Summary
Samenvatting BGZ2022 De Continuïteit Van Het Leven (BGZ2022)
- Course
- Institution
- Book
Samenvatting geschreven in 2021 waarin ook alle hoorcolleges zijn verwerkt.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
1 review
By: chymenebergeron • 3 year ago
Seller
Follow
willemslisa
Reviews received
Content preview
Samenvatting blok 2Casus 1 Opbouw van een cel
Cel theorie: het principe dat alle levende cellen worden gevormd door de groei en deling van
bestaande cellen. Dus levende organismes worden gevormd uit bestaande organismes.
Centrale dogma: DNA-RNA-eiwit. Genetische informatie (genen) wordt gedragen in DNA moleculen.
Deze informatie wordt getranscribeerd naar een set polynucleotiden genaamd RNA. RNA wordt
vertaald in een ander type polymeer genaamd een eiwit. Eiwitten werken dan weer als katalysatoren
voor DNA replicatie, transcriptie van RNA en translatie naar eiwitten → feedback loop.
Dochtercellen zijn niet perse replica’s van de originele cel. Mutaties kunnen de volgorde van
nucleotiden in het DNA veranderen. Mutaties kunnen goede of slechte gevolgen hebben. Goede
mutaties zijn beter in staat te overleven.
Genoom: de totale volgorde van nucleotiden in het DNA is een genetisch programma dat de cel
instrueert hoe hij zich moet gedragen. Verschillende cellen bieden dan ook expressie aan
verschillende genen. Dus afhankelijk van of een gen nodig is in een celtype, wordt het tot uiting
gebracht.
Opbouw van de cel
Eukaryote cellen hebben een plasmamembraan, een nucleus, en cytoplasma.
Celmembraan
Structuur
Het celmembraan bestaat uit een dubbele laag lipidenmoleculen waar eiwitten in zijn ingebracht.
Elke lipide bestaat uit een hydrofiele kop en een hydrofobe staart.
Functies
- Fysieke isolatie: het scheiden van de intracellulaire vloeistof van de extracellulaire vloeistof
- Regulatie van uitwisseling met de omgeving: controleert de ingang van ionen en
voedingsstoffen, de eliminatie van afvalstoffen en de uitgave van producten van de cel
- Communicatie tussen de cel en zijn omgeving: celmembraan bevat eiwitten die info
ontvangen over veranderingen in de omgeving en hier op reageren. Wanneer er bijv. te veel
of te weinig van iets is veranderen de eiwitten op de cel.
- Structurele ondersteuning: eiwitten in het celmembraan zorgen voor het cytoskelet.
Het cel/plasmamembraan scheidt de cel van zijn omgeving. Interne membranen omgeven juist de
meeste van de organellen. Een organel is een deel van een cel dat is omgeven door een membraan.
Onderdelen van de cel die geen membraan hebben (zoals ribosoom, cytoskelet) zijn cel-
componenten.
Cytosol en cytoskelet
Het deel van het cytoplasma waarin geen intracellulaire membranen zitten (maar wel RNA, eiwitten,
ribosomen). Het is meer een waterachtige gel dan een vloeibare oplossing, doordat er veel
moleculen in zitten. Het cytosol is constant in beweging. Er worden voortdurend eiwit ‘touwen’ aan
elkaar geregen en daarna weer losgemaakt. Motor eiwitten gebruiken energie uit ATP om organellen
en eiwitten door het cytoplasma te dragen. Moleculen worden daarnaast ook heen en weer geklopt
door thermische beweging.
In het cytosol zitten lange dunne filamenten die vaak aan een kant aan het celmembraan vast zitten.
Dit systeem van onoplosbare eiwit filamenten/vezels, het cytoskelet, bestaat uit drie belangrijke
filament types
- Microfilamenten → bestaande uit actine filamenten. Zijn heel dynamisch, dus zijn vooral in
bewegende cellen heel erg aanwezig. Ze zijn belangrijk voor spiercontractie.
, - Microtubuli → bestaande uit tubulines. Dit zijn de dikste filamenten en ze hebben de vorm
van holle tubes. Tijdens celdeling helpen ze om de gedupliceerde chromosomen uit elkaar te
halen en te verdelen over de dochtercellen.
- Intermediaire filamenten → zorgen voor kracht en sterkte. Een voorbeeld is keratine.
