Gezondheidsbevordering en zelfmanagement door verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten
Het verslag 'Gezondheidsbevordering' is geschreven voor de opleiding HBO Verpleegkunde (Deeltijd). Hogeschool InHolland. Het verslag is beoordeeld met een 9.0.
Naam student: Mitchell
Studentnummer: XXX
Klas: XXX
Naam assessor: XXX
Datum: September 2020
1
,Inhoudsopgave
1. Gezondheidskundige analyse.............................................................................................5
1.1 Het gezondheidsprobleem.............................................................................................5
1.2 Gezondheidsindicatoren ‘Vallen onder Nederlandse bevolking’.....................................5
Prevalentie........................................................................................................................... 5
Morbiditeit............................................................................................................................ 5
Mortaliteit............................................................................................................................. 5
Levensverwachting.............................................................................................................. 6
1.3 Gezondheidsanalysemodel Lalonde..............................................................................6
1.4 Conclusie en theoretisch vervolg...................................................................................7
Valpreventie..................................................................................................................... 8
1.5 Doelgroep, argumentatie..............................................................................................8
2. Gedragsanalyse.................................................................................................................. 9
2.1 Het ASE-Model.............................................................................................................. 9
Uitgewerkt ASE-Model.....................................................................................................9
3. Proces van gedragsverandering........................................................................................12
3.1 Gedrags-en veranderdoelen........................................................................................12
3.3 Toegepaste methodologie en theorieën.......................................................................13
Risicoperceptie...............................................................................................................13
Mobilizing others for social support................................................................................13
Guided practice.............................................................................................................. 14
Coping planning.............................................................................................................14
3.4 Interventies.................................................................................................................14
Zorgtechnologie.............................................................................................................15
4. Voorlichtings-/implementatieplan.......................................................................................16
4.3 Voorlichtingshulpmiddelen...........................................................................................18
4.4 Communicatie en gesprekstechnieken........................................................................19
Communicatiematrix......................................................................................................20
4.4 Structuur groepsvoorlichting........................................................................................21
4.5 Planning....................................................................................................................... 23
5. Evaluatie........................................................................................................................... 24
Effectevaluatie................................................................................................................... 24
Procesevaluatie................................................................................................................. 26
Follow-up momenten.........................................................................................................27
Bibliografie............................................................................................................................ 27
Bijlage 1. Methodische reflectie.............................................................................................28
2
,3
,Inleiding
In deze leeruitkomst staat gezondheidsbevordering centraal. De uitkomst is uitgevoerd bij
Arkin, een grote GGZ instelling met merken in en om Amsterdam, waaronder Arkin Ouderen.
Arkin Ouderen is een gesloten kliniek waar 20 cliënten vanaf 65 jaar tijdelijk zijn opgenomen
met een psychiatrische, persoonlijkheid, of cognitieve stoornis. Auteur is sinds vijf jaar
werkzaam op deze afdeling als verpleegkundige (niveau 4).
De verpleegkundige rollen
De rollen die tijdens het uitvoeren van deze leeruitkomst centraal staan komen voort uit de
CanMeds rollen (Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland, 2015) waarbij de volgende
rollen op de voorgrond staan:
- De communicator (CanMeds rol 2) focust zich vooral op persoonsgerichte communicatie.
De verpleegkundige is in staat om op een professionele wijze met de zorgvrager en diens
informele netwerk te communiceren, waarbij voor optimale informatie-uitwisseling wordt
gezorgd. Hierbij worden gesprekstechnieken toegepast, en wordt rekening gehouden met
communicatieknelpunten.
- De samenwerkingspartner (CanMeds rol 3) laat zien dat op basis van gelijkheid en
gezamenlijke besluitvorming wordt samengewerkt met verschillende disciplines, de cliënt
en zijn naasten. De kennis en informatie is ten alle tijden gedeeld met alle betrokkenen
met als doel de continuïteit van zorg en het zelfmanagement te waarborgen.
- De gezondheidsbevorderaar (CanMeds rol 5) focust zich op twee kernbegrippen
‘preventiegericht analyseren’ en ‘gezond gedrag bevorderen’. De verpleegkundige
bevordert de gezondheid van de cliënt door het organiseren en toepassen van passende
vormen van preventie, die zich ook richten op het bevorderen van het zelfmanagement
en het gebruik van een eigen netwerk van de patiënt.
Leeswijzer
In de uitwerking is de methode ‘intervention mapping’ (Sassen, 2018) als leidraad gebruikt.
De zes stappen worden doorlopen.
De eerste stap is de gezondheidskundige analyse in hoofdstuk één. Deze analyse creëert
helderheid over het gezondheidsprobleem, de epidemiologische gegevens en de doelgroep.
Vervolgens zal in het tweede hoofdstuk met behulp van gezondheidsindicatoren een
gedragsanalyse opgesteld waarmee duidelijkheid wordt verschaft over welke verandering de
doelgroep zou moeten ondergaan.
In het derde hoofdstuk ‘gedragsveranderingsproces’ worden gedrags-en veranderdoelen
opgesteld (stap twee) en de toegepaste theorieën en beïnvloedings- methodieken
beschreven (stap drie). Het hoofdstuk eindigt met een beschrijving van de uitgevoerde
interventies (stap vier). Hierna volgt hoofdstuk vier met een weergave van het voorlichtings-
ofwel implementatieplan (stap vijf).
Hoofdstuk vijf gaat in op de afsluitende fase waarin wordt zowel effect- als procesevaluatie
beschreven (stap zes). In de bijlagen is een methodische reflectie en een feedbackverslag
van de werkveldcoach opgenomen.
