Summary
ETHIEK - samenvatting
- Course
- Institution
- Book
Samenvatting van het vak Ethiek, vanuit het boek van Gerben Bakker. Geschreven vanuit de opleiding IVK aan de HHS. Deze samenvatting heeft bijgedragen aan een 8.1 als eindcijfer.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
thomaso
Reviews received
Content preview
H1: Veiligheid tussen goed en kwaadVan oudsher reageren staten vaak erg hard op terreur, hierdoor worden deze
staten weleens als agressor gezien.
Tegenwoordig zijn er tal van weten en restricties die ervoor zorgen dat staten
individuele burgers niet zomaar kan aanpakken. Denk aan zonder reden het
zwijgen opleggen en mensen zonder proces opsluiten. Burgers (inclusief
extremisten) worden dus altijd beschermd door beperkingen voor de
staatsmacht. De vraag is dus of de staat zichzelf niet de handen op de rug
bindt door al deze restricties.
---In geval van echte terreurdreiging wordt er vaak wel geroepen om extra
maatregelen. Terroristische dreiging brengt een staat dus in tweestrijd met
zichzelf. Alle agressie die een staat laat zien, straalt terug op zichzelf en laat
een aflebberende laag van de beschaving zien. Toch moet je ook het terreur
tegengaan. Dit zorgt dan wel voor tweestrijd.
De veiligheidsgarantie die de staat wil bieden, betekent dat hij zich moet
vervoegen tot controversiële tegenmaatregelen (denk aan marteling van
terreurverdachten). Dit noem je ook wel het Noodzakelijk kwaad.
- Een kernmerk van het noodzakelijk kwaad, is dat de staat weet dat ze
iets ‘controversieels en slechts’ doen. De grens tussen goed en kwaad
wordt bewust overschreden.
- Het noodzakelijk kwaad valt samen met een denkbeeldige grens over
wat ongeoorloofd is, en wat absoluut ongeoorloofd is. Voorbij het
noodzakelijke kwaad bestaat een radicaal kwaad dat in geen geval
gerechtvaardigd kan worden. De grote vraag is waar de grens precies
ligt. De grens ligt ergens tussen wat een ‘rechtvaardig’ optreden tegen
terrorisme kan worden genoemd en de staat die dezelfde kwaadaardige
middelen als terroristen inzet. (Ook de eerdergenoemde ‘rechtvaardige’
optredens zijn slecht, maar in sommige gevallen enigszins te
rechtvaardigen).
Theorie van de Tikkende tijdbom:
Stel je voor dat er ergens een vuile bom is die een stad zal wegvagen. Er is
een terrorist aangehouden die waarschijnlijk meer weet over de locatie van
de bom. De terrorist laat niks los tijdens het verhoor. Ga je dan
martelmethoden toepassen om het antwoord eruit te krijgen?
Regeringen moeten ook in de strijd tegen terreur een norm opgeven op grond
waarvan beslissingen worden genomen. We eisen een onderbouwing. Komt
deze onderbouwing niet heeft dat iets dictatoriaals. Dan is goed en kwaad
geen discussie, maar iets opgelegd door de staat.
Ethiek: De systematische bespiegeling op het menselijk handelen aan de
hand van opvattingen over goed en kwaad.
- Deze opvattingen noemen we ook wel normen en waarden
- De link met veiligheid kan zijn dat we dingen moeten doen op basis van wat
we juist vinden, niet op basis van dwang, opportunisme of omdat het toevallig
zo uitkomt.
,Waarden: Beschrijven de dominante ideeën die de maatschappij beschouwt
als goed en nastrevenswaardig. Zoals heldhaftigheid en geweldloosheid maar
ook veiligheid.
Normen: Lijken op waarden maar zijn minder abstract. Een (ongeschreven)
richtlijn voor het handelen.
Normen en waarden veranderen ook met de tijd. Het geheel van normen en
waarden in een samenleving noemen we de moraal.
Moreel is datgene wat betrekking heeft op cd moraal, bijvoorbeeld een
moreel probleem.
Ethiek is geen wondermiddel. Slechts in een wereld waarin feiten en
onoverzichtelijkheden volledig duidelijk zijn, kunnen we een gefundeerd
oordeel vellen.
- Toch kan ethiek in bepaalde gevallen wel degelijk een grote rol spelen.
Denk aan de beslissing om wel of niet mee te doen aan een oorlog of
iets dergelijks. Dit is een beslissing die met ethiek gemaakt kan
worden.
