Hoofdstuk 1: verandering en agogiek
Wat is veranderen in de agogiek?
Als mens verander/ontwikkel/innoveer je door de jaren heen. De taak van een agoog is dan om mee te denken
en het ondersteunen van de client zijn verandering. Veranderen is ook wel het anders maken van een situatie.
Als je van agogiek spreekt gaat het altijd om de professionele beïnvloeding van veranderen. Is er geen spraken
van professionele beïnvloeding? Dan is er ook geen spraken van agogiek.
Het proces van het oude naar het nieuwe is in de agogiek het belangrijkste en de verandering speelt zich vaak af
in het sociale domein van de persoon.
Een verandering kan altijd een bewust en onbewust proces zijn;
- Bewust; je bent er van bewust dat er een verandering plaats vindt -> komt het meest voor in de
agogiek
- Onbewust; je merkt pas achteraf dat er een verandering heeft plaatsgevonden in je leven, dit gebeurt
dus onbewust. Dit gebeurt door dat je beïnvloedt wordt door iemand bijvoorbeeld.
Kenmerken van agogie
Agein = leiden/voeren. Je begeleidt je client
Agogiek = de leer van het doen veranderen van mensen
In de agogie zijn er een aantal kenmerken waar je altijd rekening mee moet houden;
- Het gaat altijd om een psychosociale verandering. Het woord is een samenhang van ‘psyche’ en
‘sociaal’, ofwel; de samenhang van het psychische en het sociale en heeft te maken met de onderlinge
verhoudingen van mensen. (hoe je je gedraagt naar een ander (sociaal) heeft ook alles te maken met
hoe je je voelt (psychische).
(Tot het psychosociale rekent men gevoelens en houdingen (attitudes), gedragingen, gedachten,
beelden, fantasieën etc.). hierbij komt ook het begrip psychosociaal functioneren. Dit is dus hoe jij je
gedraagt in een groep of individueel
- De beïnvloeding vindt altijd beroepsmatig plaats. Je kan pas van agogie spreken als er een agoog kan
helpen bij (een deel) van de verandering
- De beïnvloeding is altijd doelgericht. Je werkt altijd naar een doel toe en stelt een behandelingsplan
op. Toch is het proces hier altijd het belangrijkste. Hoe je er naar toe komt is minder belangrijk, de
manier waarop is belangrijker
- De veranderaar werkt systematisch; je werkt altijd met een systematische werkplan naar het
betreffende doel toe
- De beïnvloeding vindt bewust plaats; je gaat altijd bewust om met de verandering van de client.
- Er is altijd spraken van een vrijwillige verandering; als de client niet wil veranderen dan is er geen
spraken van agogie en kan er geen verandering plaatsvinden
- Niet wederzijdse verandering; je moet de client zelf laten veranderen. Je mag de verandering niet voor
de client laten uitvoeren.
- Als agoog werk je altijd met (jong) volwassenen. Werken met jongere kinderen behoort tot de
pedagogie
Overige kenmerken van agogie zijn;
- De client moet altijd het veranderproces eigen maken
- Een agoog leert mensen hun kennis, waarden, normen en gedragen eigen te maken (verandering)
- Dwang en disciplinering is in strijd met agogie. In dit geval is er geen eigen veranderproces van de
client
- Je begeleid een client altijd voor een beperkte tijd, tot de verandering eigen is gemaakt.
- Je voert altijd een dialoog gesprek met je client. Je spreekt altijd samen over de situatie en
verandering
, - Je kijkt ook naar de sociale omstandigheden van de client. Een alcoholverslaafde die wil veranderen
kan niet thuis komen en een biertje aangeboden krijgen door zijn vrouw bijvoorbeeld.
Als agoog richt je je dus altijd op het verbeteren van een situatie van een (jong) volwassenen. Je creëert een
meer geachte psychosociale situatie voor je client. In de agogie spreek je altijd van een client, maar een
patiënt/deelnemer/pupil/doelgroep/cliëntsysteem wordt ook wel eens gebruikt.
Kinderen Volwassenen Algemeen
Bewust Het eigenlijke beïnvloeden Pedagogie Andragogie Agogie
Onbewust De praktijkleer er van Pedagogiek Andragogiek Agogiek
De wetenschap er van Pedagologie Andralogie Agologie
Bij psychosociaal spreek je vaak van meerdere soorten waar een agoog mee werkt;
- Individueel, groep, organisatie, grotere samenlevingsverbanden
Dit kun je weer onderverdelen over 3 niveaus
- Micro -> client, kleinere groepen
- Meso -> organisatie, kleine samenlevingsverbanden (buurt niveau)
- Macro -> de maatschappij, grotere samenlevingsverbanden
Zoals eerder gezegd werkt een agoog naar een bepaald doel toe. Uiteindelijk is het proces het belangrijkste (het
is eerder procesgericht dan doelgericht). Het gaat er dan op de manier waarop de client zich de verandering
eigen maakt en er mee leer om te gaan. Acceptatie van de nieuwe situatie speelt dan een belangrijke rol.
