Summary
samenvatting vrije markt en het goede leven filosofie 1 tm 4
- Course
- Level
- Book
samenvatting vrije markt en het goede leven filosofie 1 tm 4
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
shbraams
Content preview
Filosofie samenvatting H1 t/m 4Hoofdstuk 1. De vrije markt en het goede leven in
meervoud: vijf dimensies
1.1 De mens, de vraag naar het goede leven en de filosofie
Het stellen van vragen over het goede leven is kenmerkend voor mens-
zijn. Augustinus van Hippo (354-430) staat bekend om zijn uitspraak:
“Quaestio mihi factus sum” (=ik ben voor mezelf een vraag geworden).
→ zich tot zichzelf-in-de-wereld verhoudt, we zijn in staat tot ‘reflectie’, tot
bespiegeling. Dit kans tot onrust in mensen leiden.
Volgens filosoof Ernst Cassirer is de mens een animal symbolicum
(=symboliserend dier).
Een dier is wie ze is en lijkt daar tevreden mee. Het dier heeft primair een
instinctmatig responsrepertoire om met die omstandigheden om te
gaan. De bespiegeling wordt tot uitdrukking gebracht in tekens, taal of
symbolen. Deze uitdrukking zijn te vinden in de grotten van Lascaux in
Frankrijk (ong. 19.000 v. Chr.).
Friedrich Nietzsche vindt de mens een ‘ziek dier’. Wij reflecteren op
onszelf en dat vindt Nietzsche iets nadeligs ten opzichte van dieren.
Religie is een zaak van een gemeenschap, waarbij collectieve feesten
waarin mensen rituele vormen met elkaar delen worden gegeven. De
moraal en de vorm van ‘het goede leven’: wij leven met elkaar en delen al
bepaalde omgangsvormen, normatieve gewoontes en principes waar we
gemeenschappelijk van uitgaan. Gedeelde moraal is iets voor een kudde
vindt Nietzsche. De übermensch heeft zijn eigen waarden. → hij was
hierom ook een indivualist pur sang. Hedendaags is er een overvloed
aan keuzemogelijkheden die je als individu moet maken, Nietzsches
denken is daarom nu erg populair. Individuele vrijheid staat centraal in
onze tijd.
In samenleving geldt ‘reflexive imperative’ (=je moet je leven kritisch
evalueren) en ‘geluksimperatief’ (=je moet maximale uit je leven halen
en gelukkig zijn).
Friedrich Nietzsche (1844-1900) was een Duitse filosoof, ook wel de
‘filosoof met de hamer’ genoemd. ‘God is dood’ volgens Nietzsche en
de centrale menselijke drijfkracht is de ‘wil tot macht’.
Het goede leven in filosofische zin: een langdurig levenspatroon
waarbij bewuste keuzes en ontwikkeling voorop staat. Socrates zei in zijn
werk ‘Apologie’ dat een leven dat zichzelf niet kritisch onderzoekt, niet
waard is geleefd te worden. Filosofie is overal, ook op de agora (=de
marktplein).
,1.2 De vrije markt als een bijzonder economisch systeem
3 kenmerken van de vrije markt:
1. Economische standaardbeschrijvingen: De vrije markt is het
wereldwijde systeem waarin ondernemingen en privé-personen
goederen en diensten kunnen ontwikkelen en aanbieden aan elkaar,
hierbij wordt de prijs primair bepaald door de verhouding van vraag
en aanbod. Elementen van de vrije markt: privé-eigendom,
concurrentie, vraag en aanbod, homo economicus, geld, kapitalisme
en innovatief.
2. Hoe we de markt ervaren: een nadere verkenning: verschillende
actoren die een rol spelen in de vrije markt:
a. De consument: geven geld uit aan iets, verschillende
behoeften zorgen hiervoor (denk aan fysieke behoeften,
psychologische & sociale aspecten). Marketeers spelen in op
deze behoeften.
b. De producent: degene die iets op de vrije markt aanbiedt. In
de productie is er sprake van globalisering (=moderne
economie wordt georganiseerd in globale netwerken).
Concurrentie ontstaat tussen producenten. Veel schakels in
een productieketen →Wie is er verantwoordelijk voor het
product?
c. Financiers: er zijn allerlei partijen (denk aan banken,
beleggers, hedge funds) die actief zoeken naar rendabele
investeringen. Grote bedrijven hebben deze partijen ook nodig
om te investeren. Het beurs-en aandelensysteem is een
belangrijk onderdeel in het kapitalisme.
