Summary
Complete samenvatting Bedrijfsethiek een goede zaak
- Course
- Institution
- Book
Samenvatting studieboek Bedrijfsethiek een goede zaak van R.J.M. Jeurissen - ISBN: 9789023242178, Druk: 7, Uitgavejaar: 2009
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
11 reviews
By: Anniek93 • 6 year ago
By: sjoerdtausch • 6 year ago
By: Jurgen_10 • 7 year ago
By: vanyagobel • 7 year ago
By: MirandaSchenk1994 • 7 year ago
By: GabrielleMeeuwsen • 7 year ago
Clear and compact
By: debbyklomp • 7 year ago
Seller
Follow
Laura_N
Reviews received
Content preview
SamenvattingVak: Ethiek
Boek: Bedrijfsethiek een goede zaak
1
,Inleiding
Ethiek: Enerzijds gaat het over „integriteit‟ en anderzijds over „maatschappelijke verantwoordelijkheid‟.
Bedrijfsethiek: Het hooghouden van belangrijke morele waarden van onze beschaving, juist op een
levensterrein waar deze waarden door economische druk en materiële verleiding vaak zwaar worden
beproefd.
Deel 1: Uitgangspunten
1. Bedrijfsethiek en verantwoord ondernemen
1.1 – De samenleving vraagt om verantwoordelijke ondernemingen
De overheid, NGO‟s (non-gouvernementele organisaties) en consumenten vragen allemaal om
verantwoordelijke ondernemingen.
Dat ondernemingen worden aangesproken op hun verantwoordelijkheid heeft een aantal redenen:
1. De veranderende maatschappelijke rol van het bedrijfsleven
Naarmate de overheid zich minder centralistisch opstelt en meer overlaat aan individuele en
collectieve zelfregulering van ondernemingen, neemt de verantwoordelijkheid van
ondernemingen toe.
Een voorbeeld zijn de convenanten, want deze bieden ondernemingen meer invloed op het
beleid, maar vereisen ook meer verantwoordelijkheid voor de maatschappelijke gevolgen van
dat beleid.
2. De globalisering
Het ontbreekt wereldwijd aan effectief toezicht op het gedrag van het internationaal opererend
bedrijfsleven. Dat trekt een zware wissel op het verantwoordelijkheidsbesef van
ondernemingen. Een belangrijk aspect van internationalisering betreft ook cultuurverschillen.
3. De technologische ontwikkeling
Technologie maakt dingen mogelijk die voorheen ondenkbaar waren. Dit dwingt ons om na te
denken over de vraag of we al die nieuwe ontwikkelingen wel willen, wat de consequenties
ervan zijn en of ze bijdragen tot een beter leven.
4. De democratisering van het moreel gezag
De morele opvattingen in de samenleving worden niet langer centraal geregisseerd en ze
worden pluriformer, zodat het voor bedrijven steeds minder voorspelbaar wordt uit welke hoek
bijval of kritiek te verwachten is. Dat versterkt voor bedrijven de noodzaak om hun beleid
publiekelijk te verantwoorden, om antwoorden te kunnen geven op onverwachte kritische
vragen. De toenemende invloed van de media speelt daarbij een rol.
De plaats van de traditionele morele gezagsbronnen wordt ingenomen door democratische
morele consensusvorming. Morele normen worden ontwikkeld in publieke debatten, door de
burgers zelf, in een voortgaand proces van normontwikkeling en normaanpassing.
Voor bedrijven betekent de democratisering van het moreel gezag dat zij in een voortdurende
dialoog met de samenleving zullen moeten zoeken naar de invulling van hun
maatschappelijke rol en de verantwoordelijkheden die daarbij horen.
1.2 – Het perspectief van de bedrijfsethiek
De maatschappelijke verantwoordelijkheid van ondernemingen kan van verschillende kanten worden
bekeken:
Strategisch gezien gaat het om de vraag hoe ondernemingen anticiperen op de veranderende
verwachtingen van de samenleving en de onvoorspelbaarheid die deze met zich meebrengen.
Vanuit de public relations staat het communiceren over maatschappelijk verantwoord
ondernemen centraal.
