Samenvatting over hoofdstuk 11 en hoofdstuk 12 uit het biologieboek Nectar van VWO 5. Gaat over het intern milieu (homeostase, lever, longen nieren en regelschema's) en hormonen (en hoe deze allerlei processen in je lichaam regelen). Heel uitgebreid. Ondersteund met plaatjes. Begrippen dikgedrukt e...
H11 – REGELING INTERN MILIEU
11.1 HET INTERNE MILIEU
REGELING VAN HET INTERNE MILIEU
Homeostase – het in standhouden van een dynamisch evenwicht
(tussen boven-/ondergrens)
Receptor is in dit hoofdstuk temperatuurzintuig
Regelcentrum is temperatuurcentrum (binas 87B)
Effectoren zijn bijv. zweetklieren/haarvaten
REGELKRING VAN TEMPERATUUR
Receptor meet waarde/afwijking en geeft dit door
Kerntemperatuur (37o) bij vitale organen aan regelcentrum > regelcentrum geeft aan de
→ Hypothalamus: receptoren temperatuur + norm/regelcentrum hand van de norm (ingestelde waarde) negatieve
Schildtemperatuur bij buitenste lagen lichaam terugkoppeling (die afwijking corrigeert) > effector
→ Receptoren in skelet/huid (losse warmte-/ koudereceptoren) verricht actie (effect) > nieuwe waarde die receptor
Receptoren voor schildtemperatuur voorkomt onderkoeling kan meten
Effectoren > rillingen/bibberen/klappertanden/minder bloed naar schil
KOORTS
Koorts is verhoging norm door cytokine (eiwit) die reageert op infectie > verwarming > afweerstoffen >
norm verlaagt > afkoelen kerntemperatuur door meer bloed aan schil te geven (rode huid)
INTERNE MILIEU
Hypothalamus bevat regelcentrum samenstelling intern milieu (ieder eigen norm)(niet teveel veranderen)
Homeostase – het constant/evenwicht in stand houden van stofjes (interne milieu)
11.2 PROCESSEN IN DE LEVER
BOUW EN DOORBLOEDING VAN DE LEVER
Lever regelt concentraties stoffen in bloed > warmtebron
leverslagader met O2 & poortader met verteringsproducten> aftakking per leverlobje in sinusoïden >
direct contact met haarvaten > bewerkt bloed > leverader of galgang > galbuis
,
KOOLHYDRAATSTOFWISSELING EN DE LEVER
Glucoseconcentratie boven norm (eten) > lever zet glucose om in glycogenese > Nog over? > vetten
Dissimulatie (sporten) > onder norm > lever zet glycogeen om in glucose (door glucagon uit alvleesklier)
Raken voorraden op? > lever maakt gluconeogenese uit aminozuren/vetten
VETSTOFWISSELING EN DE LEVER
Vet eten > glycerol/vetzuren > lever zet ongeschikte vetzuren om in geschikte (geen essentiële vetzuren)
→ Cholesterol nodig voor hormonen/celmembraan (90% gemaakt
door lever)
Lever geeft hydrofobe vetten een hydrofiele buitenlaag > lipoproteïnen
EIWITSTOFWISSELING EN DE LEVER
Te veel aminozuren? > transaminering (aminogroep ketogroep) (geen
essentiële aminozuren)
Over? > deanimering (2NH3 + CO2 → (NH2)2CO + H2O) > ureum /rest
brandstof/omgezet in vet/glucose
ANDERE FUNCTIES VAN DE LEVER
Rode bloedcellen opruimen: ijzer uit hemoglobine wordt
→ Eiwit ferritine > Beenmerg/mitochondriën maakt heemgroepen/hemoglobine
→ Afvalstof biliverdine > bilirubine (galkleurstof)
Detoxificatie: alcholdehydrogenase zet ethanol om in ethanal > aldehydehydrogenase zet
om in acetaat
→ Of ethanal omzetten in vet/glucose > vaak? > doodt leverweefsel > cirrose
(levercellen>bindweefsel)
Stoffen opslaan: ijzer/glycogeen/vitamines/mineralen
Bloed leveren bij grote inspanning
Gal vormen: gal bestaat uit water/bilirubine/cholesterol (> galzouten > via
poortader weer naar lever)
11.3 LONGEN EN GASWISSELING
ADEMHALEN
Insecten gebruiken tracheeën, vissen kieuwen, amfibieën huid, vogels/zoogdieren longen om te ademen
Ademfrequentie – aantal ademhalingen per minuut
Ademvolume – hoeveelheid lucht die ververst bij 1 ademhaling (maximaal = vitale capaciteit)
Neus/mond > keelholte > luchtpijp > bronchiën > bronchiën met kraakbeen > bronchiolen > longblaasjes
OPNAME EN AFGIFTE
Gaswisseling – diffusie tussen O2/CO2 longblaasje haarvat η = diffusiesnelheid (aantal deeltjes per sec)
∆𝑐 D = diffusiecoëfficient (constante uitwisseling van stoffen)
Wet van Fick : 𝜂 = 𝐷𝐴
∆𝑥
A = grootte diffusieoppervlak
c = concentratieverschil (CO2 of O2)
x = diffusieafstand
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lottevanderlee. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.77. You're not tied to anything after your purchase.
