Intervisie leren
Een methode voor professionele ontwikkeling
door Bernard van de Beek en Mirabelle Schaub-de Jong.
Inleiding
Bij het toepassen van kennis en vaardigheden speelt jouw persoon een rol: wie en wat je bent, je
gevoelens, je gedachten, je normen en waarden. Als je jezelf goed vorm weet te geven, in
combinatie met kennis en vaardigheden, dan ben je een professional.
In beroepsopleidingen wordt gesproken over professionalisering: aandacht voor jezelf in je
(toekomstige) beroepsuitoefening. Een effectieve manier hiervan is reflecteren. Dit maakt je bewust
van jezelf in je beroep en geeft je de gelegenheid je handelen aan te passen.
Reflecteren kan alleen gebeuren, maar kan ook heel effectief zijn in groepsverband. Er kan dan
methodisch gewerkt worden. De methodiek hierbij wordt intervisie genoemd.
HS1. Intervisie: context en concept.
Tijdens je opleiding tot professional ontwikkel je competenties. Een competentie is een integratie
van kennis, vaardigheden en beroepshouding en komt tot uiting in je beroepsmatige handelen. Bij
competenties wordt er gestreefd naar een steeds hoger niveau. Intervisie kan hierbij helpen.
Competenties zijn vaak ingedeeld in competentiegebieden. Een voorbeeld hiervan is het
competentiegebied ''Beroep: werken aan professionalisering''. Hieronder vallen dan de competenties
die aansluiten op het professionaliseren, bijvoorbeeld: ''het opstellen van richtlijnen of
preventieadviezen''.
Professionaliteit maakt deel uit van iedere competentie: persoonlijke gedachten en gevoelens
worden afgestemd op datgene wat beroepsmatig wenselijk is. Je stelt hierbij vele vragen aan jezelf,
niet alleen wat, maar ook hoe en waarom. Je leert je keuzen aan andere professionals uit te leggen.
Dit wordt verantwoorden genoemd. Door je eigen professionele handelen te analyseren en
bespreekbaar te maken krijg je meer inzicht in de professionele handelen en kun je dat aanpassen.
Het reflecteren speelt hierbij een belangrijke rol.
Je werkt als student dus aan je competentie (professionalisering) door je kennis (geleerde
theorie/beroepscodes) te toetsen in het kaden van je eigen ervaringen (reflectievaardigheden) in een
reflectieve ruimte (intervisie).
Met intervisie aan de ontwikkeling van competenties in het gebied van professionalisering en kun je
verschillende resultaten bereiken, bijvoorbeeld: leren reflecteren, vinden van
oplossingen/alternatieven, vaardigheden ontwikkelen en anderen ondersteunen.
Wat is intervisie precies?
Jij of collega's krijgen de ruimte in een besloten groep situaties en het eigen handelen bespreekbaar
te maken. Het gaat erom elkaar te ondersteunen bij het zoeken naar antwoorden voor in de praktijk
en het vinden van oplossingen of alternatieven voor je beroepsmatige handelen. Intervisie dient
twee doelen, namelijk: je ontwikkelt het reflectieve leren en je werkt aan een oplossing van een
probleem die zich voordeed tijdens je werk. Intervisie is een onderwijsmethode om professionele
ervaringen op een praktische en systematische manier te analyseren.
Bij de intervisie worden drie gebieden onderscheiden:
1. Opdoen van professionele en persoonlijke leerervaringen.
2. Interactief leren (met collega's/medestudenten/etc. Leren van en met elkaar)
3. Mogelijkheid tot het bieden van steun aan elkaar ('even stoom afblazen')
, Vaardigheden
Deelname aan de intervisie betekent dat je specifieke (reflectievaardigheden) en algemene
(luisteren, feedback geven, etc.) vaardigheden gaat ontwikkelen.
Reflectievaardigheden:
− Concretiseren: concreet maken van de situatie, het beschrijven van je voelen, denken en
handelen in die situatie.
− Expliciteren: ervaring onder woorden brengen en delen met groepsgenoten.
− Analyseren: kritisch kijken naar en vragen stellen over iemands inbreng en het denken,
voelen, willen en handelen van die persoon in die situatie (verschillende perspectieven).
− Problematiseren: vragen stellen over eigen ervaring, maar op ander niveau dan de inbreng.
''De inbreng achter de inbreng''. Er wordt kritisch gekeken naar de oorspronkelijke
vanzelfsprekendheden en het referentiekader, deze worden onderzocht, bevraagt en
doorbroken.
− Generaliseren: betekenis van een situatie wordt uit gebreid naar andere werk- en
beroepssituaties. Zijn er patronen te herkennen?
− Experimenteren: na bewustwording van eigen gedrag is het mogelijk dat je concludeert dat
er ander gedrag nodig is. Er is een voornemen om anders te denken, voelen en handelen.
Hiervoor wordt een plan opgezet en zal worden geëxperimenteerd.
− Advies geven/ontvangen: na analyse van de inbreng geeft de groep de inbrenger tips voor
het omgaan met een dergelijke situatie.
Algemene vaardigheden:
− Luisteren: horen wat er gezegd wordt en horen wat er tussen de regels doorklinkt. Schep
ruimte voor de ander en biedt vertrouwen en veiligheid.
− Feedback geven en ontvangen: bij het ontvangen van feedback krijg je van anderen te horen
hoe zij jouw gedrag hebben waargenomen, ervaren en begrepen en welk effect dit op hun
had. Bij het feedback geven kaart jij iets aan bij een ander. Ook hier voor zijn methoden
beschikbaar (bijvoorbeeld: de Balintmethode, HS3)
− Samenwerken: samen leren en toepassen van reflectievaardigheden, nadenken over en
analyseren van situaties. Hiervoor zijn open houding, open communicatie, betrokkenheid en
actieve participatie onder andere belangrijk.
Groep
Kenmerkend voor het huidige onderwijs is het leren in groepen. Het samen leren zou een grote
meerwaarde hebben voor de ontwikkeling. Dikwijls is het ook alleen in groepen mogelijk om de
samenhang tussen kennis, vaardigheden en houding te leren. Dit geldt dus ook bij intervisie.
Naast het werken aan individuele leerdoelen wordt er ook gewerkt aan het groepsproces. Gelijkheid
is hierbij een vereiste (eenzelfde studie/soortgelijk werk).
Wanneer er gekeken wordt naar een intervisiegroep en de grote hiervan zijn er de volgende punten:
– Niet minder dan vijf leden: te weinig interactie en dynamiek. Te grote kwetsbaarheid (als er
bijvoorbeeld een groepslid uitvalt)
– Niet meer dan acht leden: groepsproces gaat teveel aandacht vragen, tekort tijd voor individuele
doelen.
Begeleiding
Bij intervisie tijdens opleiding speelt de begeleiding een belangrijke rol. De begeleiders zijn in staat
het reflecterend leren in een intervisiegroep te stimuleren. De vorm van begeleiding sluit aan bij de
fase van de intervisiegroep: beginnend (inhoud/leren uitvoeren van intervisie, verkennen van
methoden), gevorderd (organiseren zoveel mogelijk zelf), onbegeleid (kunnen zelfstandig
intervisiebijeenkomsten houden).
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller SandraGroot. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.79. You're not tied to anything after your purchase.