Binnen de marketing is er aandacht voor mogelijkheden om maatschappelijk verantwoord
ondernemen in te zetten als „unique selling point‟: het kan bijdragen tot een positief imago van
het merk.
Belangstelling voor maatschappelijk ondernemen is er ook binnen het
personeelsmanagement.
Ethisch handelen wil zeggen dat het niet alleen om je eigen belangen gaat, maar ook om het effect
van je handelen op de belangen van anderen. Maatschappelijke verantwoordelijkheid van
ondernemingen impliceert een betrokkenheid van ondernemingen bij de belangen van anderen, naast
een verantwoordelijkheid voor zichzelf.
Ethisch handelen: Het handelen in overeenstemming met de waarden en de normen waaraan wij
onszelf en anderen in redelijkheid gehouden achten.
2
,Ethiek en de belanghebbenden van de onderneming
De onderneming komt in wisselende situaties telkens een ander stuk van de samenleving tegen: een
actiegroep, consumenten, een locale overheid, journalisten, omwonenden, leveranciers enz.
De maatschappelijke verantwoordelijkheid van ondernemingen speelt zich altijd af in relatie tot een
concrete groep van belanghebbenden.
Belanghebbende (stakeholder): Iedere partij wiens belangen kunnen worden beïnvloed door de
activiteiten van de onderneming, of die zelf invloed op de belangen
van de onderneming kan uitoefenen.
De bedrijfsethiek gaat over de relatie van de ondernemer tot de belanghebbenden en dan gaat het om
de vraag wie er redelijkerwijze aanspraak op kan maken dat met zijn belangen rekening wordt
gehouden. Het gaat erom welke belangen moreel gerechtvaardigd zijn.
Belanghebbende: Iedere partij wiens gerechtvaardigde belangen kunnen worden beïnvloed door
de activiteiten van de onderneming, of die zelf invloed op de gerechtvaardigde
belangen van de onderneming kan uitoefenen.
Verantwoord ondernemen in een verantwoordelijke samenleving
De onderneming die door belanghebbenden op haar verantwoordelijkheden wordt aangesproken, kan
op haar beurt ook deze belanghebbenden aanspreken.
„Civil society‟: De samenleving van mondige burgers en hun organisaties, die samen de
verantwoordelijkheid nemen, ieder vanuit zijn eigen invalshoek, om actief bij te dragen aan de aanpak
van maatschappelijke problemen en om de maatschappelijke ontwikkelingen in goede banen te
leiden.
1.3 – Ethiek en winst
Uitgaan van gemengde motieven van bedrijven Waarbij ondernemingen hun morele
verantwoordelijkheid zien in het perspectief van hun zakelijke belangen en hun zakelijke belangen
definiëren in relatie tot hetgeen moreel wenselijk is.
Een van de doelstellingen van bedrijfsethiek is om managers meer inzicht te geven in de positieve
samenhangen tussen winst en ethiek, zodat zij daar in hun werk meer gebruik van kunnen maken.
Lijn C: Deze lijn representeert de
congruentie van zakelijke en
maatschappelijke baten.
De situatie waarin een bedrijf op zakelijke
wijze kan bijdragen aan een betere
samenleving.
Lijn I (neergaande incongruentie-lijn): Niet
alles wat moreel juist is, is ook
winstgevend en niet alles wat winst
oplevert, is moreel juist.
1.4 – Is de wet niet voldoende?
Voor een groot deel is het rechtsstelsel in een samenleving een codificatie van de morele
overtuigingen in die samenleving. De inhoud van het recht wordt dan gevormd door de ethiek en in
zoverre zijn recht en ethiek inderdaad hetzelfde. Maar er zijn ook een paar verschillen, want recht en
ethiek hebben verschillende maatschappelijke functies, verschillende methodes en deels ook
verschillende inhouden.
Recht en ethiek hebben verschillende maatschappelijke functies
Een eerste belangrijk functioneel verschil is gelegen in de motivatie tot het opvolgen van normen.
Ethiek vereist altijd een innerlijke motivatie: mensen moeten zichzelf ertoe aanzetten om moreel te
3
, handelen, vanuit een innerlijke instemming met een moreel beginsel. En ze moeten de vrijheid
daartoe hebben. Het recht berust op uitwendige dwang.