Vanwege de positieve ervaringen en feedback op gezondheidsbevordering niveau (B), zijn
een aantal onderdelen opnieuw toegepast. Ook is hier veel inspiratie uit gehaald om te
komen tot een verdieping op niveau (C). Dit betreft dus eigen werk van auteur. Als in dit
document gesproken wordt over verpleegkundige wordt daar de auteur mee bedoeld.
4
,1. Gezondheidskundige analyse
In dit hoofdstuk staat stap één van ‘Intervention Mapping’ centraal, de gezondheidskundige
analyse. In deze stap wordt verkend in hoeverre gezondheidsbevordering kan bijdragen aan
de oplossing van een gezondheidsprobleem (Sassen, 2018).
1.1 Het gezondheidsprobleem
Valincidenten zijn voor de individuele cliënt en de maatschappij een groot probleem. Een val
kan namelijk grote gevolgen hebben. Bijna de helft van het aantal valongelukken gaat met
letsel gepaard. Mensen kunnen hierdoor hun zelfredzaamheid tijdelijk of voorgoed verliezen.
Het aantal SEH-bezoeken voor ernstig letsel ten gevolge van een valongeval is de afgelopen
10 jaar met 6 procent gestegen. Heupfracturen en hoofd-hersenletsel zijn het meest
voorkomende letsel (Zorg voor beter, 2020).
Om te verduidelijken wat onder vallen wordt verstaan, wordt de volgende definitie
gehanteerd: ‘Val van een patiënt door een niet-bedoelde verandering in houding of een
ongecontroleerde en ongerichte gebeurtenis waarbij de persoon op de vloer of een lager
niveau terechtkomt’ (Nederlandse Encyclopedie, 2020).
1.2 Gezondheidsindicatoren ‘Vallen onder Nederlandse bevolking’.
Prevalentie
Het totaal jaarlijks aantal valincidenten onder de Nederlandse bevolking is niet bekend. Er
werden wel statistische gegevens gevonden gepubliceerd door zorgorganisaties. Hierin is
een splitsing aangebracht tussen thuiswonende cliënten en cliënten verblijvend in een
zorginstelling. Om de prevalentie in kaart te brengen zijn de gegevens gebruikt uit 2017. In
zorginstellingen voor langdurige zorg (verpleeghuizen, GGZ-instellingen,
gehandicaptensectoren) is gemeten dat gemiddeld 12,6% van het aantal cliënten in de
afgelopen 30 dagen is gevallen. In ziekenhuizen viel gemiddeld 2,8% en gebruikers van
thuiszorg 9,2% in de afgelopen 30 dagen (Landelijke Prevalentiemeting Zorgkwaliteit, 2018).
Morbiditeit
In 2018 waren naar schatting 108.000 SEH-bezoeken naar aanleiding van letsel door een
valongeval onder ouderen van 65 jaar en ouder. Dit komt neer op één SEH-bezoek door een
valongeval elke vijf minuten. De prognose tot 2050 op basis van demografie is dat het aantal
SEH-bezoeken voor letsel na een valongeval bij ouderen van 65 jaar en ouder met 47% zal
toenemen (Zorg voor beter 2020). Er werden geen epidemiologische gegevens gevonden
met betrekking tot morbiditeit onder overige leeftijdscategorieën.
Mortaliteit
In 2018 overleden 4628 Nederlanders door een valincident, bijna 600 meer dan in 2017. Dit
zijn gemiddeld 13 vallen met een dodelijke afloop per dag. Zoals te zien in grafiek 1 zijn ruim
drie kwart van de overledenen tachtig jaar of ouder (Centraal Bureau voor de Statistiek ,
2019).
5
, Figuur 1 Mortaliteit accidentele val Bron: (Centraal bureau voor de Statistiek, 2019)
Levensverwachting
De gestelde levensverwachting in 2060 is 86,3 jaar specifiek voor mannen en 90,0 jaar voor
vrouwen (Centraal bureau van de Statistiek, 2019). Het is onbekend in hoeverre vallen de
gemiddelde levensverwachting beïnvloed.
1.3 Gezondheidsanalysemodel Lalonde
Het gezondheidsanalysemodel Lalonde is een model om invloeden op gezondheid te
categoriseren. In dit model staan gezondheid, het behouden en bevorderen van gezondheid
centraal. In het Health Concept van Lalonde wordt op groepsniveau gekeken naar de
gezondheidsdeterminanten die van invloed zijn op gezondheid (Sassen, 2018), specifiek
voor mensen met een verhoogd risico op vallen. Hieruit kan vervolgens een risicogroep naar
voren komen.
‘Cliënt met een verhoogd risico op vallen’
Biologische factoren - Leeftijd 70 +
- Overgewicht
- Multimorbiditeit
- Vitamine D en/of calcium deficiëntie
- Verminderde spierkracht
- Schommelende glucosewaarden
- Hypertensie en (orthostatische) hypotensie
Maatschappelijke omgeving - Ontbreken van sociaal netwerk
- Kennisgebrek
- Angst
- Lage sociaal economische status (SES)
- Trend langer zelfstandig thuis wonen
- Doorstroom problematiek in de gezondheidszorg
Fysieke omgeving - Slecht schoeisel zonder stroef profiel
- Geen schoeisel gebruiken, lopen op sokken
- Krappe ruimtes met weinig overzicht
- Obstakels op de vloer
- Drempels
- Katheterzakken en loszittende zwachtels
- Gladde vloeren/tegels
Leefstijl en gedrag - Bijwerkingen medicamenten, zoals psychofarmaca en
cardiomedicatie
- Verminderde mobiliteit
6
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mitchellm. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.42. You're not tied to anything after your purchase.
