Sociale zekerheid
Waarborgfunctie: bescherming
Activeringsfunctie: om werknemers weer zo veel mogelijk aan het werk te krijgen
Bij de AOW krijg je het minimale om daarmee rond te kunnen kome. De WW is gebaseerd op het
laatst verdiende loon.
Sociale verzekeringen: betaald doormiddel van premies > worden betaald door werknemers en
werkgevers.
Sociale voorzieningen: betaald doormiddel van de algemene middelen, bijvoorbeeld belasting.
Volksverzekeringen zijn voor iedereen (ook niet-werkenden) en werknemersverzekeringen alleen
voor werknemers.
Tijdens 104 weken ziekte ben je in loondienst bij de werkgever of je hebt vangnet Ziektewet (geen
werkgever).
Wachttijd WIA= wanneer jij WIA krijgt.
Na de 104 weken kan je terecht komen in de WIA. Dan moet jij minimaal 35% arbeidsongeschikt zijn.
Ben je minder dan 35% arbeidsongeschikt dan blijf je ofwel in dienst, ofwel je gaat naar de WW of
bijstand.
Bij de WIA heb je IVA en WGA.
IVA= meer dan 80% arbeidsongeschikt en duurzaam arbeidsongeschikt (waarschijnlijk nooit meer
beter worden)
WGA= minder dan 80% arbeidsongeschikt en meer dan 80% arbeidsongeschikt maar niet duurzaam.
Stel: duurzaam 40% arbeidsongeschikt = WGA.
,Stand van zaken
Je ziet dat de WAO daalt, dit komt omdat deze dus is afgeschaft omdat het veel te duur werd.
Per 2006 is de WIA van start gegaan dus vanaf daar zie je hem stijgen.
Cijfers hoef je niet uit je hoofd te kennen maar je moet wel weten wat de trends zijn.
Wajong= jongeren met een beperking
Cijfers en achtergronden m.b.t. de kwaliteit van arbeid, ziekteverzuim, arbeidsongevallen en
beroepsziekte. = verplichte stof, samenvatting ervan kennen.
- Factsheet kerncijfers Arbobalans 2018
- Factsheet Ziekteverzuim Arbobalans 2018
https://www.monitorarbeid.tno.nl/dynamics/modules/SPUB0102/view.php?
pub_Id=100596&att_Id=4911
Het aantal burn-out klachten is toegenomen > lage autonomie en hoge taakeisen.
Werknemers met een vast dienstverband melden zich sneller ziek omdat ze minder risico lopen. Ze
zijn vaak ook ouder waardoor ze meer gezondheidsrisico’s lopen.
,Gehuwden hebben een hoger ziekteverzuim dan ongehuwden doordat wanneer je getrouwd bent
vaak ouder bent.
• De stijging van hoge taakeisen en daling van ervaren autonomie is zorgelijk, omdat de
combinatie van hoge taakeisen en lage autonomie het risico op werkstress verhoogt. Deze
combinatie komt het meeste voor in de horeca, onderwijs en gezondheidszorg. Bij de
psychosociale belasting zien we een duidelijke toename van hoge taakeisen, zoals snel
moeten werken of heel veel werk moeten doen, van 35% in 2007 naar 40% in 2017.
• Ondanks hun minder goede arbeidsomstandigheden is het ziekteverzuimpercentage van
flexibele arbeidskrachten laag vergeleken met dat van vaste arbeidskrachten. Dit is deels te
verklaren door het feit dat ze minder uren per week werken en daarmee dus minder lang
worden blootgesteld aan belastende arbeidsomstandigheden. Een andere verklaring is dat
werknemers met een flexibel contract vaak wat jonger zijn. Bovendien hebben tijdelijk
medewerkers en inval- en oproepkrachten een relatief goede gezondheid vergeleken bij
vaste arbeidskrachten. Voor uitzendkrachten is de situatie anders. Zij hebben wellicht een
wat hogere verzuimdrempel omdat ze vaak niet (volledig) worden doorbetaald bij ziekte.
