Gezondheidsrecht
Inhoudsopgave
1. Rechtsbronnen toepassen en de rechtsbeginselen en mensenrechten die aan het
gezondheidsrecht ten grondslag liggen onderscheiden (H1)..............................................................2
2. De rechten en plichten van de zorgvrager in praktijksituaties beschrijven (H6).............................4
3. De juridische procedures voor het aanklagen en aansprakelijk stellen van (niet) BIG-
geregistreerde hulpverleners en zorginstellingen, beschrijven (H2.8, 2.10 en 2.11)..........................6
4. De inhoud en grenzen van het goed hulpverlenerschap in praktijksituaties formuleren:
waaronder toestemming, (informed consent), beroepsgeheim en daarbinnen de grenzen van het
gebruik van sociale media (H4, H5)....................................................................................................9
5. Beschrijven wanneer patiënten en cliënten als wilsonbekwaam beoordeeld worden en wanneer
de toestemming van een wettelijk vertegenwoordiger vereist is (H8.9)..........................................14
6. Uitleggen welke wettelijke vormen van vertegenwoordiging er zijn voor wilsonbekwame
patiënten (H8.9)...............................................................................................................................15
7. De positie van ouders en hun kinderen in de behandelingsovereenkomst beschrijven (H7 en 8)16
8. Het verschil tussen artikelen 3, 14, 34 en 36a beroepen van de wet BIG uitleggen (H2)..............21
9. De bevoegd- en bekwaamheidseisen van BIG-registratie en niet BIG-geregistreerde
hulpverleners beschrijven m.b.t. de voorbehouden handelingen (H2)............................................23
10. De juridische gronden voor tucht-, civiel-,klacht-en bestuursrechtelijke aansprakelijkheid
beschrijven (H1.4, H2, H12.4 en H12.5)............................................................................................26
11. Maatregelen noemen die opgelegd kunnen worden in een tuchtrechtprocedure.....................30
12. Het verschil benoemen tussen euthanasie en de situaties waarin er sprake is van een
natuurlijke dood zoals bij (a) stoppen of niet starten van een behandeling die zinloos is, (b) staken
of stoppen met een behandeling op het verzoek van een patiënt, (c) pijn of symptoombestrijding
of (d) palliatieve sedatie (H11)..........................................................................................................31
13 .Benoemen aan welke wettelijke zorgvuldigheidseisen moet worden voldaan bij euthanasie
(H11).................................................................................................................................................33
14. De wettelijke eisen en procedure inzake gedwongen zorg beschrijven, waaronder een
zorgmachtiging, crisismaatregel en zelfbindingsverklaring (H9).......................................................37
15. De wettelijke eisen en procedures met betrekking met betrekking tot onvrijwillige zorg
beschrijven van mensen met dementie of een verstandelijke beperking (H9).................................41
Samenvatting kernbegrippen...........................................................................................................43
Hoofdstuk 1 Recht en gezondheidszorg........................................................................................43
Hoofdstuk 2 Professionaliteit.......................................................................................................44
Hoofdstuk 4 Het beroepsgeheim..................................................................................................44
Hoofdstuk 5 De behandelingsovereenkomst................................................................................44
Hoofdstuk 6 Dossier en inzage.....................................................................................................45
Hoofdstuk 7 Ouderschap, gezag en scheiding..............................................................................45
1
, Hoofstuk 8 De positie van ouders en hun kinderen in de behandelingsovereenkomst................46
Hoofdstuk 9 Gedwongen zorg......................................................................................................46
Hoofdstuk 11 Beslissingen rond het einde van het leven.............................................................46
Hoofdstuk 12 Civielrechtelijke en strafrechtelijke aansprakelijkheid...........................................47
1. Rechtsbronnen toepassen en de rechtsbeginselen en mensenrechten die aan
het gezondheidsrecht ten grondslag liggen onderscheiden (H1)
H 1.3 Rechtsbronnen: vindplaatsen van het recht
Recht het geheel van overheidsregels dat op een bepaald moment in de samenleving geldt
Rechtsbron vindplaats van het recht. Dit zijn er 4
Wet
Jurisprudentie = een verzameling van rechterlijke uitspraken
Internationaal verdrag
Gewoonte = niet bij wet vastgelegd, maar gaat om een vaststaand en door iedereen in een
bepaalde sector erkend gebruik dat in die kring ook als ‘recht’ wordt ervaren
Rechtsgebied deelgebied van het recht
Staatsrecht
Rechtsgebied dat de regels beschrijft voor de democratische organisatie van de overheid en voor de
verhouding tussen burger en overheid. De grondwet, met daarin de fundamenten van onze
rechtsstaat, vormt de grondslag van het staatsrecht.
