Samenvatting van het gehele boek!
ISBN : 7161
Titel : De psychiatrie in het Nederlandse recht
Auteur : Bakker, F.A.M. (red)
Uitg : Wolters Kluwer Nederland B.V.
Druk : 8e druk (aug. 2020)
,Hoofdstuk 1 Inleiding
1.1 Forensische psychiatrie
● Taken:
○ Advisering van de rechter in het kader van de rechtspraak
○ Psychiatrische begeleiding en behandeling van de gedetineerde of patiënt die
in het kader van een civielrechtelijke of strafrechtelijke maatregel in een instelling
verblijft of als bijzondere voorwaarde bij een voorwaardelijk strafdeel een
ambulante behandeling volgt
● Vooral geassocieerd met het strafrecht → maar het is breder!
○ Ook psychiatrische advisering in het civiele recht en het bestuursrecht valt
eronder
● Forensische gedragskunde = forensische psychologie en forensische psychiatrie samen
1.2 De forensische psychiatrie als afzonderlijk vak
● Deskundige wordt daar ingeschakeld waar de rechter niet of onvoldoende deskundig is
● Wat verwacht wordt van de rechter:
○ Dat hij in staat is de juiste deskundige in te schakelen en een bruikbare
vraagstelling te formuleren
○ Dat hij later uitgebrachte rapportage kritisch kan lezen, de conclusies begrijpt en
op hun waarde kan schatten
○ Hij moet daarbij vanuit kunnen gaan dat de informatie klopt en dat de deskundige
er zo nodig melding van maakt dat er over bepaalde onderwerpen binnen het vak
verschil van mening bestaat
○ Hij kan ter zitting besluiten dat er nadere rapportage nodig is om verdere vragen
etc. te beantwoorden
● Overeenkomsten en verschillen met vak psychiater en psycholoog
○ Overeenkomsten
■ Gesprekstechniek bij het doen van onderzoek
■ Stellen van diagnose
○ Verschillen
■ Er worden aan de deskundigen ook vragen gesteld die buiten hun
normale werkzaamheden als behandelaar liggen
■ Rechter wil graag ook advies over in welk juridisch kader zo’n
noodzakelijk geachte behandeling zou kunnen plaatsvinden
■ Onderwerp van het forensisch onderzoek lijkt vaak niet op de patiënt
waar de psychiater of psycholoog doorgaans mee te maken krijgt
● Gaat niet van de verdachte uit → meestal geen hulpvraag
■ Onderzoek heeft ook een ander karakter, omdat er geen sprake is van de
gebruikelijke vertrouwelijkheid van het gesprek met een arts of psychiater
● Geen geheimhoudingsplicht! → mag alles wat relevant
lijkt voor de zaak rapporteren
● Wat verwacht wordt van de deskundige
, ○ Deskundige dient de vraagstelling van de rechter te begrijpen, de vragen te
beantwoorden en daarbij te waken dat hij niet buiten de grenzen van zijn
deskundigheid treedt
○ Vereist van rapporteur dat hij zich verdiept in het geldende juridische kader
○ Affiniteit heeft met het onderzoek doen naar de mogelijk gestoorde verdachte
van een vaak ernstig strafbaar feit
○ In staat is om zijn bevindingen voor juristen en geïnteresseerde leken in
begrijpelijke taal weer te geven en toe te lichten
→ in principe in een rapport maar kan ook tijdens bevraging in de rechtbank vragen moeten
beantwoorden over al het gerapporteerde.