Deze 3 vormen een systeem dat de cel mechanische kracht geeft, zijn vorm controleert en zijn
beweging controleert. Het is dus belangrijk voor externe eigenschappen en voor interne organisatie.
Daarnaast is natuurlijk de rol in celdeling van belang.
Functies cytoskelet
- Stevigheid en vorm van de cel: het eiwitdeel biedt sterkte aan de cel en speelt soms een rol
in het bepalen van de vorm van de cel
- Interne organisatie: cytoskelet vezels stabiliseren de positie van organellen
- Intracellulair transport: helpt materialen te transporteren in de cel, langs microtubuli kunnen
producten zich verplaatsen. Ook verplaatsen bijv. centriolen zich langs het cytoskelet
wanneer de cel moet delen.
- Cellen samenvoegen tot weefsel: informatie overdracht van ene naar andere cel
- Beweging: cilia, flagella, motoreiwitten: opgeslagen energie omzetten in beweging, ATP
Prokaryote cel
De prokaryoot (de bacterie) is een eencellig organisme zonder nucleus. De bacterie bevat geen
andere organellen dan ribosomen. Dit is dus de simpelste basis van een levende soort.
- Prokaryoten zijn klein en ze hebben een taaie beschermende laag, celwand, rondom het
plasmamembraan met daarin het cytoplasma en het DNA los in het cytosol.
o Een celwand komt ook voor bij eukaryoten, maar alleen bij een plant.
- Prokaryote cellen reproduceren snel door in tweeën te delen.
- Prokatyote cellen zijn verdeeld in twee verschillende klassen: bacteriën en archaea.
o Bacteriën: veelal in de bodem, of maken ons ziek
o Archaea: in omgevingen die te vijandig zijn voor andere celeln
- Prokaryote cellen kunnen in heel veel verschillende omgevingen leven
Dus prokaryoot: geen celkern (DNA los in cytosol), celwand, celmembraan,
celorganellen/componenten:
- Ribosomen, cytosol, een cirkelvormig chromosoom en plasmiden
Eukaryote cel
Deze zijn groter en uitgebreider dan de prokaryote cel: sommige leven zelfstandig als eencellig
organisme, andere leven in multicellulaire compartimenten.
Membraangesloten organellen in eukaryoten
Nucleus
De nucleus is ingesloten in twee membranen die de nucleaire envelop vormen en het bevat DNA
moleculen. In het membraan zitten poriën waardoor communicatie kan verlopen, hier kunnen ook
stoffen door. DNA zit bij de eukaryoot dus in de nucleus, of in de mitochondria. DNA zit dus
gescheiden van andere compartimenten, in tegenstelling tot de prokaryoot.
,De nucleus is het controlecentrum van de cel, de
opslagplaats voor DNA (bouwplan voor eiwitten),
herstelplaats van fouten in het DNA waarmee
verkeerde werking van eiwitten wordt voorkomen en
de plaats waar DNA zich verdubbelt.
Mitochondria
Wormvormige structuren die vaak netwerken
vormen. Een individueel mitochondria is omgeven
door twee aparte membranen:
- Het binnenste membraan bevat de meeste
eiwitten die verantwoordelijk zijn voor de
synthese van ATP in eukaryote cellen.
Doordat het tot plooien is gevouwen, is er
grotere oppervlakte voor deze activiteit
- Het buitenste membraan bevat een groot
aantal membraaneiwitten die zorgen dat
ATP uit het mitochondrium naar de rest van
de cel wordt verplaatst
Mitochondria zijn dus generatoren van energie voor de cel. Ze gebruiken daarbij zuurstof en laten
Co2 vrij en doen daarmee aan cel respiratie.
Mitochondria bevatten hun eigen DNA en reproduceren door te delen.
Endoplasmatisch reticulum (ER)
Onregelmatig netwerk van verbonden ruimtes ingesloten
door een membraan. Hier worden de meeste cel
membraan componenten en materialen voor export
vanuit de cel gemaakt.
Bij cellen die speciaal voor eiwit secretie bestemd zijn, is
het ER heel groot. Er wordt onderscheid gemaakt tussen:
- Ruw ER: ribosomen op het ER die te zien zijn als
kleine zwarte puntjes. Hier vindt dus
eiwitsynthese plaats
- Glad ER (SER): geen ribosomen op het ER. Het ER
zorgt voor synthese van vetten en opslag van
calcium.