3. ‘Vergeten’ aspecten: moraal, cultuur en ideologie: Overal
waar mensen keuzes maken, komen er ook morele aspecten bij. De
standaardomschrijving van de vrije markt suggereert van neutraliteit
en objectiviteit.
a. Moraal: milieu, armoede en arbeidsomstandigheden spelen
een rol in de vrijemarkteconomie.
b. Cultuur: de vrije markt is verbonden met bepaalde
ontwikkelingen in de westerse cultuur. In andere culturen zijn
er weer andere markten, aangezien de markt verbonden is
met de cultuur.
c. Ideologie: ideeën over de inrichting van de samenleving die
door bepaalde groepen mensen worden gedeeld.
Adam Smith (1723-1790), Friedrich Hayek (1899-1992) en Milton Friedman
(1912-2006) zijn economen die pleidooien voor de
vrijemarkteconomie. → voorstanders: Liberalen.
De vrije markt is al 200 jaar oud, voor de tijd waren er ook al markten. Nu
gebeurt produceren en consumeren via onpersoonlijke ruilverhoudingen
op wereldschaal.
De vrije markt is: (1) geen neutraal-objectief mechanisme (=moraal
ligt ten grondslag, morele overwegingen worden gemaakt), (2)
, cultuurhistorisch (=geschiedenis en cultuur wordt bepaald door
onderliggende cultuur) en (3) geen doelloos fenomeen (=belichaming
van idealen over het goede leven).
1.3 Opvattingen over het goede leven: Martha Nussbaums
capability approach
Human condition: de situatie waarin het menselijk leven zich afspeelt.
Opvattingen moeten altijd rekening houden met de menselijke conditie.
Martha Nussbaum (geb. 1947) is een van de bekendste hedendaagse
filosofen en staat bekend om haar werk The Fragility of Goodness,
Women and Human Development (hier staan de 10 ‘capabilities’ in).
De gebruikte maatstaaf voor ‘het goed doen’ van een samenleving was
het Bruto Nationaal Product (=BNP). → Kritiek: het zegt weinig over de
ontwikkeling van een land (denk aan scholing, gezondheid, voedsel,
sociale zekerheid, vrijheden etc.).
Nussbaum kwam samen met Amartya Sen eind jaren 80 met de
“Capability Approach” (=potenties of mogelijkheden). → een
samenleving is goed georganiseerd wanneer elk van deze potenties een
bepaald minimum voor elke burger kan realiseren.
De tien ‘capabilities’ zijn:
1. Leven: in staat zijn om te leven zonder dat je snel doodgaat
2. Lichamelijke gezondheid: goede voeding en onderdak
3. Lichamelijke integriteit: vrijheid van beweging, alle soorten geweld,
seksuele voorkeur
4. Zintuigelijke waarneming: verbeelden, denken, vrijheid in zoeken
naar de zin van het leven
5. Emoties: vrijheid in relaties nemen, en emoties uiten
6. Plannen maken: eigen leven inrichten en besef krijgen van het
goede leven
7. Relaties met anderen kunnen en mogen hebben: geen discriminatie
8. Andere soorten: zorg geven aan dieren, planten en de natuurlijke
omgeving en hier een relatie mee te ontwikkelen
9. Spel: in staat zijn te lachen, te spelen, te recreëren
10. Zeggenschap over de eigen omgeving: in politieke zin
Het gaat hierin niet om de uitkomsten van menselijke keuzes, maar om de
vrijheid om keuzes te maken. → kritiek: het is typisch westers ideaal
van individuele vrijheid en zelfontplooiing. Het goede leven betreft
niet alleen zaken die we al dan niet kunnen kiezen. VB. Bij een kind
nemen hoort ook verantwoordelijkheid. We moeten ook recht doen
aan bepaalde zaken die er simpelweg zijn en ons leven hoe dan ook mede
bepalen. Ons bestaan is ook gebonden aan diverse condities die met het
menselijke bestaan zelf meekomen. Ook moeten instituties soms
beperkingen opleggen of ons dingen verplichten om dingen mogelijk te
maken.
1.4 Vijf dimensies van het goede leven: relaties, instituties,
lichaam, natuur en zin
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller shbraams. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.75. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52510 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now