Hoofdstuk 1
19e eeuw (1901-1918)
- Mechanisatie/industrialisatie
- Arbeiders naar steden
- Liberale politiek (burgers veel vrijheden, overheid bemoeit niet)
- Sociale orde = goddelijk
Einde 19e eeuw
- Besef dat sociale maatregelen nodig zijn (door arbeidersopstand)
- Nieuwe politieke krachten: socialisten, progressief katholieken
- Gaan in tegen dat staat niet bemoeit
- Socialisten komen op voor belangen arbeidsvrouwen
- Wetten arbeidsvoorwaarden, vrouwen- en kinderarbeid
- Hogere klassen= arbeiders bedreigend voor sociale orde
- Normalisatiedoelstellingen
Einde 19e eeuw/begin 20e eeuw
- Steeds meer sociale maatregelen
- Wet op de kinderbescherming 1912 > staat kan opvoeding overnemen
- Gezinsinkomen laag > ook vrouwen werken
- Maar: arbeidersomstandigheden blijven slecht (slechte hygiëne)
- Industrialisatie heeft niet geleid tot kerngezin
- Hoge kindersterfte (darmen > slechte voedingsgewoonten > geen borstvoeding)
- Met name kindersterfte in arbeidersgezinnen
- Discours: kindersterfte toegeschreven aan vrouwenarbeid
- Toegeschreven aan opvoedingsgewoonten, niet aan contextvariabelen
- Arbeiders doen geboortebeperking
- Wantrouwen: wet op verzekering tegen kindersterfte (1906)
Initiatieven filantropie/caritas
- Gegoede burgerij voelt zich schepper maatschappij
- Door vrijemarktideologie (overheid grijpt weinig in) > Filantropie (private initiatieven)
- Filantropie/caritas: willen negatieve effecten industrialisatie verzachten
- Vooral gericht op moeder- kind zorg (liefdadigheid + normalisering/sociale onrust)
- Discours: patriarchale model: man dominant, vrouw aan de haard
- Willen arbeiders patriarchale model opleggen en zelf ontvluchten (werken in crèche)
- Arbeidersvrouw verwaarloost opvoeding en bron sociale onrust
- Daarom: zuigelingenraadplegingen (geen oog context, adviezen niet opgevolgd),
melkkeukens, crèches etc.
Wetenschap 19e eeuw
- Evolutieleer Darwin: kinderen zwakste schakel in keten evolutie, ras versterken
- Daardoor kwam rechtvaardiging kinderzorg
- Kindbeeld: kinderen als kapitaal waarin geïnvesteerd moet worden
- Evolutietheorie: mandaat om arbeiders te normaliseren
- Kwantitatief onderzoek/cijfers verheerlijkt
, - Kinderen statistisch in kaart brengen en classificeren
- Medische wetenschap: vaccinatie, kindergeneeskunde (preventie)
- Raadplegingen onderbouwd met wetenschappelijke inzichten > opvoeding =
specialistenwerk
- Opvoedingsgewoonten arbeiders gezien als moreel (zo willen), geen context
Levenssituatie gedecontextualiseerd
- Burgerij legt opvoedingsnormen meer en meer op door wetenschap
- Genaturaliseerd: natuurlijk dat moeders rol op zich nemen
- Moeder door decontextualisering, normalisering, naturalisering verantwoordelijk
voor kindersterfte en ontwikkeling kind
- Discours: arbeiders slechte opvoeders
Kinderopvang
- Creches (eerste 1845) = kribbe, hulpeloze Jezus kind in stal
- Creches sociale functie, niet educatief
- Salles s’asile: wel educatief, ook voor rijkeren, professionals
- Verklaring gebrek aan pedagogisering kinderopvang
- Discours: hygiënisch: arts aan het hoofd, baden, uniform, uitsluiting ouders opvang
- Kinderopvang= compensatie slechte thuissituatie
- Creches dubbel doel: zorg (preventie kindersterfte) en normaliseren
- Medisch/hygiënisch boekje voor moeders > leren hygiëne/voeding
- Raadplegingen overheidssubsidie
- Arbeidersvrouwen komen weinig opdagen
Discussies kinderdagverblijven (Velge, Plasky)
- Discussies m.b.t. pedagogisch concept, toegankelijkheid, organisatie, missie
- Evolutie gedachten Velge: voor eerste w.o. noodzakelijk KWAAD, tijdens/na oorlog
NOODZAKELIJK-kwaad
- Duidelijk voorbeeld wisselwerking macht & kennis: wantrouwen opvoedcapaciteiten
en weldaden v/d wetenschap
- Visie Velge dominant op alle vlakken (medisch-hygiënisch, noodzakelijk kwaad >
tegenwoordig nog geen juridisch recht kinderopvang, privaat)
- Uitbreiding zuigelingenraadplegingen (ook door Velge)
- Decontextualisatie en normalisatie blijven in 20e eeuw dominant
Samenvatting
- Discours begin 20e eeuw: moederschapsideologie, kerngezin
- Discours door (medische) wetenschappen die verband leggen tussen kindersterfte en
vrouwelijke tewerkstelling
- Filantropie/caritas: missie is medisch (preventie kindersterfte) en sociaal (preventie
strijd tussen klassen).