Het grote voordeel van het recht boven de ethiek is daarom dat het burgers en bedrijven ontlast van
de noodzaak om voor allerlei zaken van maatschappelijk belang een innerlijke motivatie op te
brengen.
Afspraken die te maken hebben met het voorkomen van schade en het bieden van
basisvoorzieningen, worden in de meeste samenlevingen wettelijk geregeld.
Zaken die te maken hebben met optimalisatie en levensgebieden waarop we onze vrijheid belangrijk
vinden, regelen we liever via de ethiek.
Recht en ethiek hebben verschillende methoden
De methode van het recht is gebaseerd op het verkrijgen van zekerheid en uitsluitsel en de methode
van de ethiek is gebaseerd op het hanteren van onzekerheid.
Het recht is een manier om conflicten te beslechten door een duidelijke uitspraak te doen, waarbij elk
van de partijen zoveel mogelijk tracht zijn eigen gelijk aan te tonen. Strijdende partijen in het recht
hebben niet de pretentie elkaar te overtuigen. Het gaat niet om gelijk hebben, maar om gelijk krijgen.
Bij moreel beraadslagen brengen partijen juist alleen standpunten in waar ze zelf echt in geloven en
ze trachten de gesprekspartner daarvan de overtuigen. Regels van een goede morele beraadslaging
is dat men probeert de opvattingen van de ander te begrijpen, juist als men het er niet mee eens is en
dat partijen vertrouwen op elkaars oprechtheid.
Recht en ethiek hebben een verschillende inhoud
Sommige rechtsregels zijn moreel problematisch.
Omdat het vaak een paar jaar duurt voordat een nieuwe wet tot stand komt, loopt de ethiek soms op
de wetgeving vooruit.
Wetten wijken ten slotte soms inhoudelijk af van de ethiek omdat ze berusten op een politiek
compromis, waar geen inhoudelijke morele consensus onder ligt. Moreel gezien is misschien niemand
het met de wet eens, maar iedereen begrijpt dat een compromis nodig is om de sociale vrede te
handhaven.
1.5 – Maatschappelijk verantwoord ondernemen
De SER (Sociaal-Economische Raad) omschrijft MVO als een combinatie van twee voorwaarden:
1. een voldoende gerichtheid van de onderneming op de bijdrage aan de maatschappelijke
welvaart op de langere termijn.
2. de dialoog met belanghebbenden, respectievelijk de maatschappelijke omgeving.
De maatschappelijke welvaart op langere termijn
De eerste voorwaarde betekent vooral dat de onderneming meer doet dan alleen het uitvoeren van
haar traditionele taak: het scheppen van economische welvaart.
Duurzaam ondernemen
Duurzame ontwikkeling:Ontwikkeling die voorziet in de behoeften van de huidige generatie, zonder
afbreuk te doen aan het vermogen van toekomstige generaties om in hun
behoeften te voorzien.
Duurzame ontwikkeling vereist ten eerste dat economische ontwikkeling wordt gerealiseerd binnen
ecologische grenzen. Ten tweede vereist duurzame ontwikkeling een rechtvaardige verdeling van de
toenemende welvaart. Ten derde is duurzame ontwikkeling ook een kwestie van rechtvaardige
verdeling in de tijd, tussen generaties.
‘Triple P: people, planet, profit’
Duurzame ontwikkeling vereist een gecombineerde aandacht voor people (sociale rechtvaardigheid),
planet (ecologische grenzen) en profit (economische groei).
Duurzaam ondernemen is: als onderneming bijdragen aan duurzame ontwikkeling, oftewel
ondernemen volgens de „Triple P‟. Het is ondernemen met het oog op sociale rechtvaardigheid en
ecologische houdbaarheid, om zo bij te dragen aan een samenleving die ook in de toekomst voor
mensen leefbaar is.
Maatschappelijke betrokkenheid
Maatschappelijke betrokkenheid: Investeren in de (lokale) samenleving, vallend buiten de gangbare
bedrijfsprocessen.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Laura_N. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.82. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53920 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now