Algemene gegevens
Titel Karakter
Auteur Ferdinand Bordewijk (10 oktober 1884 – 28 april 1965)
Prijzen:
• 1949 - Prijs voor kunsten en
wetenschappen voor Noorderlicht
• 1953 - P.C. Hooft-prijs voor De doopvont en Studiën in
volksstructuur
• 1957 - Constantijn Huygens-prijs voor zijn gehele
oeuvre
Jaar van uitgave 1938
Uitgeverij Nijgh & Van Ditmar, Amsterdam 2013
Aantal pagina’s 177 pagina’s (e-book)
Verfilmd? Ja:
1971: televisieserie, Karakter
1997: Karakter (Oscar + Gouden Kalf)
2010: toneelbewerking
Onderdeel Omschrijving
Genre Vormingsroman, citaat van Wikipedia:
is een psychologische roman die verhaalt over de ontwikkeling van de
geest en persoonlijkheid van de protagonist gedurende de overgang van
jeugd naar volwassenheid, waarbij gewoonlijk de bewustwording van de
eigen identiteit en rol in de wereld een rol speelt.
Een psychologische roman, ook wel psychologisch realisme genoemd, is
een literair genre waarin meer dan normaal de nadruk wordt gelegd op het
innerlijk van de karakters, motieven, omstandigheden en innerlijke
handelingen en gedachten die ontstaan
Titel verklaring Sluit aan bij het genre. Het karakter van Katadreuffe staat in dit boek
centraal. Het karakter van de meeste personages in het boek worden
uitvoerig beschreven en wijzigen eigenlijk niet, behalve van de protagonist
Jacob Willem Katadreuffe.
Een andere invalshoek om de titel te kunnen verklaren zou zijn dat
Katadreuffe ‘karakter heeft vertoond’, door vanuit zijn situatie zich op te
werken tot advocaat.
Karakters van juffrouw Katadreuffe en de jonge Katadreuffe en
Dreverhaven in e-book (blz. 16, landscape). (blz. 37 landscape).
Thema Het opklimmen vanuit een achtergestelde positie in de maatschappij.
Liefde, er zit een heel klein deel liefde in tussen juffrouw Lorna Te George
en Katadreuffe.
Communisme en kapitalisme. Dit wordt letterlijk verwoord door Jan Maan
tegenover Jacob Willem. Andere manieren waarop dit zich uit zijn de twee
broers die op het kantoor werken die uiteindelijk terug moeten naar het
platteland wanneer het minder gaat met de economie. En de andere
medewerken die moet helpen bij zijn vader in de garage.
Heeft raakvlakken met de Verlichting, ondanks dat dit niet de periode is.
Verlichting: “gebruik uw hersens, u bent vrij en probeer echt iets van u
leven te maken.”
Symbool Ik heb in dit boek geen symbolen ontdekt.
Pagina 1 van 5
, Verhaalanalyse Karakter
Motief
In 1938, het jaar waarin hij Karakter uitbracht, schreef Bordewijk: Van mijn
romans meen ik te mogen zeggen: 'Een ondeugd of de overdrijving van een
deugd voert uiteindelijk naar de ondergang. Het aan The Rime of the
Ancient Mariner van Samuel Coleridge ontleende motto van het boek
verwijst naar het te laat inzien wat belangrijk is in het leven: 'A sadder and
wiser man / he rose the morrow morn' (Als treuriger en wijzer man / stond
hij ‘s anderendaags op), maar toont ook dat men kan leren van
(andermans) fouten.
Het boek toont de schaduwzijden van een sterk karakter. Er is een
wederzijdse, maar niet uitgesproken toenadering tussen Jacob en Lorna te
George, een secretaresse van het advocatenkantoor. Katadreuffe beziet de
relatie echter vooral in termen van zijn carrièrebelang, en zij trouwt met
een ander. Te laat beseft Jacob dat hij oprechte liefde voor haar koesterde.
Zij en de huisvriend Jan Maan zijn mildere karakters, waarvan Jacob zich
door zijn stugge gedrevenheid vervreemdt. Ook hebben de vader, moeder
en zoon relaties met een sterke emotionele lading die ze niet kunnen
hanteren, zodat ze op een formele, afstandelijke manier met elkaar
omgaan, en elkaars behoeften slechts indirect en soms op bizarre wijze
erkennen. Zo beziet Dreverhaven de woedeaanvallen van zijn zoon over de
tegenwerking, en biedt daarbij meermalen een mes aan waarmee deze
hem kan aanvallen. Het te laat of onvoldoende aanvaarden van gevoelens
bij zichzelf en de ander is een leidmotief van het verhaal. De ogenschijnlijk
onbehouwen Dreverhaven doorziet gevoelens nog het best, maar zijn
allesoverheersende doelgerichtheid staat menselijk contact in de weg.
Ik zou zeggen dat het literair historisch motief van dit boek opklimmen
vanuit een achtergestelde positie in de maatschappij is. Ondanks dat ik
geen andere boeken ken die dit motief hebben, verwijt ik dit eerder aan
een gebrek van mijn eigen kennis dan te zeggen dat er geen andere
literatuur is met dit motief (en daarmee wordt het een literair historisch
motief)
Plaats Rotterdam.
Ruimte De belangrijkste ruimte van dit verhaal is het advocatenkantoor waar
Jacob Willem Katadreuffe werkt en woont (hij huurt een kamer in
hetzelfde gebouw)
Het huis van juffrouw Joba Katadreuffe (de moeder van Jacob Willem).
Het kantoor van Dreverhaven.
De havens van Rotterdam waar zij af en toe gingen wandelen.
Tijd Verteltijd: ongeveer 6 uur.
Vertelde tijd: ongeveer 27 jaar. Op den duur is Jacob Willem 25 en moet
hij zijn doctoraalexamen nog doen (master) hij wil dit in twee jaar
voltooien. Daarom schat ik het verhaal op ongeveer 27 jaar.
Historische tijd: Er wordt gerept over de ‘zware tijden’ tijdens de
wereldoorlog en dat ‘de jaren zeventien en achttien’ zwart waren. Dit
waren de eerste jaren van Jacob Willem.
Er wordt niet gerept over de tweede wereldoorlog en dit is logisch want
het boek is in 1938 uitgebracht. Echter is het dus wel mogelijk dat
Bordewijk het boek vanuit zijn perspectief heeft laten eindigen in de
toekomst, geschat (1916 + 27 =) 1943.
Tijdssprongen: ineens is de jonge Katadreuffe achttien, eenentwintig en
vijfentwintig.
Pagina 2 van 5
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Dylan16. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.21. You're not tied to anything after your purchase.