Summary
Sociale wetgeving samenvatting
- Course
- Institution
Samenvatting van de hoorcolleges van sociale wetgeving.
[Show more]
Seller
Followpaulineverhelst
Reviews received
Content preview
SOCIALEWETGEVING
Prof. Dr. W. Rauws
Pauline Delphine Verhelst
VUB | 2020-2021
,Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1: Individueel arbeidsrecht.............................................................................................................4
Deel 1: inleiding ..............................................................................................................................................4
1. Arbeid en recht/ arbeidsrecht.................................................................................................................... 4
1.1 Algemeen ......................................................................................................................................... 4
1.2 Geschiedenis van sociaal recht ........................................................................................................ 6
2. Toepassingsgebied van het arbeidsrecht .................................................................................................. 8
3. Eigenheid van de rechtstakken, het arbeidsrecht.................................................................................... 12
4. Arbeidsrecht publiek recht of privaatrecht .............................................................................................. 12
5. Bronnen van het arbeidsrecht ................................................................................................................. 13
5.1 Overzicht van de rechtsbronnen ................................................................................................... 13
Deel 2: Sociaal handhavingsrecht .................................................................................................................. 18
1. De arbeidsgerechten ............................................................................................................................... 18
2. De inspectiediensten ............................................................................................................................... 19
3. Sociaal strafrecht..................................................................................................................................... 19
Deel 3: Recht i.v.m. arbeidsmarkt ................................................................................................................. 21
1. Typische rechtsbronnen: het CAO recht .................................................................................................. 21
2. Arbeidsreglement .................................................................................................................................... 30
2.1. Arbeidsreglement in de particuliere sector ................................................................................... 30
3. Organisatie van de arbeidsmarkt ............................................................................................................ 33
3.1. Toegang tot de algemene Belgische arbeidsmarkt ........................................................................ 33
3.2. Toegang tot de havenarbeid .......................................................................................................... 36
3.3. Arbeidsbemiddeling en tewerkstellingsmaatregelen .................................................................... 37
Deel 4: individueel arbeidsrecht .................................................................................................................... 39
1. Evolutie van de notie van het gezag ........................................................................................................ 40
2. Het sluiten van de overeenkomst ............................................................................................................ 44
2.1. Aanwerving .................................................................................................................................... 44
2.2. Algemene beginselen van het contractenrecht in het raam van de arbeidsovereenkomsten ...... 47
2.3. Geldigheidsvereisten voor de individuele arbeidsovereenkomst.................................................. 49
2.4. Vormvoorwaarden ......................................................................................................................... 51
2.5. Soorten arbeidsovereenkomsten .................................................................................................. 52
2.5.1. Onderscheid naar gelang de duur van de arbeidsovereenkomst ............................................. 52
2.5.2. Onderscheid naar gelang de aard van het werk dat wordt gepresteerd door de werknemer . 53
2.5.3. Vervangingsovereenkomst ....................................................................................................... 54
2.5.4. Overeenkomst voor deeltijdse arbeid....................................................................................... 55
2.5.5. Flexi jobs ................................................................................................................................... 56
2.6. Inhoud van de overeenkomst ........................................................................................................ 56
2.6.1. Verboden bedingen .................................................................................................................. 56
2.6.2. In de arbeidsovereenkomstenwet geregelde bedingen ........................................................... 57
3. Tewerkstelling ......................................................................................................................................... 58
3.1. Rechten en plichten van de werkgever ......................................................................................... 58
3.2. Rechten en plichten van de werknemer ........................................................................................ 64
3.3. Aansprakelijkheid van de werknemer ........................................................................................... 65
3.4. Schorsing van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst ........................................................... 66
4. Het ontslag .............................................................................................................................................. 79
1
, 4.1. Beëindiging van de arbeidsovereenkomst ..................................................................................... 81
4.1.1. Civielrechtelijke beëindigingswijzen ......................................................................................... 81
4.1.2. Arbeidsrechtelijke wijze van beëindiging .................................................................................. 85
4.2 Herstructurering van de onderneming .......................................................................................... 99
Hoofdstuk 2: Collectief arbeidsrecht ........................................................................................................... 100
Deel 1: de vakbondsvrijheid ........................................................................................................................ 100
1. Historisch overzicht ............................................................................................................................... 100
2. De rechtsbronnen van de vakbondsvrijheid........................................................................................... 100
Deel 2: De sociale gesprekpartners: structuur en rechtspositie van hun organisaties................................... 102
1. Vakorganisaties van werknemers ......................................................................................................... 102
1.1 De rechtspositie van de vakorganisaties van werknemers .......................................................... 102
2. Vakorganisaties van werkgevers ........................................................................................................... 103
Deel 3: Vreedzame collectieve arbeidsverhoudingen: het collectief overleg ................................................ 104
1. Het gestructureerd tweeledig overleg ................................................................................................... 104
1.1 De organen: de publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie ................................................................ 104
1.1.1 Nationale niveau ..................................................................................................................... 104
1.1.2 Regionaal niveau ..................................................................................................................... 105
