Summary
Samenvatting Ontwikkelingspsychologie (8e editie, R. Feldman) - H1 t/m 13
- Course
- Institution
- Book
Uitgebreide samenvatting waarin je geen enkel detail mist! Het vak behaald met een 8. Succes!
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
3 reviews
By: milascot • 3 year ago
By: arisyxx • 3 year ago
By: vlinder32 • 3 year ago
Seller
Follow
joselientop
Reviews received
Content preview
Samenvatting Ontwikkelingspsychologie, 8e editie (Feldman, 2020)Deel 1 – De ontwikkeling van het kind
Hoofdstuk 1 – Een inleiding in de ontwikkeling (m.u.v. 1.2.1/1.2.2)
Hoofdstuk 2 – Theoretische perspectieven en onderzoek
Hoofdstuk 3 – Het begin van het leven
Hoofdstuk 4 – De geboorte en het pasgeboren kind (m.u.v. 4.1.3)
Deel 2 – De babytijd
Hoofdstuk 5 – De fysieke ontwikkeling in de babytijd
Hoofdstuk 6 – De cognitieve ontwikkeling in de babytijd
Hoofdstuk 7 – De sociaal-emotionele ontwikkeling en de persoonlijkheidsontwikkeling in de babytijd.
Deel 3 – De peuter- en kleutertijd
Hoofdstuk 8 – De fysieke ontwikkeling in de peuter- en kleutertijd
Hoofdstuk 9 – De cognitieve ontwikkeling in de peuter- en kleutertijd
Hoofdstuk 10 – De sociaal-emotionele ontw. en de persoonlijkheidsontw. in de peuter- en kleutertijd
Deel 4 – De schooltijd
Hoofdstuk 11 – De fysieke ontwikkeling in de schooltijd
Hoofdstuk 12 – De cognitieve ontwikkeling in de schooltijd (m.u.v. pp. 375-378)
Hoofdstuk 13 – De sociaal-emotionele ontw. en de persoonlijkheidsontwikkeling in de schooltijd
*Tabellen/plaatjes uit het boek niet inbegrepen.
1
,Deel 1 – De ontwikkeling van het kind (hoofdstuk 1 tot en met 4)
Hoofdstuk 1 - Een inleiding in de ontwikkeling van het kind
1.1 - Een oriëntatie op de ontwikkelingspsychologie
Ontwikkelingspsychologie (levenslooppsychologie): wetenschappelijke studie naar patronen van
groei, verandering en stabiliteit bij mensen vanaf de conceptie tot aan de ouderdom. Het richt zich op
menselijke ontwikkeling en kijkt hoe erfelijkheid en omgevingsinvloeden ons gedrag beïnvloeden.
1.1.1 - De reikwijdte van het vakgebied ontwikkelingspsychologie
Onderzoek naar de ontwikkeling van kinderen is onder te verdelen in vier thema’s:
Fysieke ontwikkeling: kijkt naar invloed van hersenen, zenuwstelsel, spieren, zintuigen en
de behoefte aan eten/slaap op ons gedrag. Vb. onderzoek naar voordelen borstvoeding.
Cognitieve ontwikkeling: kijkt naar intellectuele vermogens (zoals leren, probleemoplossing
en intelligentie): hoe groei en verandering ons gedrag beïnvloed. Vb. onderzoek: herinnering.
Sociaal-emotionele ontwikkeling: kijkt naar sociale relaties/interacties met anderen en naar
omgaan met emoties. Er wordt gekeken naar groei, verandering en stabiliteit en de manier
waarop zij greep krijgen op emoties. Vb. onderzoek over de effecten van klasstructuur.
Persoonlijkheidsontwikkeling: kijkt naar duurzame gedragingen en (karakter)
eigenschappen die de ene persoon van de andere onderscheiden. Vb. onderzoek morele
ontwikkeling.
