Samenvatting, begrippenlijst en een kort overzicht van hoofdstuk 5 uit het boek basiskennis taalonderwijs van Henk Huizenga en Rolf Robbe. Deze samenvatting is gemaakt met de 2e druk van het boek (de groene variant)
Answer: Het vermogen om schriftelijke taal te begrijpen en te gebruiken. In de ontwikkeling van de geletterdheid worden 3 stadia onderscheiden: ontluikende, beginnende en gevorderde geletterdheid
2.
Ontluikende geletterdheid
Answer: De ontwikkeling van de geletterdheid in de voorschoolse periode van 0 tot 4
3.
Beginnende geletterdheid
Answer: De ontwikkeling van de geletterdheid in de groepen 1 tot 3 van de basisschool
4.
Gevorderde geletterdheid
Answer: De ontwikkeling van de geletterdheid na groep 3
5.
Taalbewustzijn
Answer: Taalbewustzijn wil zeggen dat kleuters leren nadenken over vormaspecten van taal.
6.
Fonologisch bewustzijn
Answer: Het vermogen om te kunnen reflecteren op de klankvorm van de taalF
7.
Fonemisch bewustzijn
Answer: Het besef dat woorden uit fonemen zijn opgebouwd
8.
Metalinguïstisch bewustzijn
Answer: Het vermogen om na te denken over de vorm en het gebruik van taal en om onbewuste kennis over de regels in de taal te verwoorden.
9.
Pseudolezen
Answer: Het imiteren van leesgedrag door kleuters, waarbij een kind een verhaal weergeeft aan de hand van de plaatjes.
10.
Auditieve objectivatie
Answer: De vaardigheid o te reflecteren op de klankvorm van een woord en niet op de betkenis
Om de geletterdheid van kinderen te ontwikkelen moet je als leerkracht precies weten
wat de kinderen moeten kunnen op dat gebied. Je moet weet hebben van de
verschillende vaardigheden die nodig zijn om te kunnen lezen en schrijven. We duiden
die vaardigheden meestal aan met vakspecifieke begrippen. Als de kinderen op elk
klankstuk van een woord een klap moeten kunnen geven, dan zijn ze bezig met
auditieve analyse. Als je kennis hebt van de vaardigheden die nodig zijn voor het lezen
en schrijven, kun je sneller herkennen waar kinderen problemen mee hebben.
5.1 Geletterdheid
Als kinderen naar de basisschool gaan, hebben ze al heel wat ervaring met boeken. Door
het voorlezen, kinderprogramma’s en eventuele broertjes of zusjes De belangstelling
voor het geschreven woord en de inzichten die kinderen ontwikkelen in de functies van
geschreven taal duiden we ook wel aan emt de term geletterdheid. Bij oudere kinderen
duiden we met de term geletterdheid het vermogen om te lezen en te schrijven aan. Het
is een breed begrip waarin de mondelinge taalontwikkeling en de ontwikkeling naar de
schriftelijke taalvaardigheid nauw met elkaar verwezen zijn. Geletterdheid heeft
betrekking op de volgende aspecten:
- Boekoriëntatie
- Verhaalbegrip
- Functies van geschreven taal
- Relatie tussen gesproken en geschreven taal
- Taalbewustzijn
- Alfabetisch principe
- Functioneel ‘schrijven’ en ‘lezen’
- Technisch lezen en schrijven, start
- Technisch lezen en schrijven, vervolg
- Begrijpend lezen en schrijven
De vaardigheid om je in een geletterde samenleving te kunnen redden, noemen we ook
wel functionele geletterdheid. Het niveau van de geletterdheid wordt meestal bepaald
aan de hand van de vaardigheid in het technisch lezen. Dat gebeurt bijvoorbeeld met de
AVI-toetsen, waarbij kinderen vlot een stukje tekst moeten kunnen lezen en daarbij niet
al te veel fouten mogen maken. In de ontwikkeling van de geletterdheid kunnen we 3
fasen onderscheiden:
1. ontluikende geletterdheid
2. beginnende geletterdheid
, 3. gevorderde geletterdheid
Ontluikende geletterdheid
Ontluikende geletterdheid heeft betrekking op de ontwikkeling van de geletterdheid in
de voorschoolse periode van 0 tot 4 jaar. Het leren omgaan met geschreven taal is een
spontaan proces, net als de mondelinge taal ontwikkeling. Evenals bij de mondelinge
taalontwikkeling speelt de interactie met ouders en opvoeders ook een belangrijke rol
bij de ontwikkeling van de geletterdheid op gang.
Beginnende geletterdheid
Beginnende geletterdheid heeft betrekking op de ontwikkeling van de geletterdheid in
de groepen 1 tot 3. De meeste kinderen die de basisschool binnenkomen, hebben al
kennis opgedaan over boeken en letters. Door activiteiten als voorlezen, taalspelletjes,
het bezig zijn in de boekenhoek, stempelen en werken op de computer ontwikkelt de
geletterdheid van kinderen zich verder.
Gevorderde geletterdheid
Gevorderde geletterdheid beslaat de periode na groep 3 en omvat het voortgezet lezen,
maar ook het stellen. In deze fase leren kinderen steeds sneller woorden herkennen en
richten ze hun aandacht meer op de betekenis end e bedoeling van een tekst. Ze leren
verschillende soorten teksten kennen en leren strategieën om teksten te begrijpen en
de betekenis van woorden te achterhalen. Twee belangrijke onder delen van
gevorderde geletterdheid zijn begrijpend lezen en stellen.
5.3 Ontwikkeling geletterdheid
Een belangrijke rol bij de taalontwikkeling speelt het metalinguïstisch bewustzijn. Dat is
het vermogen om na te denken over de vorm en het gebruik van taal en om onbewuste
kennis over de regels in de taal te verwoorden. Ook bij de ontwikkeling van de spontane
schrijfvaardigheid speelt het metalinguïstisch bewustzijn een belangrijke rol. Voor het
schrijven van woorden is het nodig dat kinderen kunnen nadenken over welke klanken
er in woorden zitten. Meertalige kinderen beschikken al vroeg over metalinguïstisch
bewustzijn. Omdat zij twee of meer verschillende taalsystemen kennen, komt het
denken over de taal vroeg op gang.
Er zijn de volgende fasen in de spontane schrijfontwikkeling te onderscheiden:
1. Het tekenen van woorden
2. Het krabbelen van nog niet herkenbare lettertekens
3. Het schrijven van letterachtige vormen of letters
4. Het weergeven van woorden door één of enkele letters
5. Invented spelling
Tekenen van woorden - Er is nog geen onderscheid tussen schrijven en tekenen, maar
het heeft al wel ontdekt dat je woorden op papier kunt weergeven
Krabbelen - Het kind heeft al door dat er voor schrijven abstractere tekens worden
gebruikt.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Anika123. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.16. You're not tied to anything after your purchase.
