Summary
Samenvatting Politieke Filosofie
- Course
- Institution
- Book
Volledige lesnotities van het vak gedoceerd in tweede semester
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
2 reviews
By: jannewantens • 2 year ago
By: ionelascridon • 2 year ago
Seller
Follow
ellplatt
Reviews received
Content preview
POLITIEKE FILOSOFIEINTRODUCTIE
• Hoofdstuk 1 boek niet kennen
WAT IS FILOSOFIE ?
• Verschillende definities
• Filosofische kanon
• Philos sofia: houden van kennis
• Reactie (6e eeuw voor Chr.) op het mythologische, religieuze en magische denken
• Theologie – wetenschap
• Heel lang containerbegrip geweest voor alles wat te maken had met het denken over kennis en realiteit.
SPECIFIEK SOORT VRAGEN
• Meta-vragen: kritische vragen
o zijn onbeslist en hebben geen ‘enkel’ antwoord, men raakt er niet aan uit
o er zijn veel concepten die we gebruiken in het dagelijkse leven: ‘wat is schoonheid?’, ‘wat is
kunst?’
• Normatieve vragen: is-ought gap
o heel vaak gaan filosofen de vraag stellen: hoe zou de wereld in elkaar moeten zitten en wat
zouden wij daarvoor moeten doen? Wat zijn goede en slechte handelingen?
o David Hume, Schotse verlichtingsfilosoof: er is een kloof tussen beschrijvende zinnen en het
normatieve
§ Je zou kunnen vaststellen uit biologie dat de mens een alles-eter is, maar moet de mens
daarom alles eten? Je kan de ought niet afleiden uit ‘is’.
• op zoek naar redelijke/rationele antwoorden
Filosofie is een ‘reflecterende’ activiteit
• reflectere: lat. terugbuigen
• als andere disciplines ‘terugbuigen’ op, reflecteren over hun eigen activiteit worden ze filosofisch
• het monopolie van het filosoferen ligt niet bij de filosofen
• het is een huis met vele kamers, waarvan de politieke filosofie er eentje van is
WAT IS POLITIEKE FILOSOFIE?
• =/= empirische of verklarende studie van politiek
o Politicologie en sociale wetenschappen
• =/= partijpolitiek programma, ideologie
o Haalbaarheid, strategie
• =/= ethiek, hoe moeten we goed/gelukkig zijn?
Het is een academische discipline, een abstracte en conceptueel-theoretische verheldering en analyse. Het is dus
niet een partijpolitiek programma, een ideologie of een verklarende studie van de politiek. (“Systematic thinking
about the purposes of government”).
Samenvatting - Ellen Platteau 1
,Men gaat dus op zoek naar antwoorden op conceptuele en normatieve vragen omtrent het politiek domein.
à wat is het algemeen belang? Een politieke gemeenschap, hoe kan een politieke gemeenschap moreel
gelegitimeerd worden?
• Normatief – op niveau van de staat
o Justice – rechtvaardige institutionele ordening
o Rechten
o Democratie
o Politieke gemeenschap
• Argumentatieve consistentie
o Methode (2)
POLITICAL PHILOSOPHY, POLITICAL THEORY
• Systematic thinking about the purposes of government
• To determine the balance between individual and political authority/power
• Wij krijgt wat, en wie betaalt dat?
• Politieke filosofie: wat moet een overheid doen? Wat mag het (niet) doen?
o Meestal ‘ideal theory
• Politieke wetenschappen: hoe werkt een overheid. Wat kan een overheid doen?
o Administrative burdens,…
o Ideal/non-ideal theory
John Rawls: door aan ideal theory te doen ga je een soort van criteria opbouwen waardoor je een bepaalde toestand
gaat beoordelen.
METHODE VAN REFLECTIVE EQUILIBRIUM
• Morele principes moeten zoveel mogelijk in overeenstemming
zijn met onze morele opvattingen en intuïties; en omgekeerd
• Deductie + inductie
Het is een evenwicht tussen het buikgevoel omtrent enkele thema’s en de
theorie.
