Klinische chemie 3:
1 Zuur-base evenwicht en bloedgassen:
Zuur-base evenwicht:
pH = 7,40 met range 7,35 – 7,45 pH = - log [H+]
[H+] = 40 nmol/l met range 35 – 45 nmol/H +
» Alkalose: te basisch > 7,45 overstimulatie CZS
Tekort zuur CO2 of te veel base HCO3-
» Acidose: te laag < 7,35 depressie CZS
Te veel zuur CO2 of tekort base HCO3-
< 7 en > 7,8: dodelijk
Natuurlijke stijging van [H+]:
1) Opname zuren: voeding
2) Productie zuren: metabolisme lipiden en proteïnen
3) Cellulair metabolisme: productie CO2
Bloedbuffering: neutralisatie H+
Serum bevat vnl. water verdunnend vermogen
1e lijnsverdediging:
Bicarbonaat (HCO3-) buffer systeem: belangrijkste buffer + extracellulair
H+ + HCO3- ↔ H2CO3
Proteïne buffer systeem: bv. Hb + extracellulair
H+ + proteïne ↔ geprotoneerd proteïne
Fosfaat buffer systeem: cellulaire buffering + intracellulair
H+ + HPO42- ↔ H2PO4-
2e lijnsverdediging:
Nieren
Longen
Normaal waarden:
pH = gem. 7,4
CO2-druk = gem. 40 mmHg = gem. 5,3 kPa
[HCO3-]plasma = gem. 25 mmol/l
Bicarbonaat-carbonzuursysteem:
CO2 + H2O ↔ H2CO3 ↔ H+ + HCO3-
[ H 2 CO 3 ] [ H 2 CO 3 ]
K’ = ¿ ¿ ↔ [H+] = K’. ↔ - log [H+] = - log K’ – log
¿¿ ¿¿
pH = pK’ + log ¿ ¿ met pH = 7,4 en pK’ = 6,1
7,4 = 6,1 + log ¿ ¿ (kPa)
Werking: H+ wordt gevangen door HCO3- in bloed vorming H2CO3 omzetting tot CO2 + H2O
CO2 eliminatie via longen
HCO3- reabsorptie + H+ eliminatie via nieren (reserve)
1
,Longen:
O2 opname en CO2 uitscheiding CO2 bindt als proton op Hb
Opname CO2 in erythrocyt:
CO2 wordt omgezet tot H2CO3 mbv koolzuuranhydrase (KZA)
H2CO3 wordt omgezet tot H+ + HCO3- waarbij H+ opgenomen wordt
door Hb en getransporteerd
CO2 + H2O H2CO3 H+ + HCO3-
Afgifte CO2 door erythrocyt:
Hb geeft H+ af
Vorming van CO2 mbv KZA
H+ + HCO3- H2CO3 CO2 + H2O
Respiratoire compensatie:
- Indien teveel zuur: meer CO2 uitademen ademhalingsfrequentie stijgt = hyperventilatie
- Indien teveel base: minder CO2 uitademen ademhalingsfrequentie daalt = hypoventilatie
Nieren:
H+ secretie en HCO3- terugresorptie
H+ secretie: in ruil voor Na+
HCO3- terugresorptie:
HCO3- vormt met proton H2CO3 in voorurine
H2CO3 wordt omgezet door KZA in CO2 + H2O
CO2 diffundeert vrij naar tubuluscellen
CO2 + H2O wordt omgezet door KZA in H2CO3 in de tubuluscellen
H2CO3 wordt HCO3- met proton waarbij HCO3- terug geresorbeerd
wordt naar het bloed
Renale compensatie:
- Indien teveel zuur: meer H+ secretie +
meer HCO3- reabsorptie
- Indien teveel base: minder H+ secretie +
minder HCO3- reabsorptie
Zuur-base ontregelingen en compensatiemechanismen:
Metabole acidose: verlies HCO3- of overmaat zuur
Protonvorming: lactaatacidose, keto-acidose,…
Overmatige inname van zuren: intoxicatie met zuren,…
Mindere nierfunctie: protonenuitscheiding daalt en/of verlies HCO 3-
Verlies bicarbonaat: diarree,…
Metabole alkalose: overmaat HCO3- of verlies zuur
Zuurverlies: braken
Te veel base opname: maagpoeder tegen maagzuur
Te veel zuur uitscheiding: diuretica
Respiratoire acidose: hypoventilatie of slechte longfunctie (obstructie, emfyseem,…)
Respiratoire alkalose: hyperventilatie (angst, hysterie,…)
2
, pH ontregeling:
Buffering
Compensatiemechanisme
o Respiratoire ontregeling: nieren compenseren
o Metabole ontregeling: longen compenseren
Classificatie:
1. Kijken naar pH:
Verlaagd = acidose
Verhoogd = alkalose
2. Checken welke afwijkende waarde voor pCO 2 of HCO3- overeenstemt. Primaire oorzaak metabool
of respiratoir?
Acidose: lage HCO3- = metabool hoge CO2 = respiratoir
Alkalose: hoge HCO3- = metabool lage CO2 = respiratoir
3. Checken andere afwijkende waarden van compensatiemechanisme.
Als 2 stoornissen elkaar versterken kan pH afwijking dodelijk zijn
Als 2 stoornissen elkaar opheffen kan pH neutraal zijn
Anion-gap: reserve van HCO3-
[Na+] – ([Cl-] + [HCO3-]) = 8 – 16 mmol/l
Anion gap is de kloof die moet overbrugd worden om de concentratie aan positieve en
negatieve ionen aan elkaar gelijk te stellen.
» Als HCO3- daalt, stijgt de aniongap
» Als HCO3- stijgt, daalt de aniongap zelden, door laag albumine gehalte
Metabole acidose met normale anion-gap:
Daling HCO3- wordt gecompenseerd door stijging Cl- = hyperchloremische acidose.
GI verlies van HCO3-: diarree, fistels, drains,…
Renaal verlies van HCO3-: proximale renale tubulaire acidose, renale dysfunctie,…
Hypochloremische alkalose: braken met verlies van Cl-
Base excess (BE): reserve van HCO3- = alkalireserve
Waarde geeft aan hoeveel mmol/l zuur men moet toevoegen aan bloed om de pH terug op 7,4 te
brengen.
» Alkalose: BE positief
» Acidose: BE negatief
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller juliecarteus. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.12. You're not tied to anything after your purchase.