Hoofdstuk 1
woensdag 10 april 2019
13:06
1. Bestuursrecht in vogelvlucht
1.1 wat is bestuursprocesrecht?
Doorgaans wordt onder bestuursprocesrecht verstaan het geheel van procedureregels in verband
met de rechtsbescherming tegen besluiten van bestuursorganen.
Bestuursrecht in brede zin: het gaat dan om het proces van besluitvorming door het openbaar
bestuur, de rechtsbescherming tegen die besluiten en de oordeelsvorming door de
(bestuurs)rechter.
De regels die gelden binnen het bestuursprocesrecht zijn hoofdzakelijk vastgesteld in de Awb, die
speciaal in het leven is geroepen om uniformiteit in het bestuurs(proces)recht aan te brengen.
1. Internationaal recht
2. Grondwet
3. Bijzondere wetten
4. Awb
5. Lagere regelgeving en ongeschreven recht
Jurisprudentie
De eerste vier hoofstukken van de Awb hebben betrekking op de totstandkoming van besluiten.
Hoofstuk 6 tot en met 8 bevatten regels voor bezwaar en beroep.
Beschikking: een besluit dat niet algemeen geldt maar gericht is op een individueel geval of
individuele zaak.
Het bestuursprocesrecht is onder andere gericht op de rechtsbescherming van degene die beroep
instelt. De bestuursrechter toetst of de beslissing op bezwaar of administratief beroep in strijd is met
het recht. Over de doelmatigheid mag de bestuursrechter niet oordelen, aangezien hij zich dan met
het beleid van het bestuursorgaan zou bemoeien. Dat is in strijd met de trias politica. De
bestuursrechter toetst de rechtmatigheid van een besluit ex tunc, op het moment dat het besluit
werd genomen; het bestuursorgaan heroverweegt de rechtmatigheid en doelmatigheid van het
besluit in beginsel ex nunc, dat wil zeggen naar het huidige moment. De bestuursrechter beslecht het
hem voorgelegde geschil zoveel mogelijk definitief, art. 8:41a Awb. Uitgangspunt is hierbij dat
,rechtspraak in twee instanties worden beslecht. In het bestuursrecht geldt geen verplichte
procesvertegenwoordiging.
Verbod van reformatio in peius: er wordt in beginsel voorkomen dat degene die opkomt voor een
besluit van een bestuursorgaan door zijn actie nadeliger uit zal zijn.
1.2 een korte blik op de voorprocedures
Voordat een belanghebbende beroep kan instellen bij een rechter moet een bestuursorgaan het
besluit in beginsel heroverwegen.
Bezwaarprocedure
o Bezwaar wordt ingediend bij het bestuursorgaan dat het besluit heeft genomen, soort
herkansing
Administratief beroep
o Bij administratief beroep doet een belanghebbende een beroep op de 'administratie'.
Ofwel openbaar bestuur, waarbij een bestuursorgaan door de belanghebbende wordt
gedwongen tot heroverweging van het besluit.
Een van deze twee voorprocedures moet worden doorlopen voordat een oordeel van de rechter kan
worden gevraagd. Het bestuursorgaan toetst het bestreden besluit in beginsel ex nunc op grondslag
van het bezwaar of beroep, waarbij zowel de rechtmatigheid als de doelmatigheid van het primaire
besluit wordt herbeoordeeld. Het bestuursorgaan kan het beroepschrift (kennelijk) niet-ontvankelijk,
(kennelijk) ongegrond of gegrond verklaren. Tegen de beslissing op bezwaar/administratief beroep
kan vervolgens beroep worden ingesteld bij de bestuursrechter.
1.3 schets van de bestuursrechtspraak in Nederland
Art. 8:6 Awb bepaalt dat tegen bestuursrechtelijke besluiten beroep kan worden ingesteld bij de
rechtbank, tenzij een van de andere bestuursrechters bevoegd is die zijn genoemd in hoofdstuk 2 van
de Bevoegdheidsregeling bestuursrechtspraak. Deze regeling is als bijlage 2 bij de Awb gevoegd.
De andere bestuursrechters zijn:
Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (ABRvS)
De Centrale Raad van Beroep (CRvB)
College van Beroep voor Bedrijfsleven (CBB)
Gerechtshof
De ABRvS is in art. 8:105 Awb aangewezen als hogerberoepsrechter, behalve voor besluiten
waarvoor in hoofdstuk 4 van de Bevoegdheidsregeling een ander is aangewezen.
De ABRvS handelt bijvoorbeeld het hoger beroep tegen uitspraken van de rechtbank over
vreemdelingenzaken, bouwzaken en geschillen met betrekking tot de Wabo en de Wob.
De CRvB behandelt het hoger beroep tegen besluiten met betrekking tot ambtenaren en sociale
zekerheid.
Het CBB behandelt het hoger beroep tegen besluiten op basis van de Mededelingswet, de
Telecommunicatiewet en de Wet toezicht effectenverkeer.
Het Gerechtshof is hogerberoepsrechter voor belastingzaken.
Absolute competentie
De bestuursrechter leidt actief het rechtsproces en toetst het bestreden besluit op basis van het
beroepschrift, verweerschrift en andere stukken die door een belanghebbende of het
bestuursorgaan zijn aangedragen. Voordat de rechter het beroep inhoudelijk beoordeelt gaat hij na
of hij absoluut en relatief competent is. Ook gaat hij na of het beroep ontvankelijk is. Betaling van
griffierecht en het doorlopen van een verplichte procedure zijn extra ontvankelijkheidseisen.
Vervolgens oordeelt de rechter, eventueel na verhoor van getuigen of deskundigen of het beroep
gegrond is. De bestuursrechter kan een besluit van het bestuursorgaan geheel of gedeeltelijk
,vernietigen en de rechtsgevolgen ervan geheel of gedeeltelijk in stand laten. Doorgaans draagt de
bestuursrechter het bestuursorgaan op om een nieuw besluit te nemen, maar de rechter kan ook zelf
in de zaak voorzien.
De bestuursrechter veroordeelt vrijwel altijd het bestuursorgaan tot betaling van de kosten van het
griffierecht en de proceskosten. Daarnaast kan de bestuursrechter op verzoek van de indiener van
het beroep, in dezelfde of in een aparte procedure op verzoek van de indiener van het beroep, in
dezelfde of in een aparte procedure, het bestuursorgaan veroordelen tot schadevergoeding.
De bestuursrechter kan het beroep ook versneld of vereenvoudigd behandelen.
Ten slotte kan een bestuursrechter lopende de procedure, op verzoek van een partij, een voorlopige
voorziening treffen. Het nemen van een besluit wordt hiermee afgedwongen.
Wordt er na een vovo geen besluit meer genomen?
1.4 andere rechters
De burgerlijke rechter heeft in het bestuursprocesrecht een zogenoemde vangnetfunctie voor de
gevallen waarin de bestuursrechter geen of onvoldoende rechtsbescherming biedt, omdat de Awb of
een bijzondere wet geen bestuursrechtelijke voorziening bevat. Een aantal bestuurshandelingen
zoals feitelijke handelingen en uitgezonderde besluiten vallen er niet onder.
Voor het Europees niveau zijn voor het bestuursrecht van belang het Europees Hof voor de Rechten
van de Mens (EHRM) en het Europees Hof van Justitie (HvJ EG). Besluiten of bestuurshandelingen
kunnen in strijd zijn met grondrechten van burgers die zijn vastgelegd in het Europees Verdrag tot
bescherming van de rechten van de mens (EVRM).
,
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Studiebol20. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.18. You're not tied to anything after your purchase.