- Industrialisatie: legt nadruk op lichaam als kapitaal > zorg om gezondheid > verbod
kinderarbeid (geen inkomsten meer maar onkosten).
- Discours: kind als kapitaal en verantwoordelijke moeder (voor kind én samenleving)
- Kinderzorg controleren (vermoedens verwaarlozing)
- Recht om in te grijpen > ook opvoedingsondersteuning/interventie
, - Scheiding onderwijs en kinderopvang: kinderopvang niet pedagogisch
Kindbeeld
- Frêle kind (kwetsbaar, fragiel hulpbehoevend)
- Moet beschermd worden tegen kwade wereld
- Moeder is verantwoordelijk voor welzijn kind en voor samenleving
Oorlog-interbellum-oorlog (1914-1945)
hoofdstuk 2
1914-1945
- Armoede/werkeloosheid
- Vrouwen werken (man aan front)
- Vrouwen mogen werken als dat ECHT nodig is (oorlog)
- Na 2e w.o. minder werkende vrouwen
- Wetten die vrouwenarbeid beperkten (voorgesteld door Katholieken)
- Door werkeloosheid en moraliteit vrouw/kind > ruimte aan mannen op arbeidsmarkt
- Arbeiders meer rechten (kinderbijslag, ook voor vrouwen aan de haard)
- Wet op sociale zekerheid (verzekeringen)
- Vrouwen meer rechten (gemeentelijk stemrecht, loon beschikken)
- Visie Plasky verdwijnt > aandacht voedselverziening/hygiënische zorg
- Kindersterfte neemt af in interbellum
- Denataliteit (laag geboortecijfer) > onrust gegoede burgerij
- Gebruik voorbehoedsmiddelen gepropageerd (door neo-malthusianen)
- Bonden tegen ontvolking opgericht
- Vergoeding voor moeder aan de haard
NWK
- Na eerste W.O. opgericht (vervanging lokale initiatieven)
- Autonoom orgaan, gesubsidieerd door overheid
- Werkzaamheden gericht op normaliseren lagere klasse
Wet 1919
- Maakte mogelijk voorzieningen voor jonge vrouwen op te richten
- Geen kribben/kleintjesoorden (ging alleen over advisering, niet opvang)
- Normaliseren: moeder dader én slachtoffer
Wetenschap
- Pedagogische denkrichting ‘geesteshygiëne’ (had geen invloed i.v.m. scheiding
opvang en onderwijs)
- Maar: eerste sporen psychologie en pedagogiek, maar niet in kinderopvang
- Tijdschrift NWK met artikel met pedagogische inhoud
- Moeder stimuleert ontwikkeling
- Goede opvoeding = voorkomen zielsstoornissen op latere leeftijd
- Discours: in kinderopvang geen plaats voor pedagogiek
- Discours: eerste levensjaren bepalend voor verdere ontwikkeling
- Ontwikkelingspsychologie: overeenkomsten, gemeenschappelijke, NIET diversiteit
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mirtexo. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.62. You're not tied to anything after your purchase.