Eindcijfer 8,5 (zonder herkansing)
Samengevatte uitwerking van alle hoor- en werkcolleges (behalve wc1: dit betrof meer een inleiding) van het vak migratierecht, studiejaar 2020/2021 (in totaal 85 pagina's). De hoor- en werkcolleges zijn samengevat, zodat je direct de kern leert en geen tijd hoeft...
Extensive notes, only order is just a bit different this year. A useful summary!
Seller
Follow
melinagndodu
Reviews received
Content preview
Samenvatting migratierecht
Hoorcollege 1: Inleiding en achtergrond
Migratierecht?
• Gaat over grenzen en het overschrijden daarvan → grenzen zijn gecreëerd en geven aan tot welke
staat het behoort. Elk mens op aarde behoort tot een staat; afhankelijk daarvan kan je aanspraak
maken op bepaalde rechten en voorzieningen.
• Heeft betrekking op toegang, verblijf en vertrek → staten zijn soeverein en mogen bepalen wie de
grenzen in mogen en voor hoelang. Echter, inperking door internationale wetgeving.
• Gaat doorgaans over mensen die niet de Nederlandse nationaliteit bezitten: vreemdelingen
(=migranten)
• Gaat over o.a. vluchtelingen, maar ook expats, evenals gezinshereniging en slachtoffers van
mensenhandel, maar ook recht en beleid
• Gaat over het belang (en het recht) van de individuele migrant om te worden toegelaten en een
verblijfsvergunning te krijgen en het belang van de staat om hem die te weigeren → staat op
gespannen voet met elkaar.
• Op grens van recht en politiek → politiek beoordeelt over het verblijfsrecht en dat is zowel
nationaal als internationaal constant in beweging.
Wanneer je een verblijfsrecht krijgt, kan dit meer of minder sterk zijn. De rechten die een
vreemdeling heeft, hangt af van het aard en duur van het verblijfsrecht. Meestal worden de rechten
sterker als je langer in NL blijft. Ook illegalen hebben aanspraak op bepaalde rechten, zoals minimale
opvangvoorzieningen, gezondheidszorg en onderwijs voor kinderen. Na langdurig verblijf is
naturalisatie mogelijk, waardoor je Nederlander wordt en aanspraak maakt op rechten die aan alle
Nederlanders toekomen.
Nederlands migratiebeleid
• Algemene doelstelling art. 37 Begroting Ministerie van Justitie en Veiligheid 2020:
“Een op maatschappelijk verantwoorde wijze en in overeenstemming met internationale
verplichtingen gereglementeerde en beheerste toelating tot, verblijf in en vertrek uit Nederland van
vreemdelingen, alsmede verkrijging van het Nederlanderschap of de intrekking daarvan.”
• Wettelijke vertaling art. 13 Vreemdelingenwet 2000:
Geen recht op toegang, tenzij!
a. internationale verplichtingen daartoe nopen;
b. met de aanwezigheid van de vreemdeling een wezenlijk Nederlands belang is gediend, of
c. klemmende redenen van humanitaire aard daartoe nopen.
Historische ontwikkeling beleid
• 1800-1965: algemene toegankelijkheid, tenzij (iedereen is welkom, tenzij)
• Vanaf 1965: meer restrictief toelatingsbeleid i.v.m. ontwikkeling verzorgingsstaat (sociale
voorzieningen; kon je alleen onder bepaalde omstandigheden aanspraak op maken) en dekolonisatie
(niet iedereen uit de koloniën kon naar NL komen)
• Restrictief beleid na 1990 actueel: val Berlijnse muur, destabilisatie landen i.v.m. verdwijnen van
oude orde (Sovjet Unie), bevolkingsstromen uit vooral Afrika, Klein-Azië en Oost-Europa komen op
gang
• Verdere aanscherping restrictief beleid sinds 11 september 2001 (aanslag twin towers; staten
willen zichzelf beter beschermen tegen aanvallen buitenaf (terrorisme)).
