Summary
Samenvatting Psychopathologie ( minor GGZ-agoog )
- Course
- Institution
- Book
Samenvatting hoofdstuk 1, 3, 4, 6, 7, 9, 10 & 14
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
Droelofs
Content preview
H1 BIOPSYCHOSOCIALE MODEL1.1 HISTORISCH PERSPECTIEF
Psychiatrie medisch specialisme dat zich bezighoudt met de behandeling van psychiatrische ziekten
Ziektemodel algemene verklaring die mensen informatie verrijkt waar hun problemen, tegenslagen en ziekte
vandaan komt
Oudheid en middeleeuwen 1000 v. chr. – 1500 n. chr.
Vroeger was er geen psychiatrie ( voor tweede helft van de achttiende eeuw )
↳ ziektemodel was vaak dat lichamelijke aandoening oorzaak was VB melancholie ( Grieks: zwarte gal )
werd geassocieerd met zware depressie
Eind XIIII eeuw werden psychiatrische patiënten ondergebracht naar ( in Nederland genoemde ) :
‘ dolhuizen / zinnelooshuizen ’ inrichtingen waarin mensen werden ondergebracht die thuis niet meer te
handhaven waren en zichzelf maatschappelijk niet konden redden VB daklozen, armen, lichamelijke
ziekten, landlopers, delinquenten …
↳ Niet te vergelijken met ziekenhuizen instantie met een intentie tot behandeling; i.t.t. in dolhuizen
en zinnelooshuizen werd je opgesloten en uitgesloten van de maatschappij
Achttiende eeuw 1701 – 1800
Internationale brede beweging van Philippe Pinel ( 1745 - 1826 )( grondslag voor moderne psychologie )
krankzinnigen ‘ patiënten ' waren primaire lijders van een ziekte en moesten worden geholpen op humanitaire
manieren ( menselijk behandelen ) en hen heropvoeden / het scheiden van de ‘krankzinnigen ’ van de
delinquenten en andere ‘ onmaatschappelijken ’
Humanitaire motieven vorm van psychotherapie ( later biomedisch accent onder invloed van vigerende medische
inzichten )
Negentiende, en begin twintigste eeuw 1801 – 1900
Inrichtingspsychiatrie ( pasgeboren psychiatrie ) psychiatrische ziekenhuizen waar men streefde naar ‘
behandeling ’ in plaats van opsluiting
Rationele therapie behoeften om wetenschappelijk inzicht te krijgen in de aard van de ziekten waar men zich mee
bezighield
2 Belangrijke ontwikkelingen
1 gebruik van pathologisch-anatomisch onderzoek van de hersenen na de dood
ontdekken van neurologische hersenziekten VB multiple sclerose, tumoren, vaataandoeningen ...
ontdekken van neurologische oorzaken van gedragsstoornissen VB door syfilis veroorzaakte
dementia paralytica
→ andere hersenafwijkingen ontdekt die leidden tot dementia: arteriosclerose van de
hersenvaten en de gevolgen ervan, ziekte van Alzheimer, ziekte van Pick …
1 ontdekken van nieuwe ziekten: infectieziekten en ziekten door een tekortkoming van vitamines ( vooral
door bacteriën )
Tekort aan vitamine uit de B-groep VB pellagra, stoornissen in de hersenen bij overmatig
alcohol gebruik
Specifieke ziekten vraagt om specifieke therapie
Monocausaal model ( infectieziektemodel ) ‘ de énige en échte oorzaak ’ van een aandoening vinden met de
daarbij behorende pathologisch-anatomisch aan te tonen afwijkingen in het lichaam ( en zoeken van bijpassende
therapie )
Kanttekening monocausaal biomedisch model
Voor enkele psychische ziekten, wel neurologische oorzaak gevonden VB dementia, paralytica
Maar …
Bij merendeel van psychische ziekten tekortschieting aan oorzaak VB schizofrenie, depressies …
↳ tekortschieting doordat de oorzaken van het ontstaan werden gevonden met de toentertijd
bestaande onderzoeksmethoden
1
,Twee nieuwe benaderingen
Klinisch direct voor de arts / hulpverlener zichtbaar m.b.t. klachten en ziektetekenen
Epidemiologie wetenschappelijke studie van het voorkomen van ziektes / methodeleer van onderzoek naar de
gezondheid en ziekte in menselijke populaties
Ziekte-eenheid ( volgens Kraepelin ) bepaald patroon symptomen met specifiek beloop, specifieke oorzaak en
specifieke stoornis in de hersenfuncties
EMIL KRAEPELIN ( 1856 – 1926 )
Nadruk op het belang van een nauwkeurige beschrijving van het klinische beeld: en het beloop op langere termijn
van psychische ziekten
