Kwaliteit van leven bij mensen met psychische kwetsbaarheid
All for this textbook (1)
Written for
Hogeschool Gent (HoGent)
Orthopedagogie
Psychopathologie
All documents for this subject (56)
1
review
By: milouvanvroonhoven • 3 year ago
Translated by Google
Content is okay, but there were a lot of writing errors present.. maybe to be improved by the author for an even better review in the future;)
Seller
Follow
onnaporr
Reviews received
Content preview
SAMENVATTING
PSYCHOPATHOLOGIE
HOOFDSTUK 1: EEN HELIKOPTERBLIK OP ONZE GEESTELIJKE
GEZONDHEIDSZORG
1. DE GESCHIEDENIS VAN DE PSYCHIATRIE: EEN KORT OVERZICHT
1.1 DE EERSTE PERIODE: PREHISTORIE EN DE OUDHEID
De prehistorie: oorzaak ziektes geesten die men had beledigd. Medicijnman wilde met
schedelboringen de boze geesten uit het lichaam bevrijden. Men deed dus weldegelijk al een poging
om die mensen te genezen.
De oudheid: 2 personen hebben een grote invloed gehad Hippocrates en Galenus van
Pergamon.
Hippocrates: ziekte werd veroorzaakt door een onjuiste mengeling van de 4 belangrijkste
lichaamsvochten = bloed, slijm, gele en zwarte gal. Krankzinnigheid = een hersenziekte en
behandelde de zieken met koude en warme baden, rust en dieet.
Galenus van Pergamon: hij beschreef het zenuwstelsel. 4 type mensen naargelang de overheersing
van lichaamsvochten
1. Sanguinisch type: overheersing van bloed levendig en hartelijk van temperatuur
2. Flegmatisch type: overheersing van slijm kalm en bedachtzaam
3. Cholerisch type: overheersing van gele gal opvliegend
4. Melancholisch type: overheersing van zwarte gal droefgeestig, angstig en pessimistisch
Men kreeg op het einde van de oudheid ook een christelijk geïnspireerde levenshouding tegenover
zieken en armen deze boodschap bevatte een radicale keuze voor zwakke en onderdrukte
mensen.
1.2 DE TWEEDE PERIODE: 300 NA CHRISTUS TOT 1600
Melancholie (= depressie) werd beschouwd als een slechte gedachte.
375: kerkvader Evagrius van Pontus voegde treurigheid toe als 8ste slechte gedachte naast
gulzigheid, hebzucht, luiheid, wellust, toorn, ijdelheid en hoogmoed.
Twee eeuwen later, 590: paus Gregorius stelde de definitieve lijst van de 7 zonden op. Hij voegde
afgunst toe, versmolt hoofdmoed en ijdelheid en schrapte treurigheid.
Vroege middeleeuwen: mensen met een geestelijke stoornis waren zotten. Ze hadden een eigen
positie in de gesloten agrarische maatschappij. Naarmate het maatschappelijk patroon zich
ontwikkelde naar een strakkere organisatie van het stadsleven, verminderde de tolerantie ten aanzien
van afwijkend gedrag. Stedelingen zagen deze mensen als bezeten en verstoorders v/d openbare
orde. Ze werden opgesloten in dolhuizen. Door ‘kwade stoffen uit het lichaam te laten wegvloeien,
poogden ze zieke mensen te genezen. Een bekende methode in de middeleeuwen was de kei- of
,steensnijdingen, men ging ervan uit dat een insect in her hoofd krankzinnigheid veroorzaakte. Ze
maakte een kleine opening achter het oor zodat de insect kon weggaan.
jaren 1100: opkomst van de Kerk hierdoor kregen geestenzieken meer recht op leven. Een aantal
kloosterorden stonden in voor de opname en verzorging. Een aantal congregaties legde zich sinds de
15de eeuw toe op de verzorging van geesteszieken. Het idee heerste nog steeds dat geesteszieken
nutteloos en/ of gevaarlijk waren. Heksenvervolgingen en inquisitieprocessen leidden tot de vervolging
van geesteszieken. Tot duurde tot 1750.
Dimpna: psychiatrische gezinsverpleging uitgevonden. Verhaal: Dimpna werd in het geheim gedoopt
op initiatief van haar moeder. Vroegtijdig overlijden van haar moeder werd ze verplicht om met haar
vader te trouwen. Weigerde en vluchtte naar de bossen in de Kempen waar ze onthoofd werd door
haar vader. Haar relieken werden naar Geel gebracht. De heilige Dimpna ontpopte zich tot de
patrones van de bezetenen en geesteszieken.
Einde 16de eeuw: krankzinnigen voor het eerst vanuit juridisch standpunt aansprakelijk en
toerekeningsvatbaar gesteld.