1
,Redenen om te migreren
Pushfactoren (afstoten):
• Politieke redenen
• Godsdienstige redenen
• Conflict/onveiligheid (mensenrechtenschendingen)
• Ongelijkheid, armoede, demografische, sociaaleconomische factoren (arbeid, studie, relatie)
• Klimatologische omstandigheden (bijv. heel droog waardoor er geen voedsel is of veel
overstromingen waardoor je geen bestaan kan opbouwen)
Begunstigden: wie is vreemdeling en welke categorie?
Wie is vreemdeling? Juridisch dimensie
• Artikel 2 Grondwet (bepaalde rechten zijn enkel voor Nederlanders)
• Artikel 1 Vreemdelingenwet 2000; vreemdeling = degenen die niet de Nederlandse nationaliteit
bezit + niet met Nederlander wettelijk wordt gelijkgesteld (bijv. Molukkers).
Nationaliteit?
• Juridische band tussen individu (burger) en staat
• Resulteert in rechten en plichten (voor de burger)
• Recht om te verblijven in een staat, politieke rechten, diplomatieke bescherming
• Plicht om belasting te betalen, dienstplicht
• Vorm van identiteit en saamhorigheid, het onderscheidt ‘ons’ van ‘hen’
Nationaliteit: verkrijging en verlies
Verkrijging:
• jus sanguinis → geboorte; recht van het bloed. Je verkrijgt de nationaliteit door afstamming, dus
van je ouders.
• jus soli → geboorte ; recht van de grond. Je verkrijgt de nationaliteit door geboorte op grondgebied
van een staat.
• Lus nexi → naturalisatie; later in je leven verkrijg je de nationaliteit. Hieraan worden door de staat
allerlei voorwaarden gesteld.
Verlies: automatisch, intrekking, ontneming, opgeven.
Mensen die geen enkele nationaliteit bezitten, zijn staatloos!
Nationaliteit: betekenis
• Nederlander art. 3 lid 1 Rijkswet op het Nederlanderschap:
Nederlander is het kind waarvan ten tijde van zijn geboorte de vader of de moeder
Nederlander is, alsmede het kind van een Nederlander die voordien is overleden → hieruit
blijkt dat NL het Nederlanderschap vooral op het principe jus sanguinis baseert= verkrijging
nationaliteit door afstamming.
• Unieburger art. 9 VEU, art. 20 lid 1 VWEU:
Burger van de Unie is een ieder die de nationaliteit van een lidstaat bezit. Het burgerschap
van de Unie komt naast het nationale burgerschap doch komt niet in de plaats daarvan
• Derdelander:
Staatsburger van een land dat niet tot de Europese Unie behoort (ook staatlozen)
Derdelander is verder te verdelen in verschillende soorten vreemdelingen.
2
,Gevolgen vreemdelingschap (in juridische zin)
• Onderscheid Unieburgers en derdelanders → voor unieburgers geldt het vrij verkeer. Zij verkrijgen
van rechtswege het verblijfsrecht op het moment dat zij aan de voorwaarden van de unieburgers
richtlijn voldoen. Zij zijn niet afhankelijk van een beoordeling/individuele beslissing of van een
verblijfsdocument. Derdelanders krijgen pas een verblijfsrecht als de overheid daartoe een besluit
heeft genomen, art. 28 Vreemdelingenwet 2000.
• Vergunningplichtig
• Indien illegaal: uitzetbaar, geen recht op voorzieningen
• Niet benoembaar in bepaalde functies: rechter, parlementslid, militair, Nationale ombudsman,
ambtenaar in vertrouwensfunctie
• Geen kiesrecht (met uitzondering van. art. 130 Grondwet jo. art. B3 Kieswet= gemeenteraad!)
Verblijfsrecht regulier → is gekoppeld aan het doel waarop een beroep wordt gedaan, bijv. studie,
arbeid. In de tussentijd moet je steeds voldoen aan de voorwaarden die gelden. Na 5 jaar is er een
recht op een vergunning onbepaalde tijd regulier. Dit is sterker, want dat kan niet meer worden
ingetrokken wegens het niet voldoen aan de toelatingsvoorwaarden.
