Sociaal recht
Deel 1: inleiding
Hoofdstuk 1: Wat is sociale wetgeving eigenlijk?
Sociale wetgeving: wat valt daar allemaal onder?
Voorbeelden van studenten?
- Arbeidsovereenkomsten (on)bepaalde duur, de verplichtingen,…
- Ziekteverlof
- Sociale zekerheid (=vangnet voor mensen die niet kunnen werken op een bepaald
moment in hun leven)
Een kleine historische noot
Filmfragment Daems
- Het tijdsbeeld: wat valt je op?
Er was kinderarbeid, zwangere vrouwen werden niet beschermd en moesten direct
werken na hun bevalling. Op het einde van de 19de eeuw hebben ze dit laten
veranderen.
De werknemer is heel erg beschermd in het sociaal recht. Ook de belangen van de
werkgever worden beschermd.
- Noteer tijdens het fragment toestanden waarvan je denkt dat ze ondertussen
voorwerp zijn van sociale wetgeving
o Kinderarbeid + leerplicht
o Ontslagbescherming
o Werkgever die boete geeft aan werknemer vanwege slecht gedrag wordt
niet meer zo gedaan
1.1 Voorwerp van sociaal recht
Verschil tussen de arbeiders en de burgerij: huidige wettelijke opsplitsing arbeiders –
bedienden – zelfstandigen
Kinderarbeid: principieel wettelijk verbod. Wettelijke leerplicht
Gevaarlijke arbeid: wettelijk zeer gereglementeerd
Relatie WG-WN: wettelijk wederzijds respect vereist. Regeling ivm ongewenste seksuele
intimiteiten. Geen loon als straf: wettelijk principieel verboden. Ontslag na 30 jaar dienst:
wettelijk enkel mogelijk mits vergoeding of termijn. Met 4 personen samen op 1 WC:
Wetgeving ivm privacy,..
1.2 Gemeenschappelijke kenmerken
- Bijzonder doel:
o Bescherming van belangen van de werknemers
Pestgedrag op werk
Ongewenste seksuele intimiteit
o Bevorderen van hun welzijn
- Basisbeginsel: werknemer is zwakste partij
- Beschermingswetten voor tijdens de arbeid (arbeidsrecht) en sociale
verzekeringswetten als arbeid wegvalt (sociale zekerheidsrecht)
o Men verzekert dat door een uitkering te bieden voor men die ziek is, naar
de rechtbank moet, je bevalt,…
- Sociale wetgeving omvat dus:
o Arbeidsrecht
, o Socialezekerheidsrecht
o Aangevuld met het recht inzake minimumvoorzieningen: niet in deze
cursus
1.3 Definities
- Arbeidsrecht: geheel van rechtsregels dat verhoudingen regelt tussen werkgevers
en werknemers
o Individueel: relatie tussen één werkgever en één werknemer
o Collectief: relatie tussen werknemersorganisaties/vakbonden en
werkgeversorganisaties heel complex
Sociaal overleg: proberen om op een akkoord te komen en dat noemen ze
een collectief arbeidsovereenkomst
- Sociale zekerheid: geheel van sociale voorzieningen, om vervangingsinkomen te
voorzien voor zij die niet meer kunnen of mogen werken of bij te dragen in
bijkomende kosten aan zij die kosten niet zelf kunnen dragen.
1.4 Overzicht
- Algemene bepalingen en soorten AO
- Inhoud van de AO
- Uitvoering van de AO
- Schorsing van de AO
- Jaarlijkse vakantie
- Einde van de AO
- Reglementering van de arbeid
Sociale zekerheid: 7 “risico’s” 7 takken van sociale zekerheid voor WN:
Sociaal statuut van de zelfstandige en ambtenaren vallen niet onder deze cursus.