Bij ontwikkelingspsychologie wordt een indeling van 5 leeftijdsgroepen gehanteerd, gebaseerd op
westerse gemiddelden en sociale constructies (ideeën over de realiteit, maar hangt van maatschappij
en cultuur op een bepaald moment): prenatale periode (van conceptie tot geboorte), babytijd (van
geboorte tot twee jaar), peuter- en kleutertijd (twee tot zes jaar), schooltijd (van zes tot twaalf jaar) en
adolescentie (twaalf tot twintig). De grenzen zijn niet altijd zwart-wit: gebeurtenissen vinden voor
iedereen verschillend plaats, door een biologische invloed (ene is sneller volgroeit dan ander) en
omgevingsinvloed (vb. leeftijd waarop liefdesrelaties worden aangegaan verschilt per cultuur). Jeffrey
Arnett spreekt van opkomende volwassenheid als aparte leeftijdsfase (van late tienerjaren tot mid-
twintig). Hier zijn het niet langer adolescenten, maar bezitten zij nog onvoldoende volwassen
verantwoordelijkheden: ze zijn nog bezig met zelfverkenning.
1.1.2 – Invloeden op de ontwikkeling: ontwikkelen in een sociale wereld
Iedereen behoort tot een specifieke cohort: groep mensen die rond dezelfde tijd op dezelfde plek zijn
geboren. Sociaalhistorische gebeurtenissen (vb. oorlog/crisis) kunnen een gemeenschappelijke
invloed hebben op cohortleden. Echter zijn ook andere factoren medebepalen. Onderscheid in:
Normatieve gebeurtenissen
Gebeurtenissen die zich voor de meeste individuen binnen een groep op dezelfde manier
voltrekken. Ze kunnen historisch, leeftijdsgebonden of sociaal-cultureel bepaald zijn.
o Historisch bepaalde invloeden: omgevingsinvloeden en biologische invloeden die
verbonden zijn aan een specifiek historisch moment. Vb. oorlog, technische ontwikkeling,
ramp.
o Leeftijdsgebonden invloed: biologische invloed en omgevingsinvloed die gelijk zijn voor
leeftijdsgroepen, ongeacht waar ze opgroeien, vb. bereiken van pubertijd.
o Sociaal-culturele invloeden bepalen ook de ontwikkeling, vb. sociale klasse, afkomst.
Niet-normatieve gebeurtenissen
Specifieke gebeurtenissen die plaatsvinden in het leven van iemand, terwijl de meesten
andere hier niet mee te maken krijgen. Vb. 6-jarig kind dat zijn ouders verliest. Mensen
kunnen ook zelf bijdragen aan de totstandkoming van niet-normatieve gebeurtenissen: vb.
hard leren dat invloed heeft op baan en leven in de toekomst.
1.2 - Kinderen: verleden, heden en toekomst (m.u.v. 1.2.1/ 1.2.2)
1.2.3 – Vraagstukken bij de thema’s van de ontwikkelingspsychologie
Een aantal vraagstukken over de ontwikkeling van kinderen die het vakgebied domineren:
Continue verandering vs. discontinue verandering
Sommige ontwikkelingsvormen neigen meer naar continue, terwijl andere meer naar de
discontinue neigen. Beide soorten bestaan naast elkaar (zie plaatje blz. 15).
o Continue verandering: de ontwikkeling is geleidelijk en prestaties op het ene niveau
vloeien voort uit prestaties op vorige niveaus. Deze verandering is kwantitatief
(hoeveelheid): vaardigheden en kenmerken veranderen niet in aard, maar in omvang. Vb.
2
, groei in lengte. Sommigen zien cognitieve ontwikkeling ook als continue, waarbij kinderen
geleidelijk steeds meer kunnen verwerken in hun denken, in plaats van nieuwe cognitieve
processen te beheersen, vb. sneller kunnen lezen, maar proces van de letters die klanken
maken blijft hetzelfde. Onderliggende ontwikkelingsprocessen blijven hele leven gelijk.
o Discontinue verandering: verandering verloopt stapsgewijs in duidelijk te onderscheiden
fasen. Gedrag en processen zijn in verschillende fasen kwalitatief (qua
inhoud/hoedanigheid) verschillend. Wanneer ze ouder worden gaat het naast kwantitatief
ook om kwalitatieve veranderingen. Vanuit dit standpunt kan een ontwikkeling abrupt, met
sprongen verlopen. Zoals een kind dat ineens zijn blaas kan beheersen en niet meer in
bed plast.
