Summary
DIAGNOSTIEK - Samenvatting (KKJ)
- Course
- Institution
- Book
Samenvatting van de hoorcolleges, programmaspecifieke hoorcolleges, literatuur uit het boek en richtlijnen/protocollen.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Followdemijansen
Reviews received
Content preview
DIAGNOSTIEKMaster Kinder- en Jeugdpsychologie
Tilburg University
Demi Jansen
d.h.h.jansen@uvt.nl
Verplichte literatuur:
Handboek psychodiagnostiek voor de hulpverlening aan kinderen en adolescenten - Tak
+
Richtlijn diagnostiek en behandeling autismespectrumstoornissen bij kinderen en
jeugdigden
+
Protocol dyslexie diagnostiek & behandeling
+
Richtlijn problematische gehechtheid
+
Diagnostisch traject complex trauma bij jeugdigen en hun ouder
Colleges:
Informatie uit hoorcolleges
Informatie uit programmaspecifieke hoorcolleges: KKJ
,Diagnostiek Demi Jansen | d.h.h.jansen@uvt.nl
INHOUDSOPGAVE
Cursusinformatie en diagnostische cyclus ..................................................................................................... 3
Hoofdstuk 1. De plaats van diagnostiek binnen het hulpverleningsproces .................................................... 3
Hoofdstuk 2. Theoretische aspecten van diagnostiek ................................................................................. 6
Hoofdstuk 3. Methodische aspecten van diagnostiek ................................................................................ 10
Anamnese en observatie ........................................................................................................................... 13
Hoofdstuk 4. Het diagnostisch interview met ouders, kinderen en adolescenten ........................................ 13
Hoofdstuk 5. Systematische gedragsobservatie als onderdeel van psychodiagnostiek................................. 17
Neuropsychologie en intelligentie ............................................................................................................... 18
Hoofdstuk 16. Diagnostiek vanuit een ontwikkelingsneuropsychologische benadering ................................ 18
Hoofdstuk 11. Intelligentie onderzoek ..................................................................................................... 24
Persoonlijkheid en zelfrapportage ............................................................................................................... 31
Hoofdstuk 6. Achtergronden en gebruik van vragenlijsten voor het vaststellen van emotionele en
gedragsproblemen ................................................................................................................................. 31
Autisme spectrumstoornissen .................................................................................................................... 35
Richtlijn diagnostiek en behandeling autismespectrumstoornissen bij kinderen en jeugdigden .................... 35
Specifieke leerstoornissen .......................................................................................................................... 39
Protocol dyslexie diagnostiek & behandeling ........................................................................................... 39
Trauma- en stressorgerelateerde stoornissen .............................................................................................. 44
Richtlijn problematische gehechtheid ...................................................................................................... 44
Diagnostisch traject complex trauma bij jeugdigen en hun ouders ............................................................ 48
2
,Diagnostiek Demi Jansen | d.h.h.jansen@uvt.nl
CURSUSINFORMATIE EN DIAGNOSTISCHE CYCLUS
Psychodiagnostiek is alle onderzoek dat verricht wordt naar het psychosociaal functioneren van een persoon
om deze persoon de beschrijven, begrijpen en verklaren.
Alledaagse hulp onderscheidt zich van professionele hulp, als volgt:
- De relatie tussen de hulpverlener en de hulpvrager.
- De vaardigheden op het gebied van methodisch reflecteren, diagnosticeren en hulpverlenen.
- De kennis die vereist is voor het reflecteren, diagnosticeren en hulpverlenen.
HOOFDSTUK 1. DE PLAATS VAN DIAGNOSTIEK BINNEN HET
HULPVERLENINGSPROCES
Er zijn drie processen die nauw samenhangen met wanneer iemand hulp vraagt:
1. Het diagnostisch onderzoek.
2. De hulp.
3. De opbouw van de professionele relatie tussen de hulpverlener en de hulpvrager.
Het doel van psychodiagnostiek is om een betrouwbare en valide beschrijving te verkrijgen van de
psychosociale werkelijkheid van een persoon en om mogelijke verklaringen te zoeken voor het ontstaan en
voortbestaan van problemen. Vervolgens worden de verklaringen ook getoetst.