Golgi apparaat
Bestaat uit hol gebogen op elkaar gestapelde buisjes
omgeven door zakjes. Het is een stapel, dus je hebt 2 kanten:
- Aan de Sys kant versmelten de blaasjes met het golgi
apparaat. Eiwitten die gemaakt zijn in het ER en
bestemd zijn voor secretie uit de cel of transport
naar een ander compartiment gaan met blaasjes
naar het Golgi apparaat en komen dus aan bij de Sys
kant. De eiwitten worden hier gemodificeerd en
verpakt in blaasjes.
- Aan de Trans kant splitsen blaasjes af en gaan dus
weer op transport.
,Lysosomen
Kleine, onregelmatig gevormde organellen waar intracellulaire vertering optreedt. Daarbij komen
voedingsstoffen van voedseldeeltjes in het cytosol terecht en worden ongewenste moleculen
afgebroken voor ofwel recycling in de cel, of uitscheiding uit de cel.
In lysosomen zitten hydrolitische enzymen. Die werken in een lage pH en zijn in staat om
macromoleculen af te breken. Die lage pH is een soort veiligheidshalte: als ze bij een normale pH
zouden werken, zouden lysosomen de hele cel kunnen afbreken. In de blaasjes zitten ook pompen.
Daardoor worden waterstofionen naar binnen gepompt zodat de pH laag kan worden.
➔ Waar komen die pompen vandaan? Iets met endomembraansysteem
Peroxisomen
Kleine, met membraan afgesloten blaasjes die zorgen voor een afgesloten omgeving waarin reacties
plaatsvinden waarin waterstofperoxide wordt gebruikt om giftige moleculen te inactiveren
➔ Dit is geen onderdeel van het endomembraansysteem.
Endomembraan systeem
Als alle componenten voor het celmembraan worden gevormd in het ER, moeten ze op transport
naar het membraan toe. Dit gebeurt door transport vesicles. Dat kan dus doordat dit allemaal bij
hetzelfde membraan behoort, vesicles splitsen daarvan af en fuseren er weer mee.
Het endomembraan systeem bestaat uit het ER, het golgi apparaat, lysosomen en het celmembraan
zelf en de buitenste membraan kern envelop (dus de buitenkant van de cel). Daartussen kunnen
dingen worden vervoerd met transport vesicles.
Transport vesicles kunnen delen van het plasma membraan binnen gaan, en versmallen tot vesicles
die materiaal vanuit de omgeving de cel in dragen → endocytose. In het omgekeerde proces, fuseren
vesicles binnen in de cel met het plasmamembraan en laten hun inhoud vrij in de externe omgeving
→ exocytose.
, Verschillen prokaryote en eukaryote cel
Kenmerken Prokaryoten Eukaryoten
Grootte 0.2-2.0 um 10 x de lengte en 1000 x het
volume van prokaryote cellen
Nucleus Afwezig (DNA los in cytosol) Kern met kernmembraan en
nucleolus (kernlichaam)
Interne membranen Afwezig (enkel compartiment Aanwezig
omsloten door het
plasmamembraan)
Organellen Enkel ribosomen Lysosomen, Golgi, ER,
mitochondriën, ribosomen
(vacuolen en plastiden)
Flagellen en cilia Twee eiwitbouwstenen Complex, meerdere
microtubuli
Celwand Gewoonlijk aanwezig, Indien aanwezig: chemisch
chemisch complex eenvoudig
Celmembraan Aanwezig Aanwezig
Cytoplasma Geen cytoskelet Wel een cytoskelet
Ribosomen Klein Groter
Genoom; chromosomen Eén cirkelvormig chromosoom Meerdere lineaire
en plasmiden chromosomen met histonen
en een cirkelvormig
chromosoom in mitochondriën
en een cirkelvormig
chromosoom in plastide
Afschrijven van een gen Genen liggen in een geheel Genen liggen in stukjes (met
daardoor kan het in 1 keer intronen), die moeten eerst
afgeschreven en gekopieerd nog aan elkaar geplakt
worden → geen intronen worden. Dus duurt langer.
Celdeling Binaire deling Mitose
Geslachtelijke voortplanting Geen meiose, soms overdracht Levenscyclus met meiose
van DNA fragmenten
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller willemslisa. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.66. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53068 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now