Een verandering is het verschil tussen een oude en de nieuwe situatie. Er zijn twee manieren om een
verandering te ondergaan;
- Gedrag vervangen; je gaat van het ene naar het andere gedrag
- Gedrag toevoegen; je gaat een geheel nieuw gedrag toevoegen.
Er zijn 2 verschillende soorten veranderingen;
- Incidenteel; dit is een tijdelijke verandering. Stel je stuurt voedselpakketten op naar een crisisland. Zo
kunnen zij voor bijvoorbeeld een maand vooruit, maar na die maand is de crisis weer terug.
(Kortdurende verandering) -> een belangrijk begrip hierbij is meer-van-hetzelfde-oplossing; steeds het
probleem incidenteel oplossen zorgt voor nog meer problemen (steeds blijven schelden op je
drinkende vriendin zorgt dat zij daardoor juist meer drinkt
- Structureel; dit is een blijvende verandering. Door granen en andere zaden op te sturen naar een
crisisland kunnen ze zelf leren hoe ze gewassen produceren. Dit heeft op langer termijn meer effect.
(Langdurige verandering)
Er zijn 2 vijandelijke termen voor veranderingen;
- Verantwoordelijkheid; de client moet zich zelf verantwoordelijk voelen, als dit niet is dan is er sprake
van vijandelijkheid en dus geen verandering.
- Vanzelfsprekendheid; als een client zegt ‘’het is vanzelfsprekend dat ik mij zo gedraag, ik kan er niks
aan doen’’, dan kan er geen sprake zijn van veranderen
Niet veranderen kan ook een verandering zijn! Stel je twijfelt tussen doorgaan met je opleiding of stoppen met
je opleiding. Als je kiest voor doorgaan met je opleiding dan heeft er toch een verandering plaatsgevonden,
omdat je er over na denkt en een keuze hebt gemaakt
Er zijn verschillende redenen waarom iemand wil veranderen; (ook wel bronnen voor verandering)
1. Je wil je zelf ontwikkelen
2. Je hebt idealen over iets (je eet altijd lekker vlees, maar leest steeds vaker over de bio-industrie,
waardoor je besluit minder vlees te gaan eten in het vervolg)
3. Innerlijke drang/behoefte aan groei (denk aan piramide van Maslov)
4. Onvrede met de bestaande situatie die er nu is
5. Informatie in strijd met het gedrag (roken is slecht voor je, toch doe je het)
6. Geheel nieuwe informatie krijgen (een nieuwe cursus volgen zorgt voor een eye-opener)
7. Verwachtingen van anderen (ouders willen dat je voortaan meehelpt in het huishouden
8. Belangen (je wil veranderen omdat je iets wil bereiken op je werk bijvoorbeeld)
9. Bedreiging van buitenaf (je moet perse veranderen van je vriend, anders verlaat hij je)
10. (plotselinge) wijzigingen in omstandigheden (na een ongeluk moet je in een rolstoel)
11. Indrukwekkende of confronterende ervaringen (je hebt iets meegemaakt/gezien waardoor je wil
veranderen
Motivatie voor veranderen is altijd belangrijk als een client wil veranderen
(motivatie = motion -> (beweging/motor) iets zet je aan om te veranderen
Een motivatie van een persoon is altijd groter als;
1. Er minder bedreiging is en de situatie veilig is (als je je bedreigd voelt is er weinig motivatie)
2. Als je er iets goeds mee kan bereiken of als er iets naars te voorkomen is (stoppen met roken om
COPD te voorkomen)
3. Als er meer ondersteuning is vanuit de omgeving
4. Als er meer of eerder een waarneembaar effect is (succesvolle resultaat) door kleinere doelen te
stellen
Als agoog moet je dus;
- Uitzoeken wat de drijfveer/motivatie is van de client om te veranderen
- Richten op kleinere successen en maak niet te grote doelen om naar toe te werken. Zo kan je als client
vaker een doel afkruisen en dat motiveert mensen vaker
- Een grote verandering opdelen over een bepaalde periode
Als agoog moet je altijd weten dat een verandering in eerste instantie ook als een bedreiging van eigen
identiteit gezien kan worden, hierdoor gaan mensen vaak weerstand bieden. Door nieuwe regels op het werk
moet er bijvoorbeeld korter pauze gehouden worden. Voor veel werknemers is dit een bedreiging en gaan ze
weerstand bieden “nee dat willen wij niet, we willen niet veranderen”
Als agoog speel je dus in op de weerstanden van een verandering. Je neemt de situatie NOOIT over van een
client. Wat je kunt doen als een client bezwaren inbrengt;
- Samen de voor en na delen afwegen
- Een veilige sfeer bieden voor de client
- Accepteren dat er weerstand is en niet tegen de bezwaren in gaan
- De client macht of controle laten houden
- Nooit veroordelen/beoordelen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ingevankoningsbruggen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.60. You're not tied to anything after your purchase.