Morele opvattingen en intuïties ó morele principes en theorieën
Je krijgt pas iets als je iets doet: bv. geld geven aan twee zwervers, de ene speelt klarinet, de andere doet niets.
Aan wie geef je geld?
à je zoek reflectief evenwicht: als je intuïtie zegt van ‘je krijgt maar iets als je iets doet’ botst dat met je
principes van rechtvaardigheid.
Maar het buikgevoel is helemaal niet universeel.
Reflectief evenwicht is een staat van evenwicht of samenhang tussen een reeks overtuigingen die tot stand
zijn gekomen door een proces van deliberatieve wederzijdse aanpassing tussen algemene principes en
bepaalde oordelen . Hoewel hij de term niet gebruikte, introduceerde filosoof Nelson Goodman de methode
van reflectief evenwicht als een benadering om de principes van inductieve logica te rechtvaardigen (dit
staat nu bekend als de methode van Goodman ). De term 'reflectief evenwicht' is bedacht door John
Rawls en gepopulariseerd in zijn A Theory of Justice als een methode om te komen tot de inhoud van de
rechtvaardigheidsbeginselen.
Samenvatting - Ellen Platteau 2
,GEDACHTENEXPERIMENTEN
• Locke, Hobbes, Rousseau, natuurtoestand
o Contracttheorie
• Dworkins onbewoond eiland
• Rawl’s orginele positie
Heel vaak gaan filosofen weg van de concrete werkelijkheid en een gedachteexperiment opzetten om bepaalde
intuïties te gaan opzetten. Dit kan ook absurd zijn. Als je de vraag stelt: waarom is er een overheid? Dan wordt er
heel vaak beroep gedaan op gedachteexperiment van de natuurtoestand.
Nozick: Wilt Cahmberlain, eyeball lotery: Stel u voor dat er een situatie is waarbij er mensen met twee ogen
worden geboren, maar 30% heeft geen ogen. Men gaat aan herverdeling doen om sommige mensen met twee ogen
te verplichten om 1 oog af te staan aan de mensen zonder ogen. Mag de overheid dat doen? Wat zegt je intuïtie?
Stel dat er een groep mensen met drie ogen bestaat, dus die een oog extra hebben, mogen zij dan hun extra oog
gaan afstaan? Dan zal het waarschijnlijk sneller gebeuren dat je intuïtie zegt dat dat mag.
HISTORISCH OVERZICHT
PLATO
In Plato’s dialoog Politea beschrijft hij de ideale staat. Hierbij maakt hij een onderscheid tussen drie standen:
1. De werkers: deze begeren geld
2. De militairen: deze streven naar eer
3. De leidinggevenden: deze willen wijsheid kennen
De samenleving zal volgens plato rechtvaardig zijn indien iedereen in de bovenvermelde
standen doet waarvoor hij gemaakt is en leeft volgens zijn bijhorende deugden. Ook
bestaat er enkel privaat bezit in zoverre hier goede dingen mee kunnen worden gedaan.
Voor vrouwen en kinderen zal er in het belang van het gedeelde goed gemeenschappelijk
bezit zijn.
Filosofen zouden volgens Plato ook aan de macht moeten komen, want deze hebben het
ware inzicht. Hierdoor is Plato dus geen democraat, want hij heeft het niet zo goed voor
de massa.
Verder heeft Plato ook een dualistisch wereldbeeld, namelijk de schijnwereld en de vormenwereld. Hierbij heeft
hij de allegorie van de grot waarin mensen waren vastgebonden en zij de echte wereld zagen als de schaduwen op
de rotswand. De filosoof moet zich hier echter van losrukken en het aardse bestaan overstijgen.
DE NATUURTOESTAND
De natuurtoestand is een filosofische voorstelling van een sociale toestand, die voorafgaat aan een
georganiseerde staatsvorm.
Aristoteles:
• Hij beschrijft in zijn Politica verschillende staatsvormen. Hij ziet ook het belang in van een scholing
indien men wil participeren aan de politiek.