1.1.3 Het sectorale niveau: paritaire comités .................................................................................. 105
1.1.4 Het ondernemings- niveau...................................................................................................... 107
1.1.5 Het supranationale niveau ...................................................................................................... 112
1.2 Het normerende instrument: de collectieve arbeidsovereenkomst ........................................... 112
Deel 4: De fondsen voor bestaanszekerheid ................................................................................................ 113
Deel 5: Collectieve arbeidsconflicten ........................................................................................................... 114
1. Collectieve arbeidsconflicten: notie en soorten ..................................................................................... 114
2. Werkstakingen, lock-out en bedrijfsbezetting ....................................................................................... 114
2.1. De werkstaking ............................................................................................................................ 114
2.1.1. Wat is een staking? ................................................................................................................. 114
2.1.2. Langzaam-aan-acties ............................................................................................................... 115
2.1.3. Juridische statuut .................................................................................................................... 115
2.1.4. Gevolgen van de staking ......................................................................................................... 115
2.1.5. Beperkingen van het stakingsrecht ......................................................................................... 116
2.2. Uitsluiting of lock-out .................................................................................................................. 118
2.3. Bedrijfsbezetting .......................................................................................................................... 119
3. Strafrecht............................................................................................................................................... 119
4. Beslechting van collectieve arbeidsconflicten door de rechter .............................................................. 120
5. Verzoeningsmechanismen ..................................................................................................................... 120
Hoofdstuk 3: Administratieve structuur en financiering sociale zekerheid ................................................... 121
1. Begrip sociale zekerheid ........................................................................................................................ 121
2. Administratieve en financiële structuur van de sociale zekerheid ......................................................... 122
2.1. Het primaire netwerk .................................................................................................................. 123
2.2. Het secundaire netwerk............................................................................................................... 124
3. Juridische vormgeving van de administratieve structuur ...................................................................... 125
4. Financiële structuur ............................................................................................................................... 126
2
, 4.1. Werknemers algemeen................................................................................................................ 126
4.2. Sancties ........................................................................................................................................ 127
5. Financiering sociale zekerheid zelfstandigen ........................................................................................ 127
5.1. De verschillende stelsels van het sociaal statuut voor zelfstandigen .......................................... 127
5.2. De bijdragevoet ........................................................................................................................... 127
5.3. Forfaitaire vennootschapsbijdrage (niet te kennen) ................................................................... 128
5.4. Sancties en voorrechten .............................................................................................................. 128
6. Globaal Financieringsoverzicht voor werknemers en zelfstandigen ...................................................... 128
6.1. Inkomen van de sociale zekerheid ............................................................................................... 128
6.2. De zelfstandigen .......................................................................................................................... 128
Hoofdstuk 4: arbeidsongevallen- en beroepsziekteverzekeringen ............................................................... 129
Deel 1: Arbeidsongevallen- en beroepsziekten ............................................................................................ 129
1. Verzekerd risico/begrip ......................................................................................................................... 129
2. Omschrijving en bewijs .......................................................................................................................... 130
3. Vergoedingen ........................................................................................................................................ 131
4. Burgerrechtelijke aansprakelijkheid en immuniteit ............................................................................... 132
5. Bevoegde instellingen............................................................................................................................ 132
Deel 2: Beroepsziekteverzekering ............................................................................................................... 133
Hoofdstuk 5: de ziekteverzekering .............................................................................................................. 134
1. Ziektekostenverzekering ........................................................................................................................ 134
2. De arbeidsongeschiktheidsverzekering ................................................................................................. 135
3. De moederschapsverzekering ................................................................................................................ 136
4. Voorwaarden werknemers voor toekenning en behoud van het recht op uitkeringen wegens
arbeidsongeschiktheid .................................................................................................................................... 136
5. Gemeenschappelijke bepalingen voor de ziektekostenverzekering als voor de uitkeringsverzekering . 137
Hoofdstuk 6: Werkloosheidsverzekering voor werknemers en faillissementsverzekering voor zelfstandigen
................................................................................................................................................................... 138
1. Algemeen .............................................................................................................................................. 138
2. Voorwaarden werkloosheidsuitkeringen voor werknemers .................................................................. 139
3. Omvang van de verstrekkingen/Bedrag ................................................................................................ 140
4. De inschakelingsuitkering ...................................................................................................................... 140
5. Inkomensgarantie-uitkering .................................................................................................................. 141
6. Werkloosheid met bedrijfstoeslag (SWT, voorheen ‘brugpensioenen’ .................................................. 141
7. Sancties in de werkloosheidsverzekering............................................................................................... 141
8. Zelfstandigen ......................................................................................................................................... 142
3
,Hoofdstuk 1: Individueel arbeidsrecht
Deel 1: inleiding
Sociale wetgeving bestaat uit 2 delen: Arbeidsrecht en sociale zekerheid. Deze vallen vaak
samen, het ene gaat niet zonder het andere.