Eerste klinische epidemioloog, voorloper neurowetenschappers;
Systematisch het ziektebeeld beschrijven en bijhouden hoe het afloopt ( met de patiënt );
Indelingsprincipes ( die tot heden in moderne classificaties zoals het DSM-4 en ICD-10 worden
teruggevonden ) VB verschil benadrukken van aandoeningen die door aantoonbare hersenafwijkingen
worden veroorzaakt en die door niet-aantoonbare hersenafwijkingen veroorzaakt;
Verschil ontdekt in beloop tussen schizofrenie en manisch-depressieve psychosen;
Overtuiging van een relatie vinden tussen hersenfunctie stoornissen en gedragsstoornissen ( eerst
relatie weten tussen ‘ gewoon gedrag ’ en de bijbehorende hersenfuncties )
Emil Kraepelin ( 1856 – 1926 )
Schreef overeenkomsten tussen diverse stemmingsstoornissen
Onderscheid maken tussen manisch-depressieve stoornissen en psychotische
stoornissen
→ erfelijke aanleg is belangrijkste oorzaak voor beide soorten aandoeningen
SIGMUND FREUD ( 1856 – 1939 )
Nadruk op de behandeling van ambulante ( lichtere ) patiënten / niet op opgenomen / klinische patiënten: met
onverklaarbare neurologische klachten ( geen lichamelijke afwijkingen ) → ‘ hysterie ’
Neuropatholoog en onderzoeker ( tegenwoordig neuroloog );
Psychoanalyse ( nieuwe behandelmethode met bijpassende theorie ) klachten en symptomen van
patiënten komen door onbewuste innerlijke conflicten → genezing door conflicten bewust te maken;
Theoretisch bouwwerk over het ontstaan van het menselijk gedrag;
Overtuiging van een relatie vinden tussen hersenfunctie stoornissen en gedragsstoornissen ( eerst
relatie weten tussen ‘ gewoon gedrag ’ en de bijbehorende hersenfuncties )
Psychotherapeutische benadering
Op basis van vage, onbewezen theorieën over mogelijke stoornissen in de hersenfuncties probeerde men met
grove ingrepen de hersenfunctie te beïnvloeden en zo genezing / verbetering te bewerkstelligen:
Koortskuur ( Julius Wagner-Jauregg 1857 – 1940 )
Patiënten met dementia paralytica kregen bloed van malariapatiënten ingespoten waardoor koorts
werd opgewerkt
Slaapkuur, insulinecomatherapie, cadiazolschok, elektroshock, prefrontale leukotomie
Prefrontale leukotomie: hersenoperatie bij schizofrenen patiënten waarbij de orbitofrontale banen van
beide frontale kwabben werden doorgesneden
↳ Soms enig / soms groot effect, wel riskant met veel bijwerkingen VB verandering persoonlijkheid
Psychoanalyse ( nieuwe behandelmethode met bijpassende theorie ) klachten en symptomen van patiënten
komen door onbewust gemaakte innerlijke conflicten → genezing door conflicten bewust te maken
→ alternatief voor barbaarse methoden zonder systematische evaluatie van resultaten
ADOLF MEYER ( 1866 – 1950 )
Nadruk op de nazorg van, uit inrichtingen, ontslagen patiënten en stimuleren van hun resocialisatie ( herintreden
in de maatschappij )
Een van de vaders van ‘ de sociale psychiatrie ’ ;
Onderzoek naar ziekmakende factoren in de moderne maatschappij ( in vroeg stadium behandelen om
opname te voorkomen );
2
, Biologische, psychologische en sociale benaderingen cruciaal om ontstaan van psychische stoornissen
te begrijpen: in algemeen en individueel geval
Biologische invalshoek
Psychofarmaca groep medicijnen die aangrijpen op het centrale zenuwstelsel en werkzaam zijn tegen psychische
aandoeningen / onrust en onhanteerbaarheid van gedrag beïnvloeden: antipsychotica, antidepressiva,
anxiolytica
↳ Stoffen ontwikkelen waarmee de werking op de hersenen kan bestuderen: en zo een relatie kan leggen
tussen ‘ gestoord ’ gedrag en hersenfuncties → mede mogelijk doordat neurowetenschappers
beschikken over nieuwe onderzoeksmethoden: beeldvormende- en genetische technieken
Correleren cerebrale neuronale circuits en gedragscomponenten verduidelijking welke delen va de hersenen
betrokken zijn bij het tot stand komen van ons gedrag
Cognitieve activiteiten VB geheugen, aandacht span, concentratie, plannen …
Emotionele reacties VB angst, depressiviteit …
Reacties op stress VB sociale activiteiten, egocentrisme …
Ondernemen van acties VB reflecteren, impulsiviteit …
Etc.
