Dit is een samenvatting van het vak sociale wetgeving gegeven door professor Rauws aan de VUB, geschreven in het academiejaar .
Ik heb op basis van de opnames de leerstof per les uitgeschreven, aangevuld met de 2 handboeken en de extra teksten op canvas. De leerstof staat in de volgorde waarin ...
2020-2021
Handboek: Synopsis van het Belgisch arbeidsrecht: collectief en individueel arbeidsrecht,
zevende editie
Docent: Wilfried Rauws
,Les 1: Inleiding
1. Inleiding sociaal recht
In het sociale recht zijn er 2 grote delen: het arbeidsrecht en het socialezekerheidsrecht.
In de loop der tijd hebben deze 2 onderdelen zich ontwikkeld tot 2 autonome delen, maar er zijn
verbindingen en bruggen tussen beide. Men kan het arbeidsrecht niet uitleggen zonder terug te
vallen op het socialezekerheidsrecht.
Voorbeeld
Arbeidsongeschikte werknemers hebben gedurende een bepaalde periode (vaak 1 maand) recht op
loon ten laste van de werkgever. De werkgever moet het loon uitbetalen ook al werkt de werknemer
niet. Na 1 maand is de financiële last van de werkgever ten einde en zullen de werknemers terecht
komen in de sociale zekerheid, ziekte- en invaliditeitsverzekering.
Voorbeeld
Gevolgen covid-19: tijdelijke werkloosheid. Werknemers kunnen niet werken door de verplichte
sluitingen van de ondernemingen. Dit is een overmachtssituatie. Deze tijdelijke
werkloosheidsuitkeringen worden in België betaald door de vakbonden.
Voorbeeld
Zwangerschapsverlof: moederschapsuitkering betaalt door het ziekenfonds.
Arbeidsrecht
Het recht dat de verhouding regelt tussen werkgever en werknemer, zowel op individueel vlak als op
collectief vlak.
Wat valt onder het arbeidsrecht?
Arbeid die is opgenomen in het economisch ruilverkeer.
− Er wordt voor betaald.
− Vb vrijwilligerswerk valt niet onder het arbeidsrecht.
Arbeid in ondergeschikt verband, onder gezag.
Het arbeidsrecht biedt bescherming aan personen die professionele arbeid verrichten onder gezag.
Uitzonderingen: Niet iedereen die onder gezag werkt, valt onder het arbeidsrecht!
− Verschil tussen een werknemer en een ambtenaar!!!
o Ambtenaar
▪ Werkt onder gezag, maar heeft geen contract, geen overeenkomst.
▪ Werkt in een administratiefrechtelijke rechtsverhouding. Hij wordt benoemd.
▪ Je kan enkel ambtenaar zijn bij een publiekrechtelijke werkgever.
• VDAB, gemeente, provincie, Belgische staat…
▪ Administratief- of bestuursrecht.
▪ Soms valt een ambtenaar wel onder een deel van het arbeidsrecht.
• Vb bij personele toepassingsgebied.
o Werknemer
▪ Iemand die arbeid verricht onder gezag tegen een loon en die een
arbeidsovereenkomst heeft gesloten. In de privésector zijn er enkel werknemers.
Bij publiekrechtelijke werkgevers zijn er zowel ambtenaren met een bestuursrechtelijk dienstverband
als werknemers met een contract. Ook contractuelen of contractanten genoemd.
1
,Zelfstandigen
− Zelfstandigen vallen hier dus niet onder. Die hebben een zelfstandigenovereenkomst.
− Geregeld door het economisch recht, niet het arbeidsrecht.
Het arbeidsrecht heeft betrekking op werknemers en werkgevers die verbonden zijn door een
arbeidsovereenkomst.
Sociale zekerheid
Systeem van verplichte verzekeringen gefinancierd door sociale zekerheidsbijdragen.
Parafiscaliteit
− Het gaat over verplichte bijdragen, berekend op het beroepsinkomen. Het zijn verplichte
verzekeringen voor iedereen die werkt.
− Gaat uit van solidariteit.
o De werkenden betalen bijdragen waarmee de werkloosheidsuitkeringen worden betaald.
o Iemand zonder kinderen betaalt ook mee voor de gezinsbijslagen voor die met kinderen.
