Summary
Samenvatting Lesnotities les 3 Religie (master)
- Course
- Institution
Notities les 3 religie.
[Show more]
Seller
Followorlanewolff
Reviews received
Content preview
Lesnotities Orlane Wolff Religie 2020-2021Les 3. Het politieke oordeel:
De banaliteit van het kwaad
Ik ga 2 thema’s behandelen die heel nauw met elkaar samenhangen. Het gaat over oordelen:
beslissingen nemen/ keuzes maken. We gaan ons focussen op politiek; politieke filosofen.
Politiek is een zingevende en niet enkel een manipulatieve bezigheid, zegt Hannah Arendt.
We gaan ook het kwaad zien; de banaliteit van het kwaad was 1 van de boeken van Hannah
over een bekende nazi.
Het menselijke oordeelsvermogen zal hier cruciaal zijn!
Stadhuis van Antwerpen: daar
staan 2 beelden “justitia” en “prudentia” = jurisprudentie. Dat zijn beelden die
verpersoonlijkt worden door vrouwen. De symbolen zijn een spiegel en slangen. Waarom
toont de prof dit? Dat zijn in de traditie 2 van de 7 voornaamste deugden. In de traditie
spelen ze over de 7 hoofddeugden:
- De 4 kardinale deugden en dat is dan rechtvaardigheid, prudentia (verstandigheid),
matigheid en moed
- De theologische deugden: geloof, hoop en liefde.
Dit zijn deugden.
Prudentia
• De moeder van alle deugden:
Prudentia is het praktische verstand dat u in staat stelt om in heel concrete omstandigheden
de juiste beslissing te nemen. Het heeft te maken met het oordeelsvermogen.
Verstandigheid is de deugd van het goede oordelen. Waarom is dat de moeder? Als je die
deugd niet hebt, heb je de anderen ook niet. Zelfs liefde, die 1 van de belangrijkste deugden
is, ge moogt nog zo veel liefde voelen voor uw lief op het moment dat ge zijn/haar
verjaardag vergeet, dan weet je hoelaat het is. Als je niet de praktische verstandigheid hebt
om uw liefde die je voelt of hebt, om te zetten in heel concrete daden (vb. verjaardag
vergeten), dan zal uw lief de indruk hebben dat je zelf geen liefde hebt. Het is enkel die
praktische verstandigheid die de deugd van de liefde laat geboren worden in de
werkelijkheid (daarom de moeder).
,Lesnotities Orlane Wolff Religie 2020-2021
Hetzelfde met rechtvaardigheid: je mag nog zo veel fantasiche ideeen hebben en de wil om
rechtvaardig te zijn. Als je niet het praktische verstand hebt om concreet in uw dagdagelijske
leven te beslissen ‘nu moet ik op die en die manier rechtvaardig zijn’, dan is uw
rechtvaardigheid uw goede inborst, dan is die niets waard. Daarom is jurisprudentia de
moeder van alle deugden.
• “Jurisprudentie”
Vaak als volgt gebruikt: De wetgeving zegt dit, maar we zien ook in de praktijk dat de
wetgeving op die en die manier wordt toegepast. De jurisprudentie is een soort traditie die
door rechters wordt overgenomen om nieuwe beslissingen te nemen. Natuurlijk gaat het op
de eerste plaats over het vermogen van die rechters om in heel concrete omstandigheden
rekening te houden met de wetgeving en de vorige rechtspraak om in deze heel particuliere
omstandigheden een rechtvaardig oordeel te vellen. Als dat er niet is, is er geen rechtspraak
m.a.w. er zit een persoonlijke dimensie, het kan niet vervangen worden door een machine
bvb. De deugd van de praktische verstandigheid is nodig.
• “Conviction intime”
VB. bepaling van de bewijswaarde: de rechter moet terugvallen op zijn meest intieme
overtuiging of een bepaald bewijs effectief waarde heeft. Er bestaan heel veel regels over,
algemene regels over hoe bewijs moet worden verzamelt, welk bewijs geldigheid heeft, …
uiteindelijk moet daar iemand zijn die de prudentie heeft, de praktische verstandigheid heeft
van al dat bewijs nu, tot welk oordeel leidt dat nu in deze heel concrete omstandigheid?