• Zoön politikon
Samenvatting - Ellen Platteau 3
, Hobbes:
• Homo homini lupus: er is een toestand van chaos. De mens zal altijd verlangens hebben. Deze zullen
botsen, want we leven in schaarste dus er zal worden gevochten hiervoor. Om deze ruzie te overstijgen
komt het politieke tevoorschijn. Er is geen sprake van een rechtvaardig goed of slecht. Alles is indiferent.
Mensen zijn geen dragers van rechten.
• Leviathan (1651)
o Sociaal contract
o Oorlogstoestand
o Belang van monarchie en absolute macht
o Geen godsdienstvrijheid
o Psychologisch egoïsme
• Bellum omnium contra omnes: De oorlog van allen tegen allen was de naam die Thomas Hobbes gaf
aan de hypothetische situatie waarin iedere mens totale vrijheid zou hebben omdat er geen wetstelsel was.
In zijn boek De Cive wordt de frase in twee vormen in het Latijn verwoord, namelijk "Bellum omnium
contra omnes" (in de voorrede) en "Bellum omnium in omnes" (in het eerste deel, over de vrijheid).
Desondanks zou ieder mens in een dergelijke situatie in doodsangst leven omdat iedereen volledig op
zichzelf aangewezen zou zijn, zonder fysieke of juridische bescherming. Hobbes ging bij deze theorie uit
van een natuurtoestand, waarin de mensen elkaar voortdurend zouden kunnen bestrijden. Het zou niet
steeds daadwerkelijk tot strijd hoeven leiden: Hobbes stelt dat er steeds oorlog is, maar onderscheidt deze
toestand van strijd; zo geeft hij in Leviathan (hoofdstuk 13) aan dat oorlog niet alleen bestaat uit strijd,
maar uit de wederzijdse bekendheid van de wil om te strijden; het gaat in die situatie om de dreiging.
Soeverein – absolute macht
• ‘Daarom moet er ... een dwingende macht bestaan die alle mensen gelijkelijk noodzaakt hun
overeenkomst na te leven door hen te dreigen met een straf, groter dan het voordeel dat zij van het
verbreken van hun overeenkomst verwachten’.
• ‘Overeenkomsten zonder de kracht van het zwaard zijn niet meer dan woorden en zijn volstrekt niet bij
machte de mensen veiligheid te bieden.’
• (kan een persoon of een vergadering zijn, maar voorkeur monarch)
Locke:
• Two treatises of government: hij definieert de natuurtoestand anders, het is een contract dat
voorwaardelijker is. Je hebt het recht tot opstand.
• Er is wel al een prepolitieke ordening op basis van natuurrecht en op dat punt is Locke veel religieuzer
en minder seculier denken dan Hobbes. Mensen zijn wel dragers van rechten, ze zijn door God geschapen.
Politiek dient slechts om prepolitieke ordening van rechten te garanderen. Vandaar dat het contract bij
Locke voorwaardelijker is als de politiek van de macht gebruik maakt om fundamentele rechten van
mensen te schenden, dan mag je daar tegen in opstand komen (want dan is het geen legitieme overheid).
De mens is als een seksueel wezen geschapen door God om ons voort te planten, dat is de idee. Elke
seksuele handeling die niet gericht is op voortplanting is zondig, omdat het ingaat op de prepolitieke orde
die door God is ingesteld (Thomas van Aquino). Overgang van commons naar privaat bezit: arbeid.
Wanneer je arbeid mengt met de grond dan is het van jou bv. zaaien en wat je oogst is dan van u.
o State of nature – natural rights
o Contracttheorie
o Bescherming van zelfbehoud en eigendom
o Scheiding wetgevende – uitvoerende/rechterlijke macht
• Invloed op stichters VS en Thomas Jefferson en klassiek liberalisme
• Macht wordt niet overgedragen aan een soeverein die boven de natuurwet staat, maar aan de gemeenschap
Samenvatting - Ellen Platteau 4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ellplatt. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.25. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
50064 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now