Bestuursrecht
Rechtsgebied dat de regels beschrijft voor de ordenende taak van de overheid. Het bestuursrecht
stelt de overheid in staat om te zorgen voor een goede gang van zaken in de samenleving. Zo
behoren de belastingwetgeving, de milieuwetgeving en de regelgeving van de sociale zekerheid tot
het bestuursrecht.
Ook de Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (incl. tuchtrecht) en de Wet kwaliteit,
klachten en geschillen zorg behoren tot het bestuursrecht.
Strafrecht
Rechtsgebied waarin bepaalde gedragingen strafbaar worden gesteld en waarin regels worden
gegeven voor opsporing, vervolging en berechting.
Medische missers worden in de meeste gevallen niet strafrechtelijk afgedaan. Dat gebeurt alleen bij
zeer ernstige fouten die de door of zwaar lichamelijk letsel tot gevolg hebben gehad.
Burgerlijk recht
Rechtsgebied dat de regels beschrijft voor de rechtsverhouding tussen burgers en tussen burgers en
bedrijven. Regelt onder andere: koopovereenkomst, huurovereenkomst, arbeidsovereenkomst ,
medische behandelovereenkomsten.
Er is geen opsporingsdienst die controleert of iedereen zich wel aan de regels van het burgerlijke
recht houdt. Het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering beschrijft de procesregels van het
burgerlijk recht.
Internationaal recht
Rechtsgebied met de regels voor de rechtsverhouding tussen staten
H 1.5 Gezondheidsrecht
2
,Alle rechtsregels uit de verschillende rechtsgebieden die de gezondheid(szorg) betreffen. Denk
bijvoorbeeld aan de regels over beroepsregistratie, dossiervorming, patiëntenrechten,
aansprakelijkheid en het tuchtrecht.
Het medisch tuchtrecht is rechtspraak waarbij het tuchtcollege beoordeelt of een zorgverlener
volgens de voor hem geldende professionele standaard heeft gewerkt. Het tuchtrecht is bedoeld om
de kwaliteit van de beroepsuitoefening te bevorderen en bewaken. Het tuchtrecht geldt voor alle
beroepsgroepen die staan ingeschreven in het BIG-register. Een medisch tuchtcollege bestaat uit
juristen en ledenberoepsgenoten (bron: KNMG).
Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg
Wet BIG geeft regels voor de handelingen op het gebied van de individuele gezondheidszorg. Richt
zich vooral op de kwaliteit van de individuele beroepsoefenaar in de gezondheidszorg.
Wet kwaliteit, klachten en geschillenzorg
Wkkgz stelt eisen aan de zorg die zorgaanbieders bieden en heeft een regeling voor de afhandeling
van klachten.
Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst
WGBO geeft regels voor de hulpverleningsrelatie tussen een individuele patiënt en de zorgverlener.
WGBO geeft regels over het beroepsgeheim, de behandelingsovereenkomst, het dossier en het
inzagerecht, de informatieplicht en de toestemming voor een behandeling.
WGBO is opgenomen in het Burgerlijk Wetboek.
Wet zorg en dwang en de wet verplichte GGZ
Hoofdregel in de gezondheidszorg is dat de patiënt zelf over zijn behandeling beslist: de zorgverlener
mag in principe alleen behandelen met toestemming. In sommige gevallen, wanneer de patiënt een
gevaar vormt voor zichzelf of voor anderen, kan een gedwongen opname en/of gedwongen zorg
noodzakelijk zijn.