3 grote systemen
− Sociale zekerheid voor ambtenaren
− Sociale zekerheid voor werknemers (7 delen)
o Bijdrageregeling
▪ RSZ wet, 1969 (rijksdienst sociale zekerheid)
▪ Werkgever: begint bij 25%
▪ Werknemer: 13,07% op het onbegrensde loon
▪ Regelt wie wanneer moet worden betaald, hoe het wordt berekend, hoe het wordt
aangegeven, wat de gevolgen zijn bij te laat betalen, hoe wordt het geïnd…
o Arbeidsongevallen
▪ Letsel dat voortkomt uit een plotselinge gebeurtenis.
▪ Er is een verband tussen de gebeurtenis en het letsel.
▪ Vb een werknemer valt van een ladder.
o Beroepsziekten
▪ Letsel dat niet het gevolg is van een plotselinge gebeurtenis.
▪ Vb werknemers hadden leukemie door langdurige blootstelling aan benzeen.
o Werkloosheid
▪ Werknemers die hun baan hebben verloren.
▪ Tijdelijke werkloosheid.
o Pensioen
o Gezinsbijslagen
▪ Kostenvergoeding voor het opvoeden van kinderen.
o Ziekte- en invaliditeitsverzekeringen
▪ Arbeidsongeschiktheidsuitkeringen
• Voor werknemers die ziek zijn of een ongeval hebben gehad buiten het werk.
• Professionele risico’s worden vergoed door de arbeidsongevallenverzekering of
beroepsziekten verzekering.
▪ Ziektekostenverzekering
• Terugbetaling van medische kosten via de mutualiteit.
▪ Moederschapsuitkering.
▪ Dit is dus een loondervingsverzekeringssysteem en een kostenvergoedingssysteem
2
, − Sociale zekerheid voor zelfstandigen
o Anders geregeld.
o Dit wordt berekend op het een geplafonneerd beroepsinkomen, niet op het loon.
o Dit is beperkter.
▪ Er is geen arbeidsongevallenverzekering, geen beroepsziekte verzekering en geen
werkloosheidsverzekering.
▪ Wel pensioen, gezinsbijslagen en ziekteverzekering.
Sociale bijstand
Behoort strikt genomen niet tot de sociale zekerheid. Wel in ruime zin.
Soort van vangnet voor mensen die niet in de sociale zekerheid terechtkomen.
− Leefloon bij OCMW
o Enkel voor Belgen en bevoorrechte vreemdelingen.
− OCMW steun
o Voor iedereen, ook wie illegaal in België verblijft binnen zekere grenzen.
− Uitkeringen aan mindervaliden van het ministerie voor sociale zaken.
− Gewaarborgde gezinsbijslag voor alleenstaande moeders zonder job.
Verschil sociale bijstand en sociale zekerheid:
− Sociale bijstand wordt niet gefinancierd door sociale zekerheidsbijdragen, maar door belastingen.
o Niet parafiscaal.
o Ander financieringssysteem.
− Inkomstentoets
o Enkel voor mensen die geen inkomen hebben.
o Een alleenstaande moeder die elke maand 2000 euro krijgt van familie, ontvangt geen
gewaarborgde gezinsbijslag.
2. Geschiedenis sociaal recht
Periode 1: vanaf einde 19e eeuw tot WOII
− In de 19e eeuw hadden de arbeidsverhoudingen in België een repressief karakter.
o Samenspanningsverbod maakte collectieve actie onmogelijk.
o Werknemer en werkgever waren volledig vrij om de arbeidsverhoudingen te regelen.
▪ Mannen, vrouwen en kinderen moesten werken in onmenselijke omstandigheden.
− 1886: opstanden
− Daarna: eerste stappen van het sociaal recht.
o Wetten om de meest kwetsbare groepen te beschermen: jongeren en vrouwen.
o Contractvrijheid werd aan banden gelegd.
o 1900: individuele arbeidsovereenkomst voor arbeiders (niet voor bedienden).
o 1903: Arbeidsongevallenwet
o Na WOI: basis voor gestructureerde arbeidsverhoudingen.
Periode 2: Gouden periode, na WOII
− Collectief overleg op nationaal, sectoraal en ondernemingsvlak.
− CAO-recht.
− Streven naar meer bestaanszekerheid en een grotere vastheid van betrekking.
− Inperken van het ontslagrecht van de werkgever.
− Uitbetaling van een gewaarborgd loon.
− Sectorale sociale zekerheid.
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller kirstends. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.51. You're not tied to anything after your purchase.
