschikbaarheid van water
speelden een belangrijke rol bij de keuze van een vestigingsgebied door de oorspronkelijke
bevolking. Hoewel er in de recente geschiedenis door migratie grote verschuivingen in de
bevolkingsspreiding zijn opgetreden, is het oude patroon zoals op het plaatje nog steeds intact.
Bevolkingssamenstelling
De bevolking van Zuid-Amerika is in hoge mate gemestizeerd, er leven dus veel mesties. Daarnaast
zijn er van oorsprong inheemse, Afrikaanse, Europese en Aziatische bevolkingsgroepen.
Natuurlijke bevolkingsgroei
De bevolkingsgroei in de noordelijke Andesstaten behoorde in de jaren 1960 en 1970 tot de hoogste
in de wereld, maar nu daalt het weer. Dit komt door het dalende geboortecijfer door de stijgende
welvaart, de verhoging van het opleidingsniveau en de verstedelijking. Daarnaast spelen de media
een belangrijke rol bij gezinsplanning.
Verstedelijking
Zuid-Amerika is het meest verstedelijkte continent ter wereld. De gevolgen voor deze spreiding zijn:
1. het ontstaan van megasteden, gepaard met uitgestrekte favela’s
2. snelle groei van kleinere steden
3. een explosieve toename van de bevolkingsdichtheid langs de kustzones.
3.5: Welvaart en welzijn
Wat welvaart en welzijn betreft behoren de meeste Zuid-Amerikaanse landen tot de semiperiferie,
maar verder verschillen de economieën van Zuid-Amerika sterk van elkaar.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Annavdf. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.01. You're not tied to anything after your purchase.