Onderstaand twee verschillende vormen van ethiek:
Descriptieve (beschrijvende) ethiek:
Observeert hoe de moraal in mens en samenleving tot uitdrukking komt. Als
je naar veiligheid kijkt ligt de focus nu vooral op preventie en
risicobeheersing. Vanuit de descriptieve ethiek kan je je afvragen waar deze
focus vandaan komt en wat het voor de maatschappij betekent.
Normatieve ethiek:
Niet gericht op het beschrijven maar het is gericht op het concreet
beoordelen van de beste leefregels. Er zijn betere en mindere normen om
naar te leven en men moet moeite doen om uit te vinden wat de betere
normen zijn om naar te leven. Deze ethiekvorm werkt dan ook met theorieën
om morele regels, houdingen en handelingen te kunnen onderbouwd dmv
een samenhangend systeem en argumenten. De theorie werkt met een
rechtvaardigingsmachine die volgens argumentatie bepaalt wat een
handeling of leefregel nu exact juist maakt en daarmee moreel bekrachtigd.
(je hebt bijvoorbeeld een norm, het is verkeerd om te stelen. Maar iedereen
kan verschillende argumenten aandragen voor deze norm. Normatieve ethiek
zorgt dat regels zo gemaakt zijn dat ze in elke situatie toepasbaar zijn).
Er zijn 3 theorieën die onder de normatieve ethiek vallen:
Consequentialistische ethiek: Plaatst het effect van het menselijk
handelen in het hart van het morele besluit (Verder uitgewerkt in Hoofdstuk
3).
- Veiligheid is een maatschappelijk doel van het minimaliseren van
dreigingen
Plicht ethiek: Kijkt niet zozeer naar het effect maar meer naar het motief
van de handeling (Verder uitgewerkt in hoofdstuk 4)
, Deugdethiek: verbindt de betere handeling met het menselijk karakter en
sociale inbedding (Verder uitgewerkt in hoofdstuk 5)
- Veiligheid gaat om zelfbeschikking en rechtsbescherming. Veiligheid is
geborgenheid en sociale participatie.
Deze verschillende theorieën zijn moeilijk met elkaar te verenigen doordat
ieder een eigen visie op de mens en werkelijkheid heeft. Hierover meer
duidelijkheid vanuit hoofdstukken 3, 4 en 5 die hier specifieker op ingaan.
Veiligheid is een waarde. De descriptieve ethiek gaat aan het werk om uit te
vinden hoe deze veiligheidswaarde tot uitdrukking komt in de moraal.
De normatieve ethiek is op zoek naar welke waarden en normen moeten
worden voorgeschreven om de samenleving veiliger te maken, in dit
normatieve deel gaat het dus om veel verschillende meningen en opvattingen
die met elkaar strijden.
- Voor elke zinnige discussie over het veiliger maken van de samenleving
is het noodzakelijk om eerst het fundamentele waarde conflict bloot te
leggen.
Toegepaste ethiek is normatieve theorieën gebruiken om concrete
veiligheidsvoorstellen of handelingen te toetsen. Bijvoorbeeld kijken of iets
moreel juist is. Het is handig te gebruiken bij voorstellen die onduidelijke
gevolgen hebben, positief of negatief voor de samenleving.
Neem bijvoorbeeld Syriëgangers, je kan hun op verschillende manieren zien
en voor alles is wel een argument te noemen. Je kan ze zien als potentiële
terroristen, idealistische strijders of ‘slachtoffers’ op zoek naar een ander
leven.
- De vraag terrorist of vrijheidsstrijder is een eeuwig terugkerende vraag
- Je kan syriegangers dus op drie bovenstaande verschillende manieren
bekijken. De manier waarop je hen ziet bepaalt ook de aanpak richting
hen.
- Het is ook noodzakelijk om in de afweging rekening te houden met de
drie verschillende kanten.
- In de veiligheidswereld is men vaak geneigd om te kijken wat er
juridisch gezien mogelijk is etc terwijl het ook heel relevant is te kijken
wat ethisch/moreel verantwoord is.
De ethiek probeert de intense strijdigheden van een ethisch probleem bloot
te leggen door de onderliggende uitgangspunten uit te graven en de lijnen
van argumentatie bloot te leggen. Om in dergelijke waardenconflicten een
afweging te maken, noem je een dilemma. Bij een dilemma heb je een
moeilijk probleem waar in feite geen juiste, alleen een andersoortige
oplossing voor is.
H2: Gevolgen en het maatschappelijk belang
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller thomaso. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.84. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
73918 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now