Daarnaast speelt het gedragseffect. Ze zijn bang dat ze hun baan verliezen als ze zich te veel
ziekmelden.
• Chronische gezondheidsklachten ontstaan veelal met het ouder worden.
Wat vindt de WRR (Wetenschappelijke raad voor het regeringsbeleid) van de relatie tussen arbeid
en gezondheid:
(met consequenties voor de aanpak uiteraard)
- Het risico op arbeidsongevallen is het grootst voor werknemers die gevaarlijk werk
verrichten (bouw, zorg, politie), maar werknemers die ongewenst gedrag ervaren van
collega’s, leidinggevenden of klanten lopen eveneens een verhoogd risico.
- De oorzaak van beroepsziekten (bijv. kapperseczeem, PTSS): is naast werkbelasting vooral
gelegen in de sociale werkrelaties, zoals arbeidsconflict, ervaren waardering van het werk en
sociale steun.
- Oorzaken van ziekteverzuim:
o Intimidatie, conflicten op het werk en discriminatie
o Emotioneel veeleisend werk of aan werk met weinig autonomie
o Fysieke belasting
Ook hier de conclusie: het valt op dat psychosociale omstandigheden een grote rol spelen bij ziekte
door het werk en dat deze rol alleen maar lijkt toe te nemen.
Maar hoe kijken werkgevers tegen o.a. deze problematiek aan?
- Factsheet WEA 2019
De werkgevers Enquête Arbeid (WEA) is een tweejaarlijkse monitor onder circa 4.500 bedrijven
en instellingen in Nederland. TNO voert de WEA uit.
https://www.monitorarbeid.tno.nl/publicaties/wea-2019-factsheet
,Week 2
Waarom arbo- en verzuimbeleid?
- Minder ziekteverzuim en minder arbeidsongeschikten
- Verbeterde motivatie werknemers
- Toename efficiency/hogere productiviteit
- Minder verloop
- Beter imago werkgever
Hoe? 5 w’s + pdca
- Willen aanpakken van arbeidsrisico’s
- Weten wat de arbeidsriscio’s zijn > RI&E
- Wegen hoe groot deze risico’s zijn en plannen maken om de risico’s te verminderen > RI&E
en PvA
- Werken aan risicovermindering door plannen uit te voeren > uitvoeren PvA
- Waken dat de uitvoering verloopt zoals gepland en dat uitvoering effectief genoeg is en
bijstellen arbobeleid. = PDCA
Arbowetgeving
Doel: voorkomen dat ongevallen en ziekten, veroorzaakt door het werk, voorvallen. Werknemers
hebben recht op een veilige en gezonde werkplek.
Relevante Arboregelgeving:
- Publiekdomein: Arbowet, Arbobesluit en Arboregeling. Maar bijv. ook Wazo (wet arbeid en
zorg), ATW (arbeidstijdenwet) en de AWGB (algemene wet gelijke behandeling
- Privaatdomein: Cao’s, bedrijfsregelingen en Arbocatalogus
Arbowet:
Geldt voor alle plekken waar arbeid wordt verricht en is een kaderwet met algemene bepalingen.
Vormt de basis van de arbowetgeving (Arbobesluit en Arboregelgeving).
Arbobesluit:
Een uitwerking van de Arbowet met verplichte regels waar werkgevers en werknemers zich
aan moeten houden om arbeidsrisico’s tegen te gaan. Er staan ook afwijkende en
aanvullende regels in voor een aantal sectoren en categorieën werknemers
Arboregelgeving:
Concrete nadere uitwerking van het Arbobesluit. Bijvoorbeeld de eisen waar
arbeidsmiddelen aan moeten voldoen of hoe een arbodienst zijn wettelijke taken
exact moet uitvoeren.
Doelvoorschriften:
Wettelijke bepaling die het te bereiken beschermingsniveau van de werknemer bij het werken
aangeeft.
Middelvoorschriften:
Met welke middelen moet het vastgelegde doel worden bereikt. (Bijv. dat je moet zorgen voor
helmen, om ongevallen met het hoofd te voorkomen=doel)
Procesnormen:
Dragen de werkgever op een bepaald proces te doorlopen om risico’s te onderkennen, te beoordelen
en te beheersen. Bijv. een protocol om seksuele intimidatie of geweld te voorkomen.