Er is een handelingsgericht kader voor hulpverleners die psychodiagnostiek uitvoeren. Dit handelingsgericht
kader bepaald welke interventies passend zijn, kijkend naar de aard van problemen en de kenmerken van de
hulpvrager en zijn omgeving. Ook bepaalt dit kader wat het effect is van de geboden hulp en stemt het
onderzoek af op de hulpvrager(s) zodat hun motivatie versterkt wordt en de gewenste veranderingen dus ook
worden bevorderd.
Als hulpverlener moet je rekening houden met de snelle ontwikkelingen die kinderen en adolescenten kunnen
doormaken. Ook het verband tussen het lichamelijk, psychisch en sociaal functioneren speelt in deze
leeftijdsfase een grote rol. Daarnaast groeien kinderen en adolescenten op binnen de context van hun gezin,
school, vriendenkring en online wereld, daar moet je dus rekening mee houden als hulpverlener.
Beschrijvende en verklarende hypothesen moeten voldoen aan twee eisen:
1. Betrouwbaarheid. Hypothesen dienen zo onafhankelijk mogelijk te zijn van het moment van
onderzoek, de onderzoeker of andere toevallige factoren. Iedere keer dat het onderzoek verricht
wordt, moet dus leiden tot hetzelfde resultaat.
2. Validiteit. Hypothesen moeten daadwerkelijk betrekking hebben op datgene wat bedoeld werd om te
beschrijven of toetsen. Het moet dus het juiste beschrijven of toetsen.
Diagnostisch onderzoek verloopt in fases, namelijk volgens de empirische cyclus.
- Observatie: verzamelen en groeperen van informatie.
- Inductie: formuleren van hypothesen op basis van observatie.
- Deductie: afleiden van toetsbare voorspellingen uit de hypothesen.
- Operationalisering: adequate onderzoeksmiddelen zoeken om voorspellingen toetsbaar te maken.
- Toetsing: nagaan of voorspellingen uitkomen door nieuwe informatie te verzamelen.
- Evaluatie: terugkoppelen van informatie uit het onderzoek naar de hypothesen en nagaan of
hypothesen de toetsing hebben doorstaan of verworpen dienen te worden.
Screening is het eerste, niet diepgravende, onderzoek van een hulpvraag en de context. Dit onderzoek maakt
een globale oordeelsvorming mogelijk met betrekking tot de problemen, beschermende factoren, aard en ernst
van de situatie en de achtergrond van de hulpvraag. Dit hoort bij beschrijvende diagnostiek.
Assessment is het vaststellen of het meten van de onderscheidende kenmerken van een persoon en zijn
situatie. Dit is gericht onderzoek en noemen we ook wel onderkennende diagnostiek.
Classificatie is het onderbrengen van individuele kenmerken bij een algemeen bekend beeld maar nog zonder
uitspraken te doen over oorzaken of indicaties voor bepaalde hulp.
Monitoring is het onderzoek tijdens het uitvoeren van een bepaalde interventie. Op die manier kan het
verloop en het resultaat van een interventie in beeld gebracht worden. Ook is het mogelijk om interventie bij te
sturen indien dit nodig is.
We spreken van gericht onderzoek als de hypothesen toetsen ten behoeve van een specifieke vraag.
3
, Diagnostiek Demi Jansen | d.h.h.jansen@uvt.nl
Bij een evaluatie wordt er onderzoek gedaan naar het effect van een interventie. Het ROM (Routine Outcome
Monitoring) is hierbij een vast protocol.
Naast het empirisch onderzoek moet de hulpverlener de uitkomsten van een onderzoek integreren. De
juridische, morele, normatieve, beleidsmatige, praktische en persoonlijke aspecten spelen namelijk ook een rol.