Verblijfsrecht asiel → de situatie in het land van herkomst is bepalend. Als je als vluchteling wordt
erkend, verleent de IND een vergunning bepaalde tijd asiel. Elke derdelander heeft het recht om een
vergunning asiel in te dienen. Het IND oordeelt dit verzoek aan de hand van internationale
wetgeving. Als het gevaar in land van herkomst er niet meer is, kan het verblijfsrecht asiel worden
ingetrokken. Ook hier geldt dat na 5 jaar de vreemdeling in aanmerking komt voor verblijf
onbepaalde tijd asiel. Is na 5 jaar de situatie in land van herkomst veilig, dan kan het verblijfsrecht
niet meer worden ingetrokken.
Om NL binnen te reizen is voor vreemdeling in beginsel toestemming nodig van de Nederlandse
staat. Dit geldt niet voor EU-burgers, EER en Zwitserland (visumplicht is dus afhankelijk van de
nationaliteit van de vreemdeling). Asielzoekers wordt illegaal verblijf of binnenkomst niet
tegengeworpen, maar zij dienen zich zo snel mogelijk te melden bij de Nederlandse autoriteiten na
binnenkomst.
Alle gronden van rechtmatig verblijf zijn geregeld in art. 8 Vreemdelingenwet= limitatieve
opsomming. Is een van de gronden niet meer van toepassing, dan verblijft de vreemdeling illegaal in
NL en krijgt het te maken met een terugkeerbesluit. Dit terugkeerbesluit moet in overeenstemming
zijn met internationaal recht.
Het komt voor dat vreemdelingen met een terugkeerbesluit niet kunnen of willen vertrekken. O.g.v.
het koppelingsbeginsel (= art. 10 Vreemdelingewet), hebben zij geen recht op voorzieningen zoals
bijstand, kinderbijslag, zorgverzekering. Er gelden uitzonderingen voor noodzakelijk medisch zorg en
rechtsbijstand.
Bronnen en actoren
Bronnen van het migratierecht
→ Gelaagdheid van het migratierecht; er zijn een heleboel bronnen van toepassing.
Internationale bronnen:
• Mondiaal, o.a. Verdrag betreffende de Status van Vluchtelingen, Verdrag betreffende de Status van
Staatlozen, IVBPR, IVESCR, IVRK
• Regionaal – Raad van Europa: EVRM (m.n. art. 3, 5, 6, 8, 13 & 14)
• Regionaal – EU (EU is een eigen rechtsorde!): VEU, VWEU, EU Handvest, GEAS (verordeningen en
richtlijnen)
• Niet-bindend: UNHCR (zien ook toe op de naleving) Handbooks, Aanbevelingen Raad van Europa
3
,Wanneer de internationale bepaling een ieder verbindend is, kan er een beroep op worden gedaan
bij de Nederlandse rechter. De bepaling werkt immers rechtstreeks door o.g.v. art. 93 + 94 GW.
Indien het nationaal recht in strijd is met het internationaal recht, zal de rechter het nationale recht
buiten toepassing laten. Zo is de rechter ook een controlerende instantie.
Nationale bronnen:
• Vreemdelingenwet 2000 → geldt als een lex specialis ten aanzien van de Awb dat geldt als een lex
generalis. Vreemdelingenbesluit 2000, Vreemdelingencirculaire 2000, Voorschrift vreemdelingen
• Algemene wet bestuursrecht (tenzij de Vreemdelingwet een aparte regeling heeft genomen, want
de Vreemdelingenwet is een lex specialis!) → de algemene beginselen van behoorlijk bestuur zijn
daarmee ook altijd van toepassing!
• O.a. Wet inburgering, Wet arbeid vreemdelingen
• Rijkswet op het Nederlanderschap
• Wetboek van strafrecht (o.a. art. 197: ongewenstverklaring; art. 225: documentvervalsing; art.
