Samenvatting
Het zijn net mensen - Joris Luyendijk
, Proloog
Vanuit de media kun je een bepaald beeld opmaken van de situatie in een bepaald gebied, maar eenmaal ter
plekke kom je erachter hoe de werkelijkheid een stuk minder overzichtelijk en begrijpelijk is. Je kunt als
correspondent verschillende verhalen vertellen over dezelfde situatie. Media kan er maar één brengen, en
vaak is dit het verhaal dat het al bestaande beeld bevestigt. Luyendijk zag dit in tijdens een bezoek in
Zuid-Sudan aan de barakken daar. Het beeld van uitgebluste en zielige mensen daar werd bevestigd. Toen
zei hij: “Hello everybody!” Mensen begonnen te lachen en te zwaaien. Ook het omvertrekken van het beeld
van Saddam Hussein werd als ‘historisch moment’ geframed, terwijl op een Arabische zender te zien was
hoe weinig mensen eigenlijk aanwezig waren en dat het accent in de montage totaal anders lag.
Deel 1
1.1 Journalistiek voor een beginner
Luyendijk had het beeld van de journalist als iemand die overzicht geeft over wat er speelt in de wereld, en
deze kan objectief zijn. In de Arabische wereld kun je echter niet weten wat er speelt, omdat journalistiek
daar niet mogelijk is. Verslaggevers mochten niet groots van de persbureaus missen en ze moesten op de
plek van het nieuws aanwezig zijn (‘de dateline’). Nieuws is namelijk showbusiness: vanuit Amman
berichten klinkt beter dan vanuit Amsterdam. De redactie stuurt persberichten en die worden in eigen
woorden naverteld. De persbureaus zijn daarmee de ogen en oren van de wereld geworden en het was voor
een verslaggever belangrijker op de hoogte dan ter plaatse te zijn. Je ziet bladerend in kranten vaak dezelfde
beelden en verhalen, omdat ze van dezelfde bron komen. Er werd wel eens gegrapt dat de strijdkreet van
correspondenten zou moeten zijn: see the world, meet interesting people en report about them. De wereld
bestond echter uit ambassades, hotelkamers en vertrekhallen. Een interview met een interessant persoon
was niet vaak een interessant interview, omdat ze ingestudeerde antwoorden kregen. Zulke interviews
‘scoren’ echter bij het thuisfront, dus werden ze maar gewoon gedaan.
1.2 Geen nieuws
Mensen nemen ongemerkt de kleur aan van de organisatie waarvoor ze werken. Luyendijk had geen tijd
om zelf na te denken over eisen en opdrachten die hij kreeg, maar scoorde wel met zijn stukken. Deze
hadden net zo goed een samenvatting van persbureauberichten kunnen zijn. De kloof tussen beeld en
werkelijkheid werd hem in Egypte en Syrië duidelijk. Hij deed daar zelf ook aan mee. Berichten over
topconferenties en aanslagen waren nieuws, trots van Egyptenaren en minder criminaliteit in Egypte niet.
Nieuws gaat niet over het belangrijkste in de wereld, maar om de uitzondering op de regel. Maar wanneer
je alleen de uitzondering krijgt, gaat deze aanzien voor de regel. Hier kon echter weinig aan gedaan worden,
omdat artikelen die meer over de achtergrond vertelden op de achtergrondpagina’s belandden. Hij moest in
de nieuwsstroom komen, maar dat is heel erg moeilijk.
1.3 Donor darlings en een Hitler-cocktail
‘Lokale contacten’ waren schaars en Luyendijk zou die alleen kunnen krijgen wanneer hij een leven ging
leven die niet met correspondentschap samenging. Nederlandse redacties voeren vaak op nieuwskeuze van
kwaliteitsmedia als CNN en BBC, maar velen van hun correspondenten bleken niet eens Arabisch te
kunnen. Er waren niet alleen dingen mis met wat er niet in het nieuws kwam, maar ook met wat juist wel.
De t alking heads van correspondenten waren mensen die gescreend werden door de overheid. Dit feit was
voor hun riskant, of juist aantrekkelijk. Donor darlings (mensenrechtenactivisten etc.) kregen steun, maar
alleen wanneer ze een westerse politieke agenda hadden. Ook liep Luyendijk tegen het feit aan de
onafhankelijke stations vooral over internationale politiek spraken, terwijl lokaal nieuws werd verspreid
door gecensureerde en gecontroleerde staatsmedia. Het was een worsteling om bronnen te vinden, waarbij
Luyendijk achteraf niet dacht: hier zit iets fundamenteel scheef.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jornboone. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.22. You're not tied to anything after your purchase.