Samenvatting psychologische gespreksvoering, een basis voor hulpverlening.
Lang en van der Molen (2012)
H1 t/m H4, H5 t/m H5.4 en H6
Categorieënsysteem van gesprekstechnieken
Gespreksvaardigheid Afkorting
Regulerende vaardigheden
Openen van het gesprek Openen
Afsluiten van het gesprek Afsluiten
Terugkoppelen naar de doelen Doelen bewaken
Hardop denken & metacommunicatie HD
Samenvatten SV
KA
Kleine aanmoediging (Verbaal volgen)
TW
Tussenwerpsels: hmhm, jaja, oh? En toen? Ga
verder.
H
Herhaling van één of enkele woorden op
vragende toon (papegaaien)
Selectieve luistervaardigheden
Open vraag
OV
Gesloten vraag
GV
Doorvragen
, DV (E-in / E-ex)
Concretiseren
CC
Parafrase
Gevoelsreflectie
PF
Samenvatting
GR
SV
Gevarenzone
Suggestieve of sturende vraag SuV
Waarom vraag WV
Hoofdstuk 1
Het eerste doel van het boek is een bijdrage leveren aan het inzicht in de processen die een rol
spelen bij het voeren van hulpverleningsgesprekken.
Inzicht in de bedoelingen die de hulpverlener in een gesprek nastreeft: wat wil hij bereiken en
waarom? Wat voor opvattingen heeft hij over de manier van functioneren van mensen? Hoe denkt
hij zijn bedoelingen het best te kunnen realiseren.
Inzicht in deze achtergronden is de eerste voorwaarde om de eigen opvattingen en het daaruit
voortvloeiende gedrag doelbewust te kunnen kiezen en te kunnen wijzigen.
Een ander aspect van inzicht is dat de hulpverlener leert zien wat voor invloed het eigen gedrag heft
op degene die hij wil helpen. Weten wat men wil bereiken als hulpverlener met mensen biedt echter
nog niet voldoende garantie om het in de praktijk ook zo te kunnen doen.
Het tweede doel is daarom het zo nauwkeurig mogelijk beschrijven van de concrete vaardigheden die
men nodig heeft om iemand met een persoonlijk probleem te helpen.
Het beheersen van deze vaardigheden is een tweede noodzakelijke voorwaarde voor het voeren van
hulpverleningsgesprekken.
Voordat het hulpverleningsgesprek kan beginnen moet een hulpverlener theoretisch inzicht hebben
in het psychisch functioneren van mensen, maar ook een praktisch gespreksmodel. Hij heeft immers
in een professioneel gesprek een doel voor ogen. Om te zorgen dat het doel stapsgewijs en
systematisch wordt bereikt en om te weten hoever hij is gevorderd, moet hij overzicht hebben over
het verloop van het gesprek. Ook moet de hulpverlener kunnen bepalen op welke manier hij zich zal
gedragen in diverse fasen van het gesprek.
Doelstelling van het boek: Als we weten hoe we met iemand een probleem willen bespreken, moeten
we dat ook kunnen om het te doen in de praktijk.
De behandelde inzichten kunnen van nut zijn bij het helpen van ‘gewone’ mensen met vragen en
problemen, van ‘aanspreekbare’ personen. Dat wil zeggen: Mensen die in een toestand zijn waarin ze
nog verantwoordelijkheid kunnen dragen voor hun eigen daden. Ze zijn nog in staat tot enige
distantie ten aanzien van hun problematiek.
, Enig wederzijds vertrouwen is echter een noodzakelijke voorwaarde en vormt ook het uitgangspunt
voor de gesprekken die in dit boek voornamelijk besproken worden.
Hoofdstuk 2
Wanneer we ons gaan bezighouden met methoden van gespreksvoering, bedoeld om mensen met
een persoonlijk probleem te helpen, doemen er lastige vragen op. De antwoorden op deze vragen
hangen vooral af van het concrete probleem. We zullen ons echter moeten realiseren dat er voor
persoonlijke problemen allerlei oplossingen zijn, die sterk worden gekleurd door de normen en
waarden die de betrokkenen eropna houden.
Ten eerste moeten we ons afvragen hoe we – in algemene zin – met de ander willen omgaan.
Ten tweede komt aan de orde welke methoden van werken, welke technieken we willen kiezen.
Ten derde dienen we ons af te vragen, ook in verband met het voorafgaande, in wat voor situatie de
hulpverlener en cliënt zich bevinden ten opzichte van elkaar: Welke belangen beïnvloeden het
gesprek? Hoe zien zij elkaars rol en wat verwachten ze van elkaar?
Om deze vragen te kunnen beantwoorden moet de hulpverlener een standpunt innemen. Dat
standpunt laat zich niet objectief bepalen: het gaat om een persoonlijke keuze. Die keuze wordt in
belangrijke mate beïnvloed door opvattingen of overtuigingen met betrekking tot de vraag hoe men
met mensen hoort om te gaan. Voor dit algemene uitgangspunt is het begrip gezindheid gekozen.
De gezindheid van de naaste:
Enerzijds is het juist voor naasten, in de letterlijke zin van het woord, soms moeilijk te helpen bij
persoonlijke problemen. Grote nabijheid, grote vriendschap, grote liefde kan leiden tot dusdanig
grote belangen bij het gedrag van de ander dat ze een handicap zijn bij het helpen van die dierbare
naaste als deze problemen heeft.
Ditzelfde geld, anderzijds, ook voor de persoon met problemen. Ook blijft hij rekening houden met
zijn naasten en kan daarom soms niet vrijuit praten over zijn zielenroerselen. Bovendien komt niet
altijd voort uit machtswellust en eigenwijsheid, maar evenzeer uit verantwoordelijkheidsbesef en
zorg voor de persoon.
De gezindheid van de hulpverlener:
Er worden twee typen hulpverleners besproken. Hierbij worden de volgende vragen als richtlijnen
genomen:
- Hoe wil je hulpverlener dat mensen leven en welk doel wil hij met hen bereiken?
- Hoe wil de hulpverlener dat doel bereiken?
- Wat zijn de belangen die op het spel staan bij hulpverlener en cliënt?
Het diagnose-receptgesprek
De psycholoog is de veelwetende deskundige die de onwetende cliënt onderzoekt. Dat impliceert dat
deze laatste zich schikt, zich richt naar datgene wat de ‘onderzoeker’ wil.
De psycholoog vraagt, wikt en weegt, en is zeer actief in het zoeken van de oplossing voor het
probleem. De cliënt doet wat er van hem gevraagd wordt: antwoord geven. Zo komt na het stellen
van de diagnose door de psycholoog het recept voor de oplossing van de problemen tot stand.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller IlsedeBree. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.25. You're not tied to anything after your purchase.