273f: mensenhandel)
Actoren in het migratierecht (verschillende niveaus en focus)
• Wet- en regelgevers en beleidsmakers (nationaal en internationaal, bijv. IND)
• Adviseurs van de regering (o.a. ACVZ, College voor de rechten van de mens)
• Rechters en andere toezichthouders (nationaal en internationaal, ombudsman)
• Intergouvernementele organisaties (UNHCR, IOM)
• Advocaten en andere rechtshulpverleners
• Niet-gouvernementele organisaties (NGO’s) (o.a. DfC, AI, ECRE, VWN)
• Deskundigen
Hoorcollege 2: Arbeidsmigratie naar de EU
De context
Intra EU-verkeer
Binnen de EU moeten we rekening houden met het vrij verkeer van personen, maar dat is
onderverdeeld in (toegang tot EU voor arbeid):
• Vrij verkeer van werknemers en burgers (gezagsverhouding, vergoeding) (art. 45-48 VWEU)
• Vrij verkeer van diensten (restcategorie, art. 56 e.v. VWEU) (afwezigheid gezagsverhouding,
vergoeding rechtstreeks)
• Detachering (gezien als vorm van dienstenverkeer en valt onder de dienstenrichtlijn; je hebt
een arbeidsbetrekking in het ene land en je baas leent je uit aan een ander bedrijf in een
ander land), Essent-arrest
• Vrijheid van vestiging (Art. 49-55 VWEU)
Arbeid moet ‘reëel en daadwerkelijk’ zijn (ruime invulling HvJ EU, nationaal: inkomsten > 50%
bijstand of > 40% arbeidstijd werkt); er moet sprake zijn van een gezagsverhouding en van een
vergoeding.
4
, (Economische) migratie naar Nederland – gelaagde juridische regimes
Mogelijkheden voor toegang tot de EU (in zijn algemeenheid)
• Als vluchteling (asiel)
– Politiek vluchteling
– Economisch vluchteling
• Als arbeider: (regulier) de volgende mogelijkheden, 4 richtlijnen:
– Richtlijn voor hoog opgeleiden (Blue Card, Ri 2009/50/EG)
– Richtlijn voor wetenschappers en studenten (Ri 2005/71/EG, nu Ri 2016/801/EU))
– Richtlijn seizoensarbeiders (Ri 2014/36/EU)
– Concernoverplaatsing (2014/66/EU) (ICT-richtlijn)
Deze richtlijnen zien meer op de procedure:
– Richtlijn sancties werkgevers van illegaal werkende derdelanders (Ri 2009/52/EG);
beboeting voor werkgevers
– Eén-procedurerichtlijn (Ri 2011/98/EU); als iemand in NL wil werken, heeft hij zowel
een tewerkstellingsvergunning en een verblijfsvergunning nodig. Om dat iets te
versimpelen is dat nu in één procedure geregeld. In 1x kan je beide vergunning
aanvragen.
Kennismigranten-regeling is eigen nationale regelgeving.
Toegang tot de EU
Toegang arbeidsmarkt voor derdelanders met verblijf (zij hebben dus al verblijf!):
• Voor gezinshereniging (Ri 2003/86)
• Overig:
– verblijfsrecht slachtoffers mensenhandel (Ri 2004/81),
– langdurig ingezetenen (Ri 2003/109) (migranten die langer dan 5 jaar in NL zijn
kunnen hier een beroep op doen; zij hebben dan meer rechten)
– vluchtelingen
– Turkse staatsburgers
Eenmaal toegelaten als arbeidsmigrant heb je recht op → gelijke behandeling met eigen
onderdanen.
Toegang en verblijf NL
Zie art. 13 Vw2000: Voor verblijfsvergunning slechts plaats indien:
a. internationale verplichtingen daartoe nopen;
b. met aanwezigheid van vreemdeling een wezenlijk Nederlands belang is gediend, of
c. klemmende redenen humanitaire aard ertoe nopen.
5
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller melinagndodu. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.35. You're not tied to anything after your purchase.