Van Strien beschreef de regulatieve cyclus: een hulpverleningsproces als een probleemoplossingsprecies. Hij
beschrijft het als planmatige stappen om het probleem van de hulpvrager op de lossen. De regulatieve cyclus
wordt in zes fasen doorlopen.
1. Probleemherkenning
• Wat is er aan de hand?
• Welke factoren spelen een rol (biopsychosociaal
model, risico- en beschermende factoren)
• Hoe ervaart de hulpvrager en zijn omgeving de
situatie, wat is de hulpvraag?
2. Probleemdefiniëring
• Wat is de verklaring?
• Wat is de oorzaak van het probleem?
• In deze fase worden ook doelen geformuleerd,
zelfregulatie en empowerment is belangrijk.
3. Handelingsmogelijkheden bedenken en afwegen
• Brainstorming (bedenken alternatieven) en
kostenbatenanalyse (afwegen alternatieven)
• Welke oplossingen zijn hier?
• Welke oplossing zou hier kunnen werken?
(haalbaarheid, betaalbaarheid, effectiviteit)
4. Planning van interventie
• Hoe gaan we het doen? (wie, waar, wanneer)
5. Uitvoeren van interventie
• Gaat alles volgens plan?
• Wordt de interventie uitgevoegd zoals het gepland?
• Heeft de interventie het gewenste en verwachte effect?
6. Evaluatie effecten van interventie
• Wat is het effect? Wat hebben we geleerd?
De regulatieve cyclus is dus een kader waarbinnen een diagnostisch onderzoek een effectieve en efficiënte
plaats krijgt omdat dit leidt tot een betere afstemming van diagnostiek op de vragen die in het
hulpverleningsproces spelen.
We spreken van, beperkingen in activiteiten, problemen in participatie en stoornissen in functies: sensorisch,
motorisch, cognitief, lichamelijk, emotioneel. Voorbeeld: persoon X ervaart beperkingen met lezen die zorgen
voor problemen in de progressie op school en die verklaard kunnen worden door een stoornis in de
klanktekenkoppeling. JIJ moet verbanden leggen tussen functies, activiteiten, stoornissen en
omgevingsfactoren en persoonlijke factoren. JIJ bent verantwoordelijk voor het complete plaatje en moet
daarom de ontbrekende puzzelstukje identificeren.
Bij de empirische cyclus gaat het dus om een stapsgewijze toetsing van de juistheid van hypothesen die ten
grondslag liggen aan de hulp die geboden wordt. Bij de regulatieve cyclus gaat het om stapsgewijs bereiken
van de doelen bij het oplossen van een probleem waarbij een juiste inschatting van de werkelijkheid nodig is.
Hiervoor heb je dus een wetenschappelijke werkwijze nodig: de empirische cyclus.
We kiezen voor de regulatieve cyclus als overkoepeling om de volgende redenen:
- Er is sprake van een beperkte horizon: je weet nooit of de hulp verbetert door de hulp, door
toevalligheid of door andere omstandigheden, wat de empirische cyclus wel probeert te verklaren. De
regulatieve cyclus kijkt alleen óf de gewenste verbeteringen er zijn.
- Procesmatig karakter: het probleem en de hulp zijn verbonden met elkaar en worden door van alles
beïnvloed. De regulatieve cyclus is dus een model voor veranderingsprocessen.
- Complexiteit: het proces kan niet zonder de empirische cyclus maar het is niet altijd bekend wat de
oorzaak is van een probleem. De context van de regulatieve cyclus past er daarom beter bij.
- Normen en waarden: normen en waarden spelen een rol, maar de empirische cyclus is gebaseerd op
feiten waardoor er geen ruimte is voor normen en waarden. In de regulatieve cyclus is er wel ruimte
voor normen en waarden.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller demijansen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.71. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52510 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now