Summary
Samenvatting Biologie h13 en h14 (havo 5)
- Course
- Level
- Book
Dit document bevat een samenvatting van 2 hoofdstukken van biologie, namelijk h13 (gaswisseling en uitscheiding) en h14 (reageren) uit het boek Nectar 5h.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
henrietbarten
Reviews received
Content preview
H13 Gaswisseling en uitscheiding13.1 Ademen
De start
Ademfrequentie: aantal ademhalingen per minuut
Ademvolume: hoeveelheid lucht die je met een ademhaling in en uit ademt
Bij inspanning stijgt de ademfrequentie en wordt het ademvolume vergroot, doordat de
spieren meer energie verbruiken en meer zuurstof nodig hebben
Longblaasjes
Als je ademt volgt de lucht deze route (Binas 83A):
Neus- of keelholte
Luchtpijp
Bronchiën (2 vertakkingen van de luchtpijp) en bronchiolen (fijnere vertakkingen
van de bronchiën)
Longen
Longblaasjes
De luchtpijp en zijn vertakkingen zijn verstevigd met kraakbeenringen, hierdoor kunnen
ze niet dicht klappen
Via de longblaasjes vindt de gaswisseling van O2 en CO2 met het bloed plaats
De wanden van de longblaasjes zijn 1 cellaag dik en bevatten veel haarvaten (ook 1
cellaag dik) → O2 gaat via diffusie vanuit de longblaasjes de haarvaten in en dan naar de
longaders, hart en aorta naar de weefsels
CO2 in het bloed gaat in tegengestelde richting naar de longblaasjes
Bij elke ademhaling wordt maar een deel van de lucht echt ververst
In de luchtwegen is geen gaswisseling → dode ruimte
Diffusie is afhankelijk van:
Diffusieafstand → hoe kleiner, hoe beter
Diffusieoppervlak → hoe groter, hoe beter
Concentratieverschil → hoe groter het verschil tussen O2 en CO2, hoe beter
Ademhalingsspieren
Ademhalingsspieren: tussen de ribben, in de buikwand en middenrif
Bij inademing gaat het middenrif omlaag, longvolume wordt hierdoor vergroot,
luchtdruk daalt en lucht stroomt naar binnen
Bij een diepe inademing gaan de ribben ook omhoog en trekken bepaalde nek- en
schouderspieren de borstkas nog verder omhoog
Bij uitademing gaat het middenrif omhoog, longvolume wordt hierdoor verkleint,
luchtdruk stijgt en lucht stroomt naar buiten
Bij een diepe uitademing drukken de buik- en tussenribspieren de darmen en
lever tegen het middenrif aan (verkleining van longvolume) en de zwaartekracht
en de veerkracht van het middenrif spelen een rol
, Om de longen zit het longvlies en aan de binnenkant van de borstkas zit het borstvlies →
deze vliezen zitten aan elkaar geplakt met weefselvloeistof, hierdoor kunnen de vliezen
soepel langs elkaar glijden
Vitale capaciteit (VC): hoeveelheid lucht die in 1 ademhaling maximaal kan worden
uitgeademd (Binas 83B)
Residulucht: wat na de diepste uitademing nog in de longen blijft
Totale longcapaciteit = vitale capaciteit + residulucht
Controle
Ventilatie (in- en uitademen) gaat vanzelf en past zich aan bij activiteiten
Ademcentrum in de hersenstam regelt de werking van de ademhalingsspieren
Receptoren (zintuigcellen in bloedbaan en hersenen) sturen informatie over de O 2 en
CO2 -concentraties en de pH door naar het ademcentrum → ademcentrum zet na
verwerking de gewenste ademhalingsspieren aan het werk
Ademhalingscentrum regelt de diepte en de frequentie van de ventilatie (Binas 88C)
13.2 Gaswisseling bij mens, dier en plant
Neusholte en luchtwegen
Door je neus ademen, voorkomt beschadigingen aan de longblaasjes
Wand van de neusholte en de neusschelpen zijn bekleed met slijmvlies: dunne laag
cellen die kleverig slijm maken → vangt stofdeeltjes, ziekteverwekkers en
stuifmeelkorrels op
Waarom via de neus inademen?
Wegvangen vieze stoffen
Opwarmen lucht
Lucht bevochtigen
Info over de omgeving door reukzintuigen
Wanden van luchtpijp, bronchiën en bronchiolen zijn ook bekleed met een slijmvlies →
bevatten slijm- en trilhaarcellen
Trilharen bewegen het slijm naar de keelholte waar het wordt doorgeslikt (Binas 84J)
Benauwd
Bij astma zijn de slijmvliezen in de longen geïrriteerd door een ontstekingsreactie (komt
niet door een virus of bacterie)
Bij COPD is er een langdurige blokkade in de longen door beschadigingen en
ontstekingen (dit komt vaak door chronische bronchitis of door longemfyseem)
Bij chronische bronchitis zijn de luchtwegen langdurig ontstoken en hoopt slijm
zich op
Bij longemfyseem is een groot aantal longblaasjes kapot en zijn de fijnste
vertakkingen van de bronchiolen dichtgeklapt
Bepaalde stoffen uit rook trekken veel witte bloedcellen aan, daardoor komen er
enzymen vrij die longblaasjes afbreken → gaswisselingoppervlak wordt kleiner
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller henrietbarten. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.24. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
60281 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now