Dat is nu ivm bewijslast/bewijswaarde, maar het is algemeen de rechtspraak die valt
uiteindelijk terug op het oordeelsvermogen van personen. Als het oordeelsvermogen er niet
is, dat is de moeder ook van het recht. Dat zijn niet noodzakelijk de wetgevers, natuurlijk
maken die de wetten, maar die wetten worden maar realiteit (recht) op het moment dat het
recht gesproken wordt. Dit veronderstelt een deugd, iets moreel, namelijk het vermogen om
op een verstandige manier te oordelen.
Het oordeelsvermogen
• Oordelen: het vermogen om het algemene toe te passen op het concrete
Gaat niet vanzelf
• Vluchten voor het oordeel:
Toch zijn we altijd geneigd om daarvoor op de vlucht te gaan. Wij willen eigenlijk niet
oordelen. Wij proberen daarvan onderuit te komen, van die noodzaak om het
algemene op een verstandige manier in concrete oordelen om te zetten.
Er zijn 2 manieren om aan die plicht om verstandig te oordelen, kan proberen
ontsnappen. Je kan alles verwachten van die algemene regels. Je kan zeggen ’ de
regels moeten zo duidelijk zijn dat ik niet meer hoef na te denken.’ (protocollen,
procedures,…)
, Lesnotities Orlane Wolff Religie 2020-2021
Flowchart die zegt ‘als dat gebeurt, moet ik dat doen’ en ‘als dat
gebeurt moet ik dat doen’. De flowchart is een soort machine die oordelen creert. We
hebben de neiging om op zoek te gaan naar procedures, protocollen in alle mogelijke
domeinen van het leven. Onze tijd wordt gekenmerkt door een soort protocolisering. Alles
moet lopen volgens vastegelegde procedures en eigenlijk zodat mensen niet te veel zelf gaan
moeten oordelen obv hun praktisch oordeelsvermogen, prudentia; de algemene regels zelf
eisen dat dit en dit gebeurt. Ik kan daar niets aan doen, dat zijn de regels die dat vereisen. Je
hebt dat op verschillende gebieden.
VB:
- Politiek: de neiging van politici om alles uit te besteden aan experten.
‘ik moet hier niet beslissen als politicus, maar ik besteed het uit aan
een hogere instantie, namelijk de wetenschap. De wetenschap die
zegt ‘dit moet je beslissen, hier valt niet over te discussieren.’ Wat is
het probleem daarmee? De experten zeggen over COVID-19 ‘we
moeten dit doen om het virus te verslaan’ maar natuurlijk weten wij
allemaal dat een samenleving meer is, over meer gaat dan over de
vraag of mensen gezond zijn of niet. Het gaat ook over dat mensen
besmet zijn met een virus, de vraag van economie, de vraag van het
welzijn van mensen, het sociale leven van mensen, … we zijn m.a.w. in
een samenleving wat men noemt een waardenpluralisme: er zijn
verschillende waarden die niet altijd met elkaar in 1 klank te brengen
zijn.
Terwijl experten zich focussen op 1 waarde, in dit geval de
volksgezondheid, maar als politicus moet jij het vermogen hebben om
te zien dat er eigenlijk verschillende mogelijkheden zijn. Meer
mogelijkheden dan de expert in 1 of ander vakgebied naar voor zal
schuiven. Dat maakt het leven veel moeilijker, als we zelf afwegingen
moeten maken. Omwille van de complexiteit van de werkelijkheid,
moet het. Dit kan geen enkele expert of politicus bevatten.
- Strafrecht: we zouden graaf hebben dat er duidelijke, waterdichte
procedures zijn om te bepalen of iemand in voorhechtenis moet of
niet. Programma onderzoeksrechters: als je kijkt naar de beslissingen
die ze moeten nemen, bijvoorbeeld een man met een zware
verslavingsproblematiek, steek je die in voorhechtenis? Je hebt daar
duidelijk weerconflictuele waarden, je hebt veiligheid van de
samenleving, welzijn van die persoon (werk kwijt) en dit kan leiden tot
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller orlanewolff. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.19. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67096 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now