Beide wetten vallen onder bestuursrecht omdat beslissingen over gedwongen zorg en opname
gezien worden als een overheidstaak.
H 1.6 Rechtsbeginsel en mensenrechten als basis voor het gezondheidsrecht
Norm waarvan rechtsregels zijn afgeleid. 3 belangrijkste rechtsbeginselen voor de gezondheidszorg
zijn:
Zelfbeschikking: duidt op de vrijheid die iedere mens heeft om zoveel mogelijk zelf te
beslissen
Bescherming: houdt vooral in dat er verantwoordelijkheid moet worden genomen voor
mensen die (dringend) hulp en zorg behoeven.
Gelijkheid (en het verbod op discriminatie): betekenen dat iedereen in gelijke
omstandigheden aanspraak behoort te kunnen maken op goede zorg.
Nederlandse grondwet voor het Gezondheidsrecht zijn met name de volgende grondrechten van
belang:
Recht op gelijke behandeling (art. 1)
Recht op bescherming van persoonlijke levenssfeer (art. 10)
Recht op bescherming van de integriteit van het lichaam (art. 11)
De plicht van de overheid om maatregelen te treffen om de gezondheidszorg te bevorderen
(art. 22)
Universele Verklaring van de Rechten van de mens (1948). Aangenomen door de VN
3
, EVMR: Het Europees (1958) Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens
Heb je recht op zorg?
JA: Het internationaal verdrag (VN) inzake economische, sociale en culturele Rechten (IVESCR) artikel
12 erkent recht van eenieder op een zo goed mogelijke lichamelijke en geestelijke gezondheid.
MAAR: Recht op toegang tot zorg is een sociaal grondrecht maar afhankelijk van beschikbare
middelen.
2. De rechten en plichten van de zorgvrager in praktijksituaties beschrijven (H6)
H 2.6 Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG)
De AVG geeft een algemeen juridisch kader voor de verwerking van persoonsgegevens in de landen
van de EU. Persoonsgegeven mogen alleen worden verwerkt voor een duidelijk doel en dat er niet
meer gegevens mogen worden verwerkt dan voor dit doel noodzakelijk is.
De algemene bepalingen van de AVG zijn voor medisch hulpverleners aan de orde als de WGBO geen
eigen regeling geeft. De AVG stelt hoge eisen aan de beveiliging van persoonsgegevens.
H 6.3 Dossiervorming
De zorgverlener is, meteen bij het begin van de behandeling, verplicht om een dossier aan te leggen.
In klacht- en tuchtzaken geldt de inhoud van het dossier in veel gevallen als bewijs. Op grond van de
AVG behoort de zorgverlener de patiënt uitgebreid te informeren over de dossiervorming: dat zijn
gegevens worden vastgelegd, waarom dit gebeurt, om welke gegevens het gaat, wie er toegang
hebben tot de gegevens en de betekenis van het medisch beroepsgeheim. De zorgverlener is
verantwoordelijk voor de inhoud van het dossier. Het is niet te voorkomen dat patiënt een
rapportage niet plezierig vind, patiënt heeft altijd het recht om een eigen verklaring toe te voegen.
Privacy rechten van de patiënt:
Alleen doelgerichte gegevens mogen worden vastgelegd
Inzagerecht
Recht om een kopie te maken
Verzoeken tot correctie
Eigen verklaring te maken
Verzoeken tot vernietiging van dossier doen
Correctierecht = het recht van de patiënt om te verzoeken om verbetering of aanvulling van onjuiste
of onvolledige feitelijke gegevens in zijn dossier
Vuistregels voor dossiervorming
Leg de gegevens vast die relevant zijn voor de zorg
Beschrijf zoveel mogelijk zorgwaargenomen feiten
Trek geen voorbarige conclusies
Scheid feiten van meningen
Stel geen diagnoses buiten het eigen deskundigheidsterrein
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller dionne1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.34. You're not tied to anything after your purchase.