1.3 uitbreiding beschikbare juridische kaders
● Juridische aspecten worden niet door alle rapporteurs met enthousiasme begroet
○ In sommige gevallen ervaart de gedragskundige juridische beperkingen of
belemmeringen
■ Bijv. geven van advies over behandeling die voor het recidive gevaar niet
per se noodzakelijk is of het feit dat bevindingen en conclusies goed
onderbouwd moeten zijn wordt als veeleisend ervaren
● Wetten en regels van de forensische gedragskunde worden ook ervaren als
belemmering
○ Beperkte mogelijkheden voor het recht voor dwangbehandeling
○ Grote hoeveelheid ‘papierwerk’ voor verlofaanvraag
○ Tijdrovende procedure voor aanvraag zorgmachtiging op grond van Wet
verplichte ggz
→ dit vormt nu eenmaal het forensische kader en geeft de essentie ervan
weer, maakt ook het werken als FP mogelijk. Bijv. mogelijk maken van
onderzoek over en bij de verdachte onderzoek te doen ookal wil hij dit niet
● Forensische gedragskunde op het grensvlak van recht, psychiatrie en
psychologie → ontwikkelingen die effect kunnen hebben op de andere disciplines
○ Wetgeving kan mogelijkheden in de advisering van gedragsdeskundigen flink
verruimen of juist nadere eisen stellen aan hun werkwijze
○ Nieuwe wetgeving kan tot gevolg hebben dat de zorgmachtiging niet gaat
fungeren als de vervanger van plaatsing in psychiatrisch ziekenhuis
■ Maar juist over gaat op de tbs-maatregel
○ Toerekeningsvatbaarheid en risicotaxatie kunnen hun effect hebben op het
strafproces
● Gestreefd moet worden naar een goede balans tussen rechtsbescherming van een
gedetineerde of patiënt en een eventuele verruiming van wettelijke mogelijkheden
die verdere inbreuk mogelijk maken op diens rechtspositie of de lichamelijke
integriteit
1.4 Kwaliteitsbewaking
● In een strafzaak kunnen de bevindingen en conclusies van deskundigen van grote
invloed zijn op zowel de strafmaat en strafsoort als op de beslissing van rechter
, ○ Rapport wordt bijna altijd opgevolgd
● Verloop toezicht op uitgebrachte rapportage
○ Procespartijen ter zitting moeten opmerkingen maken over de rapportage en
eventueel vragen stellen aan deskundige
○ Rechter beslist uiteindelijk of de kwaliteit voldoende is, de gestelde vragen
afdoende beantwoord zijn en de conclusies en adviezen bruikbaar zijn, dan wel
dat nieuwe of aanvullende rapportage nodig is
● Vereisten rapporteur
○ Opleiding tot Pro Justitia Rapporteur van NIFP
■ Voorbereiding op registratie Nederlands Register Gerechtelijk
Deskundigen (NRGD)
■ Wordt rekening gehouden met richtlijnen en gedragscodes van
verschillende beroepsverenigingen
● Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVvP)
● Nederlands Instituut voor Psychologen (NIP)
● Richtlijn ambulante psychologische rapportage van NIFP
■ Moet ook rekening gehouden worden met relevante uitspraken van
Regionaal en Centraal Tuchtcollege voor de Gezondheidszorg
○ Dient ingeschreven te zijn in BIG-register als specialist
→ alles samen: Beoordelingskader Forensische Psychiatrie, Forensische Psychologie en
Forensische Orthopedagogiek (FPPO) van het NRGD
● Nederlands Register Gerechtelijk Deskundigen (NRGD)
○ Ontstaan in 2010 bij invoering Wet deskundige in strafzaken
■ Deze wet stelt eisen aan de kwaliteit, betrouwbaarheid en bekwaamheid
van de deskundigen
○ Aangesteld n.a.v. rechterlijke dwalingen door deskundigen in Schiedammer
parkmoord
○ Normenkader:
■ Beschreven waaruit de werkzaamheden op het vakgebied bestaan en
aan welke eisen een deskundige moet voldoen
■ Afbakening deskundigheidsgebied van andere deskundigheidsgebieden
● Duidelijk maken waar de deskundigheid van de betreffende
deskundige ophoudt en helpt om niet buiten de grenzen van de
deskundigheid te treden
● Ook helpt het de aanvrager van een onderzoek om na te gaan
welke deskundige hij nodig heeft voor zijn vragen
● Beoordeling deskundigheid
○ Gebeurt aan de hand van een beoordeling van een aantal door de deskundige
opgemaakte rapporten
○ Rapporten worden beoordeeld door een commissie van vakgenoten en een jurist
○ Het College gerechtelijk deskundigen besluit uiteindelijk op basis van het advies
van dergelijke toetsingsadviescommissie (TAC) of de deskundige kan worden
toegelaten tot het register
○ Daarna iedere 5 jaar een beoordeling
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller renskeum. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.33. You're not tied to anything after your purchase.