↳ Ethologie studie over het gedrag van dieren; biologisch denken binnen de psychiatrie die men gebruikt
om inzicht te krijgen in de structuur van menselijk gedrag. ‘ wat hebben mens en dier gemeen? ’
→ John Bowlby ( 1907 – 1900 ) onderzoek naar de relatie tussen vroege hechtingsgedrag van jonge
dieren en jonge kinderen
Psychologische invalshoek
Psychoanalytische behandelmethode niet doeltreffend; nieuwe psychotherapievormen:
Client-centered therapy ( Carl Rogers 1902 – 1987 )
Groepstherapie
Gedragstherapie → uit originele gedragstherapie is cognitieve gedragstherapie ontstaan
Systeemtherapie
Psychotherapie in algemeen een werkzame interventie, die qua effectiviteit niet onderdoet voor medische
interventies
→ Wetenschappelijk onderzoek naar werkzaamheid van psychotherapie en psychologische functies ( en
hun onderlinge samenhang en samenhang met hersenfuncties en het sociaal functioneren )
Sociologische invalshoek
ADOLF MEYER ( 1866 – 1950 )
Nadruk op de nazorg van, uit inrichtingen, ontslagen patiënten en stimuleren van hun resocialisatie ( herintreden
in de maatschappij )
Een van de vaders van ‘ de sociale psychiatrie ’ ;
Onderzoek naar ziekmakende factoren in de moderne maatschappij ( in vroeg stadium behandelen om
opname te voorkomen );
Biologische, psychologische en sociale benaderingen cruciaal om ontstaan van psychische stoornissen
te begrijpen: in algemeen en individueel geval
Antipsychiatrie ( ’60 – ’70 ) beweging onder patiënten en hulpverleners die zich fel verzetten tegen de zogeheten
inrichtingspsychiatrie; streed o.a. voor erkenning van de rechten van patiënt als autonoom individu / gewone
burger en zetten activiteiten Meyer voort
Inrichtingspsychiatrie ( volgens de antipsychiatrie ) repressiemiddel van de gevestigde orde tegen afwijkend
gedrag
↳ Wet Bijzondere Opnemingen Psychiatrische Ziekenhuizen 1994 ( Wet BOPZ )
3
, De-institutionalisering zoveel mogelijk voorkomen van ( gedwongen ) opnamen en / of chronisch opgenomen
patiënten z.s.m. weer ontslaan
Preventie-activiteiten gerichte activiteiten die ziekmakende factoren in de maatschappij vroeg willen ontdekken en
zoveel mogelijk bestrijden
Ziektelast de grootte van de last die psychiatrische stoornissen veroorzaken
↳ Behandelingen volgens de State of Art toepassen → reductie ziektelast 40%
1.2 BIOPSYCHOSOCIAAL MODEL: HERKOMST EN BETEKENIS
Het biopsychosociale model is een concept dat in de nationale en internationale psychiatrie na de Tweede
Wereldoorlog grote invloed heeft gekregen en dat nog steeds populair is. Het heeft in de wetenschappelijke
literatuur bekendheid gekregen door de publicaties van cardioloog George Engel (1913-1999)
Box 1.1 Globale typeringen
Verzet tegen eenzijdig ziektemodel
Verzetten tegen dominantie van eenzijdig biomedisch ziektemodel in de psychiatrie.
Vrezen voor eenzijdig gebruik van het model dat kan leiden tot onpersoonlijke en ineffectieve behandeling waarin de belangen
van cliënten niet meer aan bod komen
Verzet tegen eenzijdig psychologisch / sociologisch model
Verzetten tegen dominantie van eenzijdig psychologisch / sociologisch verklaringsmodel
Nauwkeurig nagaan in hoeverre somatisch ( lichamelijke ) factoren een rol spelen bij ontstaan / voortbestaan van psychische
stoornissen
Drie invalshoeken combineren
De 3 invalshoeken zijn áltijd van belang om het ontstaan van gestoord gedrag te begrijpen
De 3 invalshoeken moeten bij diagnostiek en behandeling worden betrokken
Classificeren versus diagnosticeren
Classificatie onderbrengen van individuele cliënten bij groepen op basis van gedeelde kenmerken afgezien van de relatief
unieke- en niet gedeelde kenmerken
Diagnosticeren doorgronden van aard en ontstaan van psychische stoornis van individuele cliënten: zoveel mogelijk kenmerken
van iemands totale persoon in heden en verleden betrekt en op die manier inzicht krijgt op de ontwikkeling van iemands
biopsychosociale profiel
Integrale of holistische visie
Verdedigers van integrale of holistische visie maar wel overtuigd dat wetenschappelijke rationaliteit onmisbaar is →
onderscheiding van aanhangers van ‘ alternatieve geneeskunde ’
Stimulans om biopsychosociale benadering als grondprincipe voor behandeling van psychiatrische patiënten:
1 Natuurlijk resultaat geschetste historische ontwikkeling: de 3 invalshoeken drongen zichzelf als het ware
op
2 Ontstaan van systeemtheorie theoretisch raamwerk waarin de inzichten goed verankert waren
LUDWIG VON BERTALANFFY ( 1901 – 972 )
Ontwikkelaar van de systeemtheorie in de jaren ‘30
“ hoe kan een levens wezen erin slagen niet dood te gaan? → chemische reacties die binnen een heel
speciaal organisatie verlopen: werken anders dan buiten het organisme
Organisme / systeem zichzelf handhavende organisatie van chemische en fysische processen
Open systeem organismen die interactie hebben met zijn / haar omgeving
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Droelofs. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.90. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
51662 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now