- Voorbeeld 1: arbeidsongeschikte werknemers (als dan niet door COVID-19) hebben
ongeveer 1 maand recht op loon ten laste van de werknemer, na 1 maand is de
financiële last van de werknemer ten einde. Als deze maand voorbij is zullen deze
werknemers terechtkomen bij de sociale zekerheid voor werknemers (ziekte- en
invaliditeitsverzekering); zij krijgen uitkeringen van de mutualiteit.
- Voorbeeld 2: gevolgen van de COVID-19. Tijdelijke werkloosheid; verplichte sluitingen
(men mag niet werken omwille van overmachtssituatie). Systeem van werkloosheid
geeft uitkeringen voor het opvangen van het niet kunnen werken, indien er geen
werk meer is. A.d.h.v. de tijdelijke werkloosheid kunnen mensen hierop terugvallen
omdat ze moesten sluiten; men valt terug op de vakbonden.
- Voorbeeld 3: Bij zwangerschapsverlof krijgt men een moederschapsuitkering van het
ziekenfonds, werkgever moet dus niet betalen.
1. Arbeid en recht/ arbeidsrecht
1.1 Algemeen
- Het gaat om arbeid die is opgenomen in het economisch ruilverkeer, waarvoor moet
worden betaald. Het moet gaan over economische arbeid.
- Kan onder 2 vormen voorkomen: vorm van zelfzandige samenwerking (in essentie
niet geregeld door arbeidsrecht maar economisch recht) en arbeid in ondergeschikt
verband, onder gezag. Beschermen bieden tegenover personen die hier arbeid
verrichten.
Iedereen die onder gezag werkt valt onder het arbeidsrecht?
à NEEN
- Een ambtenaar werkt onder gezag maar heeft geen contract/ overeenkomst, werkt
in een administratiefrechtelijke rechtsverhouding, wordt benoemd.
o Kern van de arbeidsvoorwaarden van de ambtenaar worden geregeld door
het bestuursrecht/ administratief recht
o Je kan alleen ambtenaar zijn bij een publiekrechtelijke werkgever
o Bv: Carrefour heeft geen ambtenaren, provincie en gemeente bv wel
o Soms valt de ambtenaar wel onder een deel van het arbeidsrecht
- Bij de overheid werken er 2 soorten onder gezag:
o Contractuelen/ contractanten
§ Gewone werknemers
§ Lokale besturen hebben de neiging om hiervan gebruik te maken
o Ambtenaren
- Werknemers: contract gesloten
- ! GEEN ZELFSTANDIGEN!
4
, Sociale zekerheid
- Systeem van verplichte verzekeringen die gefinancierd worden door sociale
zekerheid bijdragen, verplichte bijdragen worden berekend op het beroepsinkomen
o Verplicht voor iedereen die werkt
o Hiermee worden de werkloosheidsuitkeringen gefinancierd
o Of voor gezinsbijslag voor bv. gezinnen met 5 kinderen
- Sociale zekerheid voor werknemers
o (1) Bijdrageregeling
§ Werkgever en werknemer moeten bijdrage betalen
• Minimum = 25%
• In praktijk nog meer (35%)
• Werknemer moet dit betalen, berekend op het loon
§ RSZ wet regelt wie wat hoeveel en wanneer moet betalen
• Rijksdienst voor sociale zekerheid
§ Gevolgen voor te laat betalen, …
o (2 & 3) Professionele risico’s
§ Arbeidsongevallen en beroepsziekten
• Arbeidsongeval = letsel dat komt door een plotse gebeurtenis
• Beroepsziekte = geen plotse gebeurtenis
o Bv. leukemie door langdurig contact met een
chemische stof
o (4) Werkloosheid en tijdelijke werkloosheid
§ Ook pensioen
o (5) gezinsbijslagen
§ Kostenvergoeding voor het opvoeden van kinderen
o (6 & 7) ziekte en invaliditeitsverzekering
§ Arbeidsongeschiktheidsuitkeringen voor werknemers die ziek zijn na
een bepaalde periode
• Ziekteverzekering = loondervingsverzekeringssysteem en
kostenvergoedingssysteem
• Ziektekostenverzekering
§ Moederschapsuitkering
o Zelfstandigen
§ Berekend op het beroepsinkomen (geplafonneerd)
• Socio- economische gevolgen: schijnzelfstandigheid bij
veelverdieners
§ Beperkter:
• Geen arbeidsongevallenverzekering
• Geen beroepsziekteverzekering
• Geen werkloosheidverzekering
- Sociale bijstand
o Vangnet voor mensen die niet in de sociale zekerheid terechtkomen
o OCMW voor leefloon
o OCMW steun
o Leefloon is voor Belgen en bevoorrechte vreemdelingen
§ Is voor iedereen, ook voor mensen die illegaal in België verblijven (in
beperkte mate)
5
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller paulineverhelst. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.31. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
56326 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now