Summary
Samenvatting tijd voor geschiedenis vwo/gymnasium 2 hoofdstuk 5
- Course
- Level
een samenvatting over hoofdstuk 5 van tijd voor geschiedenis
[Show more]
2 reviews
By: plucenet • 4 months ago
By: najat_79 • 1 year ago
Does not include all chapters.mis three last paragraphs
Seller
Follow
noelanitapilatu
Reviews received
Content preview
Hoofdstuk 5 Geschiedenis5.1 Een koning te rijk
In 1584 was de republiek nog een klein gebied dat in opstand ging tegen de
koning van Spanje. In 1648 werd dit gebied door Spanje erkend en groeide de
Republiek economisch en cultureel enorm. Het land had veel koloniën. Door de
macht en handel groeide der welvaart, dit had ook gevolgen voor de kunst en
wetenschap. De landen waardoor de Republiek omringd was waren groot en
hadden machtige koningen. Die landen waren uit op de macht van de Republiek.
1584: Opstand van de Republiek
1585: Val van Antwerpen
1602: Oprichting VOC
1621: Oprichting WIC
1628-1649: Leven van Descartes in de Republiek
1648: Vrede van Münster
1661-1715: Regering van Franse Lodewijk XIV
1685: Intrekking Edict van Nantes
Wereldeconomie: productie en consumptie van alles waar mensen wereldwijd
behoefte aan hebben absolute macht: onbeperkte macht.
Wetenschappelijke revolutie: tijd in de geschiedenis waarin er veel belangstelling
was voor het onderzoeken van de wereld door middel van experimenten.
5.2 Een glorieuze eeuw
In de gouden eeuw word een basis aangelegd van de economische groei van de
Republiek. Vooral de gewesten Holland en Zeeland zijn rijk, dat komt door de
handelspolitiek. In Holland en Zeeland is het te drassig voor landbouw, hierom
werd handel gedreven met het Oostzeegebied. De boeren in Holland en Zeeland
konden zich daarom richten op het handelen van de producten. Met open zee in
het westen en rivieren naar het midden van Europa had de Republiek een
geweldige ligging voor wereldhandel. In 1585 word Amsterdam een nieuwe
stapelmarkt. De stad is vol kooplui uit alle windstreken, die allemaal ander geld
op zak hebben. Daarom wordt er een wisselbank opgericht zodat alles kan
worden omgewisseld in Gulden Florijnen. Daarnaast worden er handelsafspraken
gemaakt op de beurs.
In de 16e eeuw handelden bijna alleen de Portugezen met de gebieden in Oost-
Indië. Om te voorkomen dat Spanje profiteerde van de Portugese
specerijenhandel én om er zelf rijker te worden, gingen Holland en Zeeland zelf
specerijen uit Oost-Indië halen. Dan wordt door Raadpensionaris Van
Oldenbarnevelt de VOC opgericht de Verenigde Oost-Indische Compagnieën. De
VOC was de eerste naamloze Vennootschap. Het bedrijf is van de VOC-
bestuurders en de investeerders van buiten die een aandeel van de VOC hebben
gekocht. De VOC-bestuurders richten deze handelsvereniging op om:
- onderlinge ruzie te voorkomen.
- Buitenlandse concurrentie te verslaan, zodat de VOC monopolie heeft.
- sterker staan in de strijd tegen Spanje.
De VOC-schepen voeren vlak langs vijandige Portugese forten langs de
Afrikaanse kust. De VOC kreeg 2 belangrijke volmachten:
-Het volmacht om oorlog te voeren
, -Het volmacht om verdragen te sluiten
Om Spanje nog meer tegen te zitten, richt de republiek zich nu ook op het
westen. In 1621 richt de republiek de WIC op: West-Indische compagnie. De WIC
is net als de VOC een multinational. Het alleenrecht voor de WIC gold voor de
West-Afrikaanse kust en Noord- en Zuid-Amerika. De hoofddoelstelling van de
WIC was dan ook de kaapvaart. De WIC handelde vooral in slaven, goud en zilver
en in plantageproducten, zoals tabak en koffie. Zo handelen heette de Driehoeks
handel. De WIC is niet zoals de VOC lang winstgevend geweest. De WIC-
bestuurders, slavenhandelaren en plantagebezitters hadden luxe huizen aan de
Amsterdamse grachtengordel. Nu nog zijn hun huizen soms herkenbaar aan
de gevel of een gevelsteen met een verwijzing naar de slavernij of
plantageproducten.
Gouden eeuw: periode in de Nederlandse geschiedenis waarin De Republiek een
bloeiperiode kende. Handelspolitiek: Beleid gericht op handel.
Stapelmarkt: plaats waar goederen vanuit de hele wereld heen worden gebracht,
die vandaaruit direct doorgevoerd worden of voor een bepaalde tijd opgeslagen
worden en daarna verkocht. Wisselbank: bank waar muntgeld kan
worden ingewisseld.
Beurs: plaats waar handelsovereenkomsten worden gesloten en aandelen
worden verhandeld. Monopolie: marktsituatie waarin er maar één
aanbieder van een bepaald product is. Compagnie(ën):
Handelsorganisatie(s).
VOC: handelsorganisatie voluit: de Verenigde Oost-Indische Compagnie.
Aandeel: waardepapier dat de eigenaar rechten geeft in een bedrijf of
handelsorganisatie. WIC: handelsorganisatie
voluit: de West-Indische Compagnie.
Multinational: bedrijf dat vestigingen heeft in meerdere landen.
Driehoekshandel: handel tussen Europa, Afrika en Amerika gericht op slaven.
5.3 Een gouden leven
Er worden door de bloeiende economie meer mensen rijk. Zij geven makkelijk
geld uit aan luxe producten. De stadsbestuurders en regenten zijn vooral rijk. Om
met hun rijkdom te pronken kochten zij dure kleding en lieten zij hun dure
grachtenpand prachtig inrichten. Het was ook populair om een portret van jezelf
of je familie te laten maken. In de ateliers van de schilders waren voor weinig
geld zeegezichten, stillevens, landschappen of scènes uit het dagelijks leven te
koop. In de bloeiperiode van de Republiek was er dus ook veel vraag naar goede
kunstschilders. Bekende schilders waren Rembrandt van Rijn, Jan Steen en
Johannes Vermeer.
Door de werkgelegenheid en de grote vraag naar arbeidskrachten hebben
Nederlanders veel contact met het buitenland. Ook heerst er in Nederland een
tolerant klimaat, waarin je voornamelijk mag zeggen en doen wat je wil. Veel
mensen vluchten hiervoor naar Nederland. In de Republiek mag ook meer
gepubliceerd worden dan in het buitenland. Hier maken de filosofen Baruch
Spinoza en René Descartes goed gebruik van. Maar ook Nederlandse denkers
publiceren hun ideeën. Hugo de Groot schrijft over het internationale recht.
Christiaan Huygens vindt een slingeruurwerk uit en Antoni van Leeuwenhoek
bacteriën onder zijn zelfgemaakte microscoop. Al deze doorbraken samen
vormden het begin van de wetenschappelijke revolutie.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller noelanitapilatu. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.46. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
80562 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now