Samenvatting van het artikel Vlaggensysteem: reageren op seksueel (grensoverschrijdend) gedrag van kinderen en jongeren van E. Frans en T. Franck. Dit is een onderdeel dat geleerd moet worden voor voor de kennistoets pedagogisch klimaat (HAN Pedagogiek, leerjaar 2 semester 1).
Vlaggensysteem: reageren op seksueel (grensoverschrijdend)
gedrag van kinderen en jongeren – E. Frans en T. Franck
Hoofdstuk 2 Seksuele ontwikkeling
2.1 Het specifieke van ‘ontwikkeling’
De seksuele ontwikkeling is een onderdeel van het ontwikkelingsproces van kinderen en
jongeren. Seksualiteit is sterk verbonden aan de wijze waarop andere ontwikkelingsgebieden
verlopen. De seksuele ontwikkeling is een proces waarbij zij leren seksualiteit,
lichamelijkheid en intimiteit te integreren in hun leven.
In de kindertijd wordt de basis gelegd voor een latere seksualiteitsbeleving. De ontwikkeling
van seksueel gedrag, gevoelens en cognities gaat het hele leven door.
Ervaringen op jonge leeftijd leggen de basis voor de manier waarop iemand lichamelijkheid
beleeft.
In de kindertijd wordt ook een begin gemaakt met de ontwikkeling van een seksueel script.
Dit houdt in dat een kind eigen ideeën, waarden en verwachtingen rond seksualiteit
organiseert in seksueel gedrag en beleving,
2.1.1 Interactiecompetentie
De interactiecompetentie wordt voor een groot deel beïnvloed door iemands persoonlijke
geschiedenis. Kinderen en jongeren ontwikkelen zich in interactie met hun omgeving.
De ontwikkeling is het resultaat van verschillende psychologische, biologische en sociale
processen. Deze spelen zich af in verschillende met elkaar interacterende processen: het
microsysteem (hierbij is de jeugdige direct betrokken), het mesosysteem
(opvoedingssystemen rondom de jeugdige), het exosysteem (systemen buiten de jeugdige)
en het macrosysteem (o.a. cultuur en religie).
2.1.2 Sociaal leren
Kinderen leren door observatie en imitatie. De reactie van de ouders op het gedrag van
kinderen en jongeren op het gebied van seksualiteit, lichamelijkheid en intimiteit beïnvloedt
het leren. Aan de hand van deze leerervaringen vormt het kind/de jongere ideeën over welk
seksueel gedrag gepast is, welke effecten hiervan en reacties hierop te verwachten zijn en
hoe iemand zich hierbij zou moeten voelen.
Ze leren zo ook regels over hoe je je in seksuele situaties gedraagt en hoe je dingen aan kunt
pakken. De normen en waarden tegenover seksualiteit worden zo gevormd. De ervaringen
zijn dus functioneel.
2.1.3 Hechting
De ontwikkeling van een gehechtheidsrelatie tussen ouder en kind en de wijze waarop de
hechting tot stand komt, heeft een voorspellende waarde voor de emotionele ontwikkeling
van een kind op latere leeftijd. Affectie, lichamelijkheid en warmte ten aanzien van het kind
vormen een belangrijk onderdeel van de seksuele ontwikkeling van kinderen en jongeren. In
een warm opvoedingsklimaat zijn jongeren zich beter bewust van hun eigen behoeften en
zijn ze beter in staat deze te realiseren.
, 2.1.4 Differentiatie
Het groeiproces wordt benoemd als een differentiatieproces waarbij het kind een steeds
verschuivend evenwicht tussen aanhankelijkheid en autonomie ervaart. Aanhankelijkheid
geeft veiligheid en warmte. Autonomie geeft zelfvertrouwen en exploratie.
Beide zijn nodig om tot een evenwichtig mens uit te groeien die in staat is in een intieme
relatie zowel dichtbij te zijn als autonoom. Seksualiteit speelt bij beide een rol. Een veilige,
warme knuffelrelatie hebben en veilige kansen om te exploreren en initiatief te nemen op
het gebied van seks.
2.1.5 Waarden en normen
Van jongs af aan krijgen kinderen waarden en normen mee. Het is een proces in
verschillende levensfasen waarbij seksualiteit telkens een nieuwe betekenis krijgt.
2.1.6 Een tandje bijsteken
De biologische rijping start tegenwoordig vroeger door betere voeding, medische zorg en
sanitaire voorzieningen. Seksualiteit is ook meer aanwezig in de media en de
jongerencultuur. Ouders moeten daarom ‘een tandje bijsteken’ om de kinderen te helpen in
het integreren van de seksualiteitsontwikkeling.
2.2 Verloop van de seksuele ontwikkeling
De integratie van seksualiteit, lichamelijkheid en intimiteit in de ontwikkeling van
kinderen/jongeren wordt omschreven als de integratie van drie ontwikkelingsbundels: de
ontwikkeling van genderidentiteit, seksuele ontvankelijkheid en de capaciteit tot
relatievorming. Als deze drie ontwikkelingsbundels beginnen te integreren in het
overgangsstadium tussen de kindertijd en adolescentie dan ontstaat de seksuele identiteit
van de jongere.
2.2.1 Seksuele ontwikkeling van het prepuberale kind
Seksuele betekenissen en ervaring van ‘seksuele gevoelens’
Baby’s zijn egocentrische als ze geboren worden en zijn instinctief gericht op lustbevrediging.
Als ze ongeveer 6 maanden zijn ontdekken ze de eigen geslachtsorganen. Als ze hun
geslachtsorganen aanraken is dit toeval. Als een kind 1,5 is kan het meer doelgericht zoeken.
In de vroege kindertijd leren kinderen al seksuele gevoelens. Tijdens het 2 de en 3de levensjaar
ontdekken ze de lichamelijke verschillen tussen mannen en vrouwen. Dan willen ze
onderzoeken hoe een vriendje of vriendinnetje er bloot uitziet. Kinderen/jongeren leren
dingen op seksueel gebied kennen door ermee te experimenteren. Ze ontdekken hun eigen
lichaam en dat van anderen. Hun seksueel gedrag is vooral verbonden met bevrediging van
het eigen lichaam.
Door seksuele gevoelens en verlangens te onderzoeken en door vragen te stellen verkrijgen
kinderen meer kennis over seksualiteit.
Kinderen leren eerst over genderdiversiteit en lichaamsdelen, daarna over voortplanting en
daarna over seksueel gedrag.
‘Seksueel’ gedrag en taboes
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller samenvattingenpedagogiek. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.63. You're not tied to anything after your purchase.