Arbocatalogus:
Beschrijving door werkgevers en werknemers (OR/PVT) (branche/bedrijfsniveau) hoe wordt voldaan
aan gestelde doelvoorschriften. Wordt marginaal getoetst door de inspectie SZW. Vormt bij
goedkeuring uitgangspunt toezicht.
, https://www.arbocatalogusvvt.nl/arbocatalogus vvt
Bij thuiswerken is bijv. een goede vluchtweg, brandgevaar, kleedruimte een verlicht arboregime.
Daarvoor is de werknemer verantwoordelijk en niet de werkgever.
Verplichtingen werkgevers op grond van de Arbowet. =allemaal
kennen
- Het ontwikkelen en uitvoeren van een Arbobeleid (art. 3 Arbowet), waaronder PSA-beleid,
zie verder op.
- Gevaren voor gezondheid werknemers bij de bron aanpakken.
- Inrichting arbeidsplaatsen, werkmethoden, gebruikte arbeids-middelen en arbeidsinhoud zo
veel mogelijk aanpassen aan persoonlijke eigenschappen werknemers (sfb=sociaal
functionele beperking) (art. 4 Arbowet). Bijv. dat je een voorziening moet maken als je
iemand hebt die in een rolstoel zit.
- Voorkomen/beperken van monotone en tempogebonden arbeid.
- Opstellen en uitvoeren van RI&E en Plan van Aanpak (art. 5 Arbowet)
- Voorkomen/beperken van zware ongevallen met gevaarlijke stoffen.
- Geven van voorlichting/onderricht aan werknemers (art. 8 Arbowet).
- Melden/registreren arbeidsongevallen/beroepsziekten (art. 9 Arbowet)
- Voorkomen van gevaar voor derden door de arbeid die door de werknemers wordt verricht
(art. 10 Arbowet) voorkomen dat er bij bouwwerkzaamheden burgers gewond raken door
bijv. vallende voorwerpen
- Werknemers in gelegenheid stellen tot een PAGO (art. 18 Arbowet). Pago is een periodiek
gezondheidskundig onderzoek, onderzoek gericht over de gezondheid van medewerkers.
E.e.a. rekening houdende met de laatste stand van de wetenschap! = meegaan met moderne
technologie, recente onderzoeken aanhouden.
Naleving verplichtingen
Controle door SZW
- Inspecties: m.n.: branches waar arbeidsmarktfraude of grote risico’s voor
veiligheid/gezondheid van werknemers worden verwacht
- Onderzoek n.a.v. klachten/ongevallen en gericht op: opsporen oorzaak, opheffing
overtreding en herhaling voorkomen.
Maatregelen en sancties: Van mondelinge afspraak, schriftelijke waarschuwing tot boeterapport,
werk stilleggen of last onder dwangsom (als een maatregel niet is uitgevoerd).
Boete: Art. 34 Arbowet.
Verplichtingen werknemers op grond van de Arbowet Art. 11
- Arbeidsmiddelen/gevaarlijke stoffen correct gebruiken.
- Op arbeidsmiddelen aangebrachte beveiligingen niet veranderen of weghalen en op de juiste
wijze gebruiken.
- Door de werkgever beschikbaar gestelde persoonlijke beschermingsmiddelen op een juiste
manier gebruiken en op de daarvoor bestemde plaats opbergen.
- Meewerken aan de voor werknemers georganiseerde instructie (’onderricht’).
- Werkgever inlichten over opgemerkte gevaren voor de veiligheid en gezondheid in het
bedrijf.
- Werkgever en andere deskundige personen (preventiemedewerker, bhv'er,
arbodienstverlener) indien nodig bijstaan bij de uitvoering van hun verplichtingen.
Art.29 Arbowet: bij direct en ernstig gevaar mogen werknemer (met behoud loon) het werk
neerleggen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller milouveldhorst. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.97. You're not tied to anything after your purchase.