,Hoofdstuk 2 Bronnen van sociale wetgeving
- Internationale rechtsbronnen
o Bilaterale en multilaterale verdragen
o Raad van Europa: Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens
o Europese Unie: Hiërarchie
Verordeningen: Rechtstreekse uitwerking in alle lidstaten
Richtlijnen: verplichte omzetting in nationale wetgeving
Beslissingen: rechtstreekse toepassing op welbepaalde
bestemmelingen
Aanbevelingen: binden de lidstaten niet
Adviezen
- Nationale rechtsbronnen
o Artikel 23 van de GW (directe werking)
o Wetten en decreten
o Koninklijke en ministeriële besluiten
o Rechtspraak en rechtsleer
o Individuele en collectieve arbeidsovereenkomsten (CAO’s)
o Het arbeidsreglement
o Het gebruik
2.1 Het arbeidsreglement
- Wat: schriftelijke uiteenzetting van de arbeidsvoorwaarden in de onderneming
Vb. KDG: wie is uw contactpersoon, waar liggen de krijtjes, hoe werkt Canvas, hoe
kunnen we ons inloggen, waar mag er gerookt worden…
- Maakt deel uit van de rechten en plichten van de werkgever en werknemer
- Voorbeeld: roken op het werk
- Recenter voorbeeld in de actualiteit?
2.2 De CAO en het belang van de sociale partners
- Sociale wetgeving komt niet alleen tot stand in de schoot van het parlement en de
regering maar ook en vooral na sociaal overleg tussen sociale partners
- Wie zijn de sociale partners
Zie afbeeldingen dia 6: vakbondslieden die betogen. Ze zijn gegroepeerd in 3
zuilen: de katholieke zuilen, de socialistische zuil, de liberale zuil (progressiever in
ethische standpunten). Vanuit deze zuilen zijn politieke partijen ontstaan en
vakbonden.
Grootste vakbond is ACV.
ACLVB is de kleinste. Dit is niet toevallig blauw. Dit is de minst scherpste vakbond
2.3 Werkgeverorganisaties
Professionele zijn rond een bepaalde bedrijfssector georganiseerd.
Vb. Boerenbond (voor boeren), Assuralia (verzekeringswerkgeversorganisatie), febelfin
(banksector)
Zo heeft elke sector zijn professionele werkgeversorganisatie.
Interprofessionele belangen worden vertegenwoordigd op Vlaams niveau (VOKA)
, 2.4 Bronnen van sociale wetgeving: de CAO
Achtergrond: 1134 BW: nuance!
Wat: een akkoord dat gesloten wordt tussen een of meer werknemersorganisaties ( bv.
ABVV-ACLVB-ACV) en een of meer werkgevers of werkgeversorganisaties ( bv. Assuralia-
Febelfin) , (art. 5 CAO-wet)
Vb. De 3 vakbonden sluiten een overeenkomst om te zeggen dat de lonen over heel de
sector 1.2% stijgt.
Inhoud: de relaties tussen WG en WN, en de rechten en plichten van de partijen.
- Loonvoorwaarden: minimumloon/overloon/maaltijdcheques/eindejaarspremie
- Arbeidsvoorwaarden: rusttijden/refter/restaurant/extra vakantiedagen
Concreter?
CAO’s kunnen op verschillende niveaus gesloten worden
- Ondernemings-CAO’s op het niveau van de onderneming vb. een CAO in
koekjesfabriek Delacre; Er wordt op ondernemingsvlak afgesproken. De binding
geldt dan enkel voor mensen vanuit de onderneming.
- Sectorale CAO’s op het niveau van een bedrijfssector in de zgn. paritaire comités
vb. een CAO in PC nr. 112, dit is het PC voor garagebedrijven (PC);
Vb. alle kleinhandelszaken, alle slachterijen, alle privébewakingsdiensten,…
Paritair comité is een instelling in een sector waar de werkgevers en werknemers
vertegenwoordigd zijn. Er zitten evenveel WG als WN in dit comité. Zij maken
afspraken die gelden voor de gehele sector.
- Intersectorale CAO’s op nationaal niveau in de Nationale Arbeidsraad (NAR)
Gelden voor alle WN van het land om het even welke sector ze zitten.
Sectorale en intersectorale CAO’s kunnen algemeen verbindend verklaard worden: dan
zijn ze bindend voor alle WG en WN binnen de betrokken sector(en) (als in PC) of zelfs
voor heel het land (als in de NAR), zelfs al hebben zij de CAO zelf niet mee ondertekend !
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mayalibaneesje. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.91. You're not tied to anything after your purchase.