Kritieke en gevoelige perioden
o Kritieke periode: specifieke tijd in ontwikkeling waarin voor normale ontwikkeling per
afgebakende periode stimuli uit de omgeving noodzakelijk zijn of wanneer blootstelling
aan bepaalde stimuli abnormale ontwikkeling tot gevolg heeft (zouden onomkerbare
gevolgen hebben bij missen bepaalde invloeden). In deze periode zou blootstelling grote
onomkeerbare gevolgen hebben. De Lange: betrouwbare aanwezigheid van liefdevolle
volwassene essentieel is in vroege kinderjaren om veilig en gehecht te voelen. Gemis
hiervan zou later niet meer te compenseren zijn (is achteraf niet waar). Vroeger legden
ontwikkelingspsychologen grote nadruk op deze perioden.
o Gevoelige perioden: op cognitieve, sociaal-emotionele en persoonlijkheidsontwikkeling is
echter grote plasticiteit: mate waarin een zich ontwikkelend gedragspatroon of fysieke
structuur veranderbaar is. Kinderen kunnen latere ervaring opdoen om eerdere
achterstanden in te halen. Daarom noemt men het nu gevoelige perioden: afgebakende
(optimale) periode (meestal vroeg in het leven) voor bepaalde vermogens om zich te
ontwikkelen, waarin mensen bijzonder gevoelig zijn voor omgevingsinvloeden (stimuli) en
gevoelig zijn voor het leren van specifieke vaardigheden. Jongere mensen leren
bijvoorbeeld makkelijker een tweede taal dan later. Concept van gevoelige perioden
onderkent plasticiteit van mensen in ontwikkeling.
Het levensloopmiddels vs. gerichte benaderingen (de vraag of mens zich moet richten
op bepaalde belangrijke perioden in de ontwikkeling of juist op het hele leven)
Vroeger lag de focus op de babytijd tot en met de adolescentie, tegenwoordig wordt de gehele
periode tot en met volwassenheid van belang geacht (levensloopmodel: nadruk op
doorgaande groei/verandering in het leven en op verbanden tussen perioden). Reden hiervoor
is de ontdekking dat er in elk levensstadium ontwikkelingsgroei- en verandering is. Intelligentie
bleek vb. trainbaar tot ver na de adolescentie. De invloed van sociale omgeving speelt ook
een rol. Een 15-jarige moeder heeft vb. andere invloed dan een 37-jarige moeder.
De relatieve invloed van nature en nurture op de ontwikkeling
Nature-nurturedebat: discussie over de oorsprong van ons gedrag en onze eigenschappen.
In hoeverre is het een gevolg van aanleg enerzijds en opvoeding en leefomgeving anderzijds.
Wanneer het onderscheid duidelijk is, is er geen reden tot discussie. Intelligentie is dit
bijvoorbeeld wel. Ook politieke en maatschappelijke debatten gaan hierover.
o Nature wijst in deze context naar de eigenschappen, vermogens en capaciteiten die
mensen van hun ouders erven. Het omvat het resultaat van overerving van genetische
informatie: maturatie. Dit is een proces van het zich geleidelijk ontvouwen van
voorbestemde genetische informatie. Deze invloeden zijn aan het werk terwijl we ons
ontwikkelen van eencellig organisme (conceptie) tot volgroeid mens (biljoenen cellen). Het
bepaalt onze oogkleur, of we aanleg hebben voor een sport en een boek kunnen lezen.
o Nurture verwijst naar omgevingsinvloeden die ons gedrag bepalen. Sommige zijn
biologisch (vb. invloed drugsgebruik op foetus), andere sociaal (vb. opvoedingswijze kind).
Gevolgen voor opvoeding en sociaal beleid
Ontwikkelingspsychologen denken niet dat gedrag het resultaat is van het een of het ander (als
intelligentie alleen nature is zou het onveranderbaar zijn). De interactie tussen overerving en
omgevingsfactoren is complex, zeker omdat genetische eigenschappen niet direct invloed hebben op
het gedrag, maar wel indirect bijdragen aan vorming van hun omgeving (vb. wanneer huilende baby
ouders direct komen kijken, waardoor huilen uitgroeit tot omgevingsinvloed en daardoor
medebepalend is voor verdere ontwikkeling). Ook zouden we door onze genetische achtergrond
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller joselientop. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.42. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
59063 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now