DERDE PERIODE: 1600 TOT 1800
Het was een donkere tijd voor de krankzinnigen, gekenmerkt door een interneringsgolf en gestichten
met erbarmelijke leefomstandigheden. De opsluiting in dolhuizen, gasthuizen en godshuizen was voor
een afsluiting van de samenleving. Ze lagen aan kettingen vastgeketend aan de grond.
René Decartes: vader van de moderne filosofie. Grondregel: ‘Ik denk dus ik ben’. hij beweerde ook ‘Ik
ben een denkend ding’, denken is volgens Decartes onze essentie en daarom moet onze geest
onderscheiden worden van ons lichaam = cartesiaans dualisme. Dit heeft de visie op de organisatie
sterk beïnvloed. Hij zag de wereld als een machine en het menselijk lichaam als een mechanisch
systeem. Hiermee legde hij de basis van de neuropsychologie.
VIERDE PERIODE: 19 D E EEUW
Franse revolutie en industriële revolutie vond hier plaats, dankzij deze twee gebeurtenissen vond er
een belangrijke omwenteling plaats. Geesteszieken werden beschouwd als lichamelijk zieke personen
met recht op specifieke medische verzorging. Band religie en psychiatrie was uitgestorven.
Philippe Pinel: bevrijdde een aantal geesteszieken van hun boeien en maakte en einde aan bepaalde
technieken zoals purgeren, blaartrekken en aderlaten.
Jozef Guislain: specialiseert zich als eerste in België in het behandelen van geestenzieken. Hij
bevrijdde geesteszieken die in mensonterende omstandigheden waren opgesloten in het Geraard de
Duivelsteen in Gent. Hij ijverde voor een humane behandeling van de patiënten en bouwde het eerste
gesticht volgens moderne concepten.
1837 eerste Krankzinnigenwet dit regelde de opname, het ontslag en het toezicht door de staat op
de zorg.
Artsen die zich specialiseerde in de behandeling van psychiatrische patiënten = alienist.
VIJFDE PERIODE: EERSTE HELFT 20 S T E EEUW
Belangrijk dilemma:
Enerzijds konden patiënten met een psychiatrische aandoening terecht in steeds groter
wordende instellingen in de hoop dat ze spontaan zouden herstellen.
Anderzijds beschikten psychiaters over de mogelijkheden van psychoanalyse, een
behandeling die toen alleen haalbaar was voor meer mogende patiënten die naar meer
zelfinzicht streefden.
,Chirurgie: experimenten op dieren hadden bewezen dat het bijna volledig verbreken van de verbinding
van het voorhoofdgedeelte en de rest van de hersenen en het zenuwstelsel aanleiding gaf tot
grondige emotionele veranderingen.
De liggende houding in de bedverpleging had als doel het zenuwstelsel te doen rusten. Badtherapie
was om onrustige patiënten te kalmeren. Het toedienen van elektroshocks hierdoor verminderde de
hallucinaties.
Hans Berger: ontdekte de elektro-encefalogram. Hij beschouwde het als een soort spiegel van de
hersenen.
1948: Psychiatrische instellingen werd de bevoegdheid van de Volksgezondheid.
In Nazi-Duitsland vinden eugenetica en het totalitaire denken elkaar. Mensen met psychische
problemen werde als nutteloos en bijgevolg overbodig met ijzingwekkende en verbijsterende
gevolgen. De uitroeiing van ;’psychiatrische patienten’ was een sinistere prelude op de Holocaust. In
totaal zouden in WOII 400.000 psychiatrische patienten vermoord zijn dit noemt de
psychogenocide.
ZESDE PERIODE: 20 S T E EEUW TOT 2010
Jaren 50: geen geneesmiddelen voor psychiatrische patienten.
Jaren 60: ontdekking eerste antipsychoticum zorgde voor grote doorbraak in psychiatrische
aandoeningen. Hoge doseringen van chloorpromazine bleken doeltreffend te zijn om hallucinaties,
wanen en angsten te temperen.
Komst medicamenteuze therapie = 2de revolutie in de psychiatrie.
Eerste revolutie was dankzij de nieuwe benadering van Pinel
In de sociale en culturele context brak een antipsychiatrische golf uit.
Periode tussen jaren 60 en 70 was er een grote vermindering van het aantal psychiatrische
ziekenhuisbedden. Er is een wettelijke basis voor open afdelingen in ziekenhuizen.
A-diensten: voor observatie en intensieve zorgen
T-diensten: voor resocialisatie en re-integratie
Psychiatrische diensten in algemene ziekenhuizen: PAAZ-diensten
Partiele hospitalisatievormen: dag of nacht
Maxwell Jones: heeft tijdens WOII geprobeerd militairen te behandelen op basis van de kracht die
uitgaat van een gemeenschap of een groep.
