Hoofdstuk 2,3,4,5,6,7,9 Sociologie (hoofdstuk 1 niet)
Vak gedoceerd door prof Laermans (6stp)
Ppt's en boek geheel samengevat in deze samenvatting
Redelijk uitgebreid
Af en toe spellingsfouten
Roltheorie krijgt verschillende invulling binnen twee grote sociologische tradities:
Durkheim-lijn: R. Dahrendorf
Weber-lijn: R.H. Turner, E. Goffman
Sociale verwachtingen
zorgen in sociale verhoudingen/verbanden/netwerken voor een geordend verkeer omdat ze het
aantal handelingsmogelijkheden selectief inperken en sturen
vormen de fundamenten van de roltheorie
Ralf Dahrendorf: “De mens als homo sociologicus” = de mens als rollenspeler
Vertrekpunt: posities en de ermee verbonden rollen zijn meestal complementair
bv. geen leerlige zonder leraar, en omgekeerd
Positieveld
= het geheel van sociale posities waarmee regelmatig wordt samengehandeld met meer of minder
intensiteit
bv. meer intensiteit: leerlingen en collega’s, minder intensiteit: schoolhoofd of ouders
Bestaat uit centraal referentiepunt gekozen focuspositie, en meerdere tegenposities
bv. leraarpositie is focuspositie. Leerlingen en collega’s zijn tegenposities.
Bekenen telkens een specifieke relatie of positiesegment met een telkens andere rol af
bv. positieveld overlapt gedeeltelijk met het geheel van sociale posities waarmee bijvoorbeeld
het schoolhoofd regelmatig samenhandelt, diens positieveld omvat eveneens posities van
leraar, leerling en ouder, maar schoolhoofd heeft op gezette tijden contact met boekhouder
van school, leden van schoolbestuur…
Vanuit focuspositie lopen er meerdere relaties telkens naar één tegenpositie
Positiesegment
= enkelvoudige relatie tussen een focus – en een tegenpositie
bv. leraar-leerlingen, leraar-ouders, leraar-collega’s…
Binnen ieder positiesegment krijgt de focuspositie te maken met andere verwachtingen /
andere sociale rol
Rollenstel (role – set)
= het geheel van rollen dat de focuspositie in een positieveld te spelen heeft
Positieset
= verzameling van posities die een individu regelmatig inneemt tijdens een bepaalde levensfase
Tijdelijk
bv. eens afgestudeerd word je rol als