Summary
Samenvatting inleiding staatsrecht alle stof leerjaar 1 periode 2
- Course
- Institution
alle voorgeschreven literatuur en behandelde lesstof van week 1 t/m 7
[Show more]
Seller
Follow
juliavanlaanen
Content preview
Samenvatting staatsrechtLesweek 1:
Begrippen:
- Staat: er is een gemeenschap van mensen op een bepaald grondgebied, waarover een
organisatie het hoogste gezag uitoefent.
- Staatsrecht: omvat al het geldende recht (positieve recht) inzake de inrichting van de
overheidsorganisatie en haar machtsuitoefening
Om te voorkomen dat burgers voor eigen rechter gaan spelen mag alleen het hoogste gezag
geweld gebruiken (geweldsmonopolie)
- De staat is soeverein: zelfstandige en ondeelbare eenheid
- Algemeen belang: datgene wat in het belang is van de meeste burgers en van de staat als
geheel
- Statuut: staatsregeling waarin afspraken staan over de onderlinge verhoudingen in het
Koninkrijk en de samenwerking
- Preambule: aanhef statuut
- Constitutie/ staatsregeling: de rechtsregels die het staatsgezag en de organisatie van de staat
vastleggen
- Statenbond: samenwerkingsverband tussen zelfstandige staten gebaseerd op een verdrag
- Bondsstaat: staat bestaande uit grotendeels onzelfstandige federale staten met een centraal
federaal gezag. Deelstaten geven hun zelfstandigheid en staatsmacht grotendeels af aan een
centraal gezag.
- Nederland is een eenheidsstaat: staat bestaande uit onzelfstandige delen onder een centraal
gezag art. 132 GW
- Nachtwakerstaat: staat die alleen zorgt voor veiligheid, rust en orde
- Sociale verzorgingsstaat: staat die alle burgers een menswaardig bestaan garandeert door in
te grijpen in het sociaaleconomisch leven
- Klassieke grondrechten: bescherming tegen de overheid
- Sociale grondrechten: prestatie van de overheid
- Rechterlijk macht: de rechtbank, gerechtshof de Hoge Raad
Kenmerken van een staat:
- Grondgebied: grenzen worden in verdragen vastgelegd
- Gemeenschap/ bevolking: wordt gevormd door mensen die daartoe behoren vanwege hun
afstamming of die op eigen verzoek de nationaliteit van de staat heeft gekregen (nationaal
- Symbool: vlag of volkslied)
- Gezag: de staat heeft exclusieve zeggenschap op en over zijn gehele grondgebied. Gericht op
het scheppen van orde en recht.
- Erkenning van een staat door andere staten:
Staat: land
Staat: gezag (overheid)
Hoofdlijnen staatsrecht:
- Inrichting van de staat en verdeling van bevoegdheden
- Handhaven individuele vrijheden van de burgers
- Rechtspraak en rechtsbescherming tegen de overheid
- Totstandkoming gelding en handhaven van het recht
Nederland maakt deel uit van Het Koninkrijk der Nederlanden, de basis hiervoor is gelegd in de 17 e
eeuw (de gouden eeuw)
,Bronnen staatsrecht:
- Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden: Regelt de organisatie van het Koninkrijk en de
onderlinge verhoudingen en samenwerkingen tussen Nederland en de overzeese delen van
het Koninkrijk.
- Grondwet: Regelt de inrichting en het functioneren van de Nederlandse staat en de
staatsorganen en de verdeling van de staatsmacht.
- Organieke wetten: wet in formele zin die in opdracht van de grondwet tot stand komt
- Gewoonterecht: recht dat is gebruik, dat een zekere tijd voortduurt en waarvan men vindt
dat het juridisch gezien zo hoort
- Verdragen en Europese maatregelen:
- Jurisprudentie: uitspraken van rechters waarin bestaande rechtsregels worden verduidelijkt
en toegepast in een concreet geval
1579, Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden:
- Statenbond/ confederatie: samenwerkingsverband tussen zelfstandige staten gebaseerd op
een verdrag
- Willem 1 stichtte in 1575 in Leiden de eerste Nederlandse universiteit
- Centraal gezag ontbrak, wel was er de Staten-Generaal, bestaande uit de afgevaardigden van
de 7 provincies
- Elke afgevaardigde bezat een mandaat/ last: opdracht
- In Frankrijk hadden vorsten de absolute macht
- Koning Lodewijk XIV werd de Zonnekoning genoemd
- Tegen de alleen heersing ontstond verzet, dit leidde in 1789 tot de Frans revolutie
- In 1795 veroverde de Franse de verenigde Nederlanden
- De nieuwe staat werd in 1789 vastgelegd als eenheidsstaat met een centraal gezag en
onzelfstandige departementen
- Het hoogste gezag werd neergelegd bij de nationale vergadering, door het volk gekozen
- In 1806 veranderde Napoleon de staatsvorm van de Bataafse Republiek in het Koninkrijk
Holland
- In 1813 werd Nederland bevrijd
- In 1814 is het Koninkrijk der Nederlanden in de Grondwet vastgelegd
Democratische rechtsstaat: (beginselen) art. 117 GW
- Legaliteitsbeginsel: elk overheidsoptreden moet op een wettelijke grondslag berusten. Is
democratisch, wettelijke grondslag is een wet in formele zin, volksvertegenwoordiging heeft
eraan bijgedragen
- Onafhankelijke rechtspraak: Een onafhankelijke rechter biedt burgers bescherming tegen
overheidsoptreden dat willekeurig is of op een andere manier in strijdt is met het recht
- Machtenscheiding: De macht van de overheid is verdeeld over verschillende organen of
personen in de staat
- Eerbiediging van grondrechten: Burgers hebben fundamentele rechten die de overheid moet
eerbiedigen
Provincies, gemeenten en waterschappen: vormen het openbaar bestuur voor het decentrale
grondgebied of taakgebied waarvoor zij zijn ingesteld
, Trias politica:
- Machtenscheiding
- 3 onafhankelijke organen
- Wetgevende macht: Staten-Generaal (H3 GW) (democratisch)
- Uitvoerende macht/ bestuurlijke macht: regering (H2 GW)
- Rechtsprekende macht: rechters (H6 GW)
Iemand kan niet bij beide machten zitten!
Gedeelde bevoegdheid wetgeving en bestuur:
- Wetten in formele zin komen tot stand door de regering en SG samen
- Regering heeft bij sommige besluiten ST nodig
Normenhiërachie:
Verdragsbepaling EU
Statuut voor het koninkrijk
Grondwet
Wet in formele zin
Algemene maatregel van bestuur
Ministeriële regeling
Provinciale verordening
Gemeentelijke verordening/ waterschappen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller juliavanlaanen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.39. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53340 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now