Brugge eerste therapeutische gemeenschap
KB van 25 maart 1975: echte start van de centra voor geestelijke gezondheidszorg.
Clifford Beers: hielp met de opstart van de Belgische Bond Geesteshygiene. Deze bond formuleert
een aantal belangrijke uitganspunten: ‘we moeten mensen met ernstige psychische stoornissen
bereiken met ambulante en multidisciplinaire en goedkope hulp, geestelijke gezondheidszorg is een
recht.’
1980-1990: biologische psychiatrie ontstaat. Geneesmiddelen en nieuwe vorm van psychotherapie
werden gecombineerd.
1990-2000: eerste reconversie plaats in de psychiatrische ziekenhuizen. 6000 minder
ziekenhuisbedden en dit werd gereconverteerd naar psychiatrische verzorgingstehuizen en initiatieven
beschut wonen. Dit sloot meer aan bij de lokale leefgemeenschappen met het accent op verzorging
(care) in plaats van behandeling (cure).
2000-2010: er kwam een tweede vrijwillige reconversie, meer aandacht voor doelgroepen volgend
leeftijdscategorie en specifieke groepen. Tal van innoverende proefprojecten zagen het daglicht:
, dagactiviteitencentra, psychiatrische zorg in de thuissituatie, overlegfuncties rond de patiënt.
2002: wet inzake patientenrechten. Wet veranderde de relatie tussen hulpverlener en patiënt, ook
komst van internet maakte relatie gelijkwaardiger.
2. DE PSYCHIATRIE VANDAAG
EPD: elektronisch patiëntendossier.
Nieuw paradigma: evolutie van residentiele naar ambulante zorg, van aanbod- naar vraaggestuurde
zorg, … in de geestelijke gezondheidszorg moet behandelen, verzorgen of begeleiden een ruime
invulling krijgen.
Interesse voor herstelgerichte benadering neemt toe. Herstel = recovery.
Klinisch herstel: stabiliseren van de symptomen
Sociaal herstel: herstel van het functioneren in de samenleving
Persoonlijk herstel: herstel van de eigen identiteit.
Bij behandeling is de doelstelling het terugdringen van de stoornis en het verminderen van de
symptomen.
Sociaal herstel of rehabilitatie: de gevolgen van de stoornis op het functioneren staan centraal in
het dagelijkse leven.
Herstelgerichte benadering komt neer op het proberen te leiden van een hoop- en zinvol leven met de
beperkingen als gevolg van een psychiatrische aandoening. Men kijkt naar de patient zijn krachten,
talenten en competenties. Herstel is een proces van bewustwording.
Kwartiermaken: militaire term het klaarmaken van een bivakplaats van het leger op het einde van
de dag. Het zoekt dus naar een veilige plek waar eten, drinken en warmte beschikbaar is. Dus: een
veilige, warme plek creëren voor psychisch kwetsbare personen om een zo normaal mogelijk leven te
leiden tussen alle andere mensen. Herstel is ook dat de patient leert zien waar naast zijn
kwetsbaarheden ook zijn talenten, competenties en sterke punten liggen.
Kwartiermaken loopt voorop in de samenleving om plaatsen te creëren waar psychisch kwetsbare
mensen hun talenten, competenties en sterke punten kunnen gebruiken en alzo opnieuw baas worden
van hun eigen leven. Het zet ook in op tolerantie van de samenleving.
1. ERVARINGSDESKUNDIGEN
Ervaringsdeskundigen: dit zijn mensen die zelf psychisch ziek zijn geweest en het vaak ook no zijn
of in elk geval kwetsbaar blijven en die hun ervaringsdeskundigheid via vorming en bijscholing
ontwikkelen tot een zinvolle bijdrage in de zorg voor andere, hetzij beroepsmatig hetzij als vrijwilliger.
Succesverhalen, horen hoe anderen herstellen, geeft moed en hoop om behandeling te volgen en
door te zetten. Het kan een cruciale expertise en ervaring vormen die mooi complementair is met de
evidencebased deskundigheid en ervaring v/d professionele zorgverleners.
2. PROJECTEN ART 107 VOOR VOLWASSENEN
Jim van Os: bestempelde art. 107 als slimme manier om geleidelijk middelen te verschuiven van de
residentiele sector naar de gemeenschapszorg. De netwerken kunnen gebruik maken van additionele
middelen om de opstart te faciliteren zoals een netwerkcoördinator en extra werkingsmiddelen.
De Interministeriële Conferentie Volksgezondheid beslist dat zowel algemene als psychiatrische
ziekenhuizen actief binnen de netwerken voor volwassenen, samen met de uitval van de mobiele
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller onnaporr. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.35. You're not tied to anything after your purchase.