Samenvatting van het artikel Richtlijn gezinnen met meervoudige en complexe problemen van Mariska van der Steege, Daniëlle de Veld en Mariska Zoon van de hoofdstukken 2 t/m 6. Dit is een onderdeel dat geleerd moet worden voor voor de kennistoets pedagogisch klimaat (HAN Pedagogiek, leerjaar 2 seme...
Richtlijn gezinnen met meervoudige en complexe problemen –
Mariska van der Steege, Daniëlle de Veld en Mariska Zoon
Hoofdstuk 2 Gezinnen met meervoudige en complexe
problemen: definitie en kenmerken
2.1 Gezinnen met meervoudige en complexe problemen
Aansluitend bij de individualisering van de samenleving werd de term multiprobleemgezin
geïntroduceerd. Het is alleen onjuist om de complexiteit van de problematiek in deze
gezinnen te herleiden tot individuele tekorten.
Er was later kritiek op de naam multiprobleemgezin, omdat de naam stigmatiserend
(=brandmerkend) was en niet bij de huidige tijd past waarin de nadruk komt te liggen op
kracht en op wat al goed gaat en wat het gezin wel kan.
In 2019 is gekozen voor de term gezinnen met meervoudige en complexe problemen. Deze
term erkent dat er in deze gezinnen sprake is van meerde problemen die complex zijn omdat
ze vaak al meerdere generaties doorwerken en omdat het tot op heden lastig is geweest het
gezin de juiste hulp te bieden. In deze gezinnen is vaak sprake van beperkte sociale
zelfredzaamheid.
2.2 Een definitie van gezinnen met meervoudige en complexe problemen
- Gezin met meervoudige en complexe problemen = een gezin van minimaal 1 ouder
en 1 kind dat langdurig kampt met een combinatie van sociaaleconomische en
psychosociale problemen.
Bij deze gezinnen is het lastig om de juiste hulp aan te bieden. Er is vaker hulp in gezet, maar
zonder echt goed resultaat. Hulpverleners vinden vaak dat ze negatief tegenover hulp staan
en hierdoor zijn ze moeilijk bereikbaar of vermijden ze de hulpverlening. Dat zij vaak negatief
tegenover hulp staan heeft te maken met het niet kunnen. Het lukt de gezinsleden niet te
veranderen ondanks alle hulp die ze al hebben gehad. Soms vragen ze ook hulp die de
hulpverlener niet kan bieden zoals bij het afbetalen van schulden. Ze komen zo terecht in
een neerwaartse spiraal van negatieve ervaringen met hulpverleners.
Een gezin met meervoudige en complexe problemen moet op minimaal 6 van de 7 volgende
domeinen langdurige problemen ervaren:
- Kind factoren: psychische of psychosociale problemen inclusief
ontwikkelingsproblemen, gedragsproblemen, psychosomatische problemen en
verslavingen. Cognitieve problemen (zoals laag IQ of leerproblemen) en
verstandelijke handicaps. Slachtoffer of getuigen van mishandeling, misbruik,
verwaarlozing of huiselijk geweld.
- Ouderfactoren: psychische of psychosociale problemen inclusief psychosomatische
problemen, gedragsproblemen en verslaving. Cognitieve problemen en
verstandelijke handicaps. Slachtoffer, getuige of dader van mishandeling, misbruik,
verwaarlozing of huiselijk geweld.
- Opvoedingsfactoren: onvoldoende of inconsistente opvoedingsstrategieën,
pedagogische onmacht, weinig consistentie, weinig responsiviteit, veel harde
, discipline, afwijzing, gebrek aan gedragscontrole, veel psychologische controle,
onveilige hechting.
- Gezinsfunctioneren: relatieproblemen, conflicten, communicatieproblemen, weinig
cohesie, veel externe locus of control (=geloofd dat zijn leven wordt bepaald door zijn
omgeving, het lot of het toeval), geen organisatie.
- Contextuele factoren: meerdere negatieve levensgebeurtenissen, financiële
problemen, lage sociaaleconomische status.
- Sociaal netwerk: verstoord of gebrek aan sociaal netwerk, conflicten met
buurtbewoners en vrienden.
- Hulpverlening: lange geschiedenis van hulpverlening, uithuisplaatsing.
2.3 Belangrijkste kenmerken
2.3.1 Problemen van psychosociale aard
Zowel de ouders als de jeugdigen hebben vaak problemen van psychosociale aard. Ze
hebben meer internaliserende problemen zoals depressie en angst en externaliserende
problemen zoals gedragsproblemen dan andere gezinnen. Bij ouders is vaak sprake van
verslaving, alleenstaand ouderschap, tienerzwangerschap en een verstandelijke beperking.
In de opvoeding worden ook meer problemen gezien. De gezinnen scoren lagere scores op
consistentie, responsiviteit en gedragscontrole en hogere scores op harde discipline en
psychologische controle. Ouders en jeugdigen voelen zich minder gehecht aan elkaar en er
zijn meer communicatieproblemen en conflicten.
Er is ook vaker sprake van geweld in onderlinge contacten en van huiselijk geweld. Er is veel
sprake van intergenerationele overdracht. Dit houdt in dat veel van deze jeugdigen later ook
problemen zullen hebben in hun eigen gezin.
2.3.2 Sociaaleconomische problemen
Gezinnen met meervoudige en complexe problemen hebben vaker financiële problemen,
schulden en leven veel in armoede. Deze gezinnen zijn ook vaker sociaal geïsoleerd. Ze
hebben geen of een beperkt sociaal netwerk.
2.3.3 Problemen met de hulpverlening
De problemen komen zowel vanuit de gezinnen als vanuit de hulpverlener. Bij deze gezinnen
zijn een aantal belemmeringen om hulp te zoeken zoals dat ouders het moeilijk vinden om
toe te geven dat er een probleem is, dat ze onduidelijke signalen afgeven, geen of een
onduidelijke hulpvraag stellen en hun wijze van communiceren wijkt af van wat
maatschappelijk gangbaar is.
Op een dreigende uithuisplaatsing kunnen ouders op 2 manieren reageren. Ze kunnen
kiezen voor voortdurende nabijheid van hulpverlening en nemen regelmatig contact op met
verschillende hulpverleners. Ze nemen initiatief en doen voorstellen. Dit wordt ‘shoppen’
genoemd. Ze hopen hiermee een uithuisplaatsing van hun kinderen te voorkomen. Andere
ouders mijden juist contact of stellen zich vijandig en wantrouwend op tegen de
hulpverlening.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller samenvattingenpedagogiek. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.27. You're not tied to anything after your purchase.
