Het boek 'Portaal' voor het vak Taal & diversiteit op de UPvA. De samenvatting is vrij lang, maar bevat daarom wel alle aspecten van het boek in zoverre dat je waarschijnlijk zelfs zonder boek moet kunnen slagen voor dit tentamen!
Samenvatting Taal & diversiteit
Portaal h.1 t/m h.10
Hoofdstuk 1 – Taal en taalonderwijs
§1.1 Achtergrondkennis: wat is taal?
Domeinen:
Gesproken en geschreven taal
Gesproken taal: je hoort een reeks klanken die je in betekenis kunt omzetten.
Je kunt taal zien: je ziet een reeks tekens, letters, waaraan je betekenis kunt omzetten.
Receptief proces: betekenis geven aan klanken en tekens.
Spreken produceer spraakklanken
Productief proces: schrijven en spreken.
Schrijven produceer je lettertekens.
Spreken produceer je spraakklanken.
De vier domeinen van taal:
Productief Receptief
Mondeling Spreken Luisteren
Schriftelijk Schrijven Lezen
Voor het verwerken van zichtbare taal en voor het produceren ervan is over het
algemeen onderwijs nodig.
1. Definitie taal:
1. taal heeft een functie:
a. Communicatiemiddel:
Onderscheid tussen:
- Zakelijk aspect
- Appellerend aspect
- Relatie tussen zender en ontvanger
- Het expressief effect
Voorbeeld: leraar zegt tegen Daan: ‘Daar ligt een potlood op de grond’.
Zakelijk aspect: er is een potlood en dat ligt op de grond
Appellerend aspect: het doel dat de zender wilt bereiken met de boodschap. In dit
geval dat het potlood opgeraapt wordt.
Relatie zender en ontvanger: leraar zegt zoiets wel tegen een leerling, maar niet
tegen de directeur.
Expressief effect: je geeft een bepaalde indruk over jezelf als je met anderen
communiceert. Bijvoorbeeld in de toon.
Reactie van de ontvanger: feedback op de boodschap.
Feedback
Non-verbale aspect zit niet in het schema. In de praktijk wordt het overgrote deel
van de communicatie bepaald door het non-verbale gedrag van de spreker en
luisteraar.
b. Middel om greep te krijgen op de werkelijkheid:
Door lezen of luisteren kun je beelden krijgen over de werkelijkheid. Je roept dit
zelf ook bij anderen op.
Taal heeft een conceptualiserende functie: je kunt de werkelijkheid ‘vangen’ in
concepten die je weergeeft in taal. Zo krijg je greep op de werkelijkheid.
Taal is dus middel om te leren, rol van taal is zo belangrijk voor het overdragen
van leerinhouden van andere vakken.
Hoeveel kinderen leren is afhankelijk van wat ze al weten: eigen ervaringen,
thuissituatie (stimulerende ouders/familie).
c. Expressiemiddel:
Ieder mens wilt zich uitdrukken. Iedereen is uniek in zijn mondeling en
schriftelijk taalgebruik.
2. Betekenis van taal
a. taal gaat ergens over, taal heeft een betekenis en verwijst naar een
werkelijkheid die buiten de taal ligt semantisch aspect van taal.
Semantiek: houdt zich bezig met de relatie tussen teken en betekenis, en
kijkt in hoeverre het teken de beschreven werkelijkheid adequaat
weergeeft.
Semantiek gaat over woorden, maar ook andere structuurelementen zoals
zinsbouw.
b. Woorden met een afhankelijke betekenis:
Woorden als ‘deze’ en ‘hij’ hebben een afhankelijke betekenis: datgene
waarnaar ze verwijzen is bekend.
Je kan het uit de context halen, of uit de zin.
c. Lexicale woorden en afgeleiden daarvan:
Woorden met een eigen betekenis, niet afhankelijk van de context.
Vb: auto, stoel.
d. Polysemie
Hetzelfde woord kan in verschillende contexten leiden tot een verschil in
betekenis: verwijst nog wel naar dezelfde algemene betekenis, maar geeft
er toch een andere nuance aan.
Vb: geld geen geld om een auto te kopen (niet genoeg geld), ik heb geen
geld in mijn portemonnee (geen munten of briefgeld).
Pagina 2 van 54
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Lisannne. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.96. You're not tied to anything after your purchase.
