Summary
Samenvatting sociologie en rechtssociologie alles-samenvattend
- Course
- Institution
alles staat erin, ik behaalde een 15/20
[Show more]
4 reviews
By: perrinefeber • 1 year ago
By: dietoantoinette • 3 year ago
By: yassinomrani • 3 year ago
By: a-m-r-m-k • 3 year ago
Seller
Follow
studentvub123
Reviews received
Content preview
SOCIOLOGIE 2020 – 20211
, HOORCOLLEGE 1
A. SOCIOLOGIE
1. EEN 1E VERKENNIG / EEN 1E DEFINITIE
Wat is recht? Uit verschillende perspectieven:
o Definitie volgens juristen
Geheel van regels die neerslag vinden in de bronnen van het toepassing in de
praktijk van rechtspraak en rechtsleer
o Definitie volgens filosofen
Recht verwijst naar een ideaalbeeld als systeem van waarden en principes die
het sociale leven moeten structuren
Gaat meer over een moreel beeld wat het in de maatschappij moet zijn
o Definitie volgens sociologen
recht als een sociaal fenomeen
Hoe functioneert recht in de maatschappij
Via twee manieren:
Nauw: maatschappelijke controle uitgeoefend door systematische
aanwending van macht
Breed: geheel van collectieve gedragingen en normen die het sociale
leven structureren
1.1. LAW IN THE BOOKS AND LAWSI IN THE ACTION
LAW IN BOOS LAW IN ACTION
Jurist juridische puzzel oplossen Structuren + personen in het recht
Juristen Rechtssociologen
Theorie recht Praktijk recht
Wetteksten totstandkoming
Vonnissen Functioneren juridische instituties
Bevoegdheden Effecten
Argumenten Praktijk
oplossen problemen
Huls: ‘Rechtssociologie is een empirische discipline waarin het recht wordt opgevat als een sociaal
verschijnsel, als product van menselijke interactie’
1.2. RESULTAAT + RULE OF LAW
Evolutie van een nationale staat naar een verzorgingstaat
gevolg: #regels stijgt + staat heeft meer bevoegdheden in zowel publiekeals private
sector)
2
, PUBLIEK PRIVAAT
Milieu Standaardcontract
Veiligheid Polissen
Tegen discriminatie kwaliteitsvoorschriften
Sociale zekerheid
Rule of law= publieke, private macht door democratische legitimeerde regels worden
beteugeld, is een verworvenheid van samenleving (=overheid aan de wet houden)
1.3. JURIDISERING
kritiek
formele regels belemmeren individu ,
bedrijfsleven moeten te veel kosten betalen voor milieu ( negatieve kosten,
formalisme)
>< recht wel een positieve rol in emancipatie
rechtssociologen neutraal t.o.v. bestaande rechtsorde
true believers “hoe meer recht hoe beter”
sceptici “kill lawyers”
1.4. INSTRUMENTELE EN EXPRESSIEF RECHT (nood aan een evenwicht tussen beide)
instrumenteel recht
dienende taak, instrument inzetten door wetgever (doel is wet bereiken)
bindende regels tot stand brengen, conflicten oplossen
expressief recht
waarden samenleving
rechtsbescherming individu zoals EVRM
1.5. STURINGSVRAAGSTUKKEN
samenleving wordt complexer nieuwe onoverzichtelijkheid
recht niet zomaar goed, vanzelfsprekend beschouwen
alternatieven voor waarden zoeken
juristen moeten zich verantwoorden
2. TWEERICHTINGSVERKEER RECHT + SAMENLEVING
RECHTSSOCIOLOGIE
sociaal verschijnsel
mate waarin juridische constructies betekenis krijgen
zoeken achterliggende context
Sociale productie (invloed samenleving recht) sociale werking (invloed recht samenleving)
3
,2.1. SOCIALE PRODUCTIE RECHT
Interne formele bronnen (wetgeving, rechtspraak, doctrine, gewoonterecht, algemene
rechtsbeginselen)
maatschappelijke bronnen (zie hieronder)
2.1.1. POLITIEK
Gevormd door pol machtsverhoudingen
publieke machtsfactoren (politieke partijen, ambtenaren, bestuurders)
private instellingen (vakbonden, lobby’s , milieuorganisaties)
internationale macht (Europese commissies, NAVO,…)
2.1.2. ECO – TECHNOLOGISCHE ONTWIKKELING
Productie + technologie sterk bepalend
economie (kapitalistische productiewijze): contract, eigendom, concurrentie
wetenschappelijke vooruitgang: dna - technieken / coldcase
rampen
2.1.3. JURIDISCHE PROFESSIONALS
rechtspraak
wat moeten rechters doen in praktijk
abstracte regels krijgen pas betekenis na toepassing door de rechters
“hoe functioneert rechterlijke macht ? “
advocatuur
beroep verzakelijkt
internationalisering
ambtenraren
nieuwe regering maken
onderhandelen met postor bedrijven
over toelaatbare kosten krediet
2.1.4. RECHTSOPVATTINGEN BURGERS
Iedereen geacht de wet te kennen
In welke mate burgers kennis van het recht?
In welke mate hebben ze vertrouwen in de oplossing bij conflicten?
Wat zijn hun opvattingen over het functioneren instituties staat?
Invloed recht op burger
mensen gaan hun rechten opeisen
bijvoorbeeld door campagnes voeren, betogingen,…
4
,Rechtscultuur
Verschillen in rechtscultuur verschillende landen
IBM onderzoek landen verschillen in machtsverschillen
vergelijk omgangsectorrecht
kijken juridische sector (aanbodzijde; hoeveel diensten bieden ze aan)
Rechtspluralisme
Komst grotere groepen -> Nederlandse cultuur varieert:
denken anders over recht, rechtvaardigheid binnen verschillende groepen van
samenleving
2.2. SOCIALE WERKING VAN HET RECHT
verhouding tussen burger en regels rechtstaat (2 assumpties bestrijden)
kent hij de wet ?
gehoorzaamt hij de wet ?
Soorten effecten
bedoeld: wetgever zijn idee wat hij wil bereiken met de wet
onbedoeld
cognitief (neemt burger kennis recht)
sociologisch (rol sociale verbanden, instituties effecten op recht)
Er is kritiek op anti-instrumentalisme. Wetten hebben vaak andere gevolgen dat de wetgever
bedoelde. Men gaat kijken naar 2 perspectieven/theorieën:
1. Op welke manieren beroepen sociale groepen zich op rechtsregels om hun belangen te
helpen? (= mobiliseringstheorieën)
2. Wat zijn de type handhavingsmethoden die door de ordehandhavers worden gehanteerd?
(=handhavingstheorieën)
2.2.1. HOE BEREIKT RECHT DE BURGER?
Belgisch staatsblad , maar niemand leest dit
Dus via filterende instituties die er eigen interpretatie aangeven
(-) media eigen inkleuring aangeven
intermediaire organisaties : ze gaan regels vanuit eigen belang doorgeven
gevolg: burger krijgt gekleurde , strategisch, gefilterde info
5
, 2.2.2. MENSEN LEVEN IN SOC VERBANDEN
Mens is een individu binnen sociale verbanden (familie, club, jeugdbeweging,..)
Ze functioneren in verschillende organisaties
gebonden aan (in)formele regels
hoge mate autonomie
beperkte mate beïnvloed door overheid
2.2.3. SEMIAUTONOME SOCIALE VELDEN (SASV’S)
groepen mensen die regels opstellen + handhaven
semi- autonoom , want beïnvloed door de regels buitenaf
ook hoge autonomie maar beperkter door overheid en andere SAV’S
2.2.4. BOTTUM UP , TOP DOWN
top down => perspectief bestuurder als vertrekpunt
bottom up =>naar het recht vanuit positive burger / bedrijf
3. AFSTANDELIJK , BETREKKEN, KRITISCH , CONSTRUCTIEF
3.1. JURISTEN , SOCIOLOGIE
Quote van Huls over het verschil tussen juristen en sociologen.
Sommige rechtssociologen hebben de neiging om juristen af te schilderen als wereldvreemde
letterknechten, die slechts geïnteresseerd zijn in de oplossing van juridische puzzels en niets begrijpen
van de samenleving waarin zij functioneren. Er wordt dan een onoverbrugbare tegenstelling
gecreëerd tussen sociologen en politicologen enerzijds, die in sociaalwetenschappelijke theorieën en
verklaringen geïnteresseerd zijn, en juristen anderzijds, die geen benul hebben van de sociale
werkelijkheid. Omgekeerd reageren juristen vaak nogal arrogant en afwijzend op kritiek vanuit de
sociale wetenschappen, die tekortkomingen in het juridisch denken aantoont. Dit type jurist ziet de
sociale wetenschappen als een hulpwetenschap, waarvan hij gebruik kan maken als het hem toevallig
uitkomt. Dit soort wederzijdse stereotypering is weinig vruchtbaar.’
rechtssociologie
juristen slechts geïnteresseerd in oplossing van de juridische puzzels en niets
begrijpen van samenleving waarin zij functioneren
juristen zien sociologie als hulpwetenschap
Juristen: intern en normatief
intern: het bewaken van de coherentie van het recht
normatief: normen die voorschrijven hoe normadressanten zich moeten gedragen
Rechtssociologen: extern en empirisch
extern: niet bewaken, recht is breder dan het geldende recht
empirisch: hoe het ‘is’ en niet hoe het ‘zou’ moeten zijn
6
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller studentvub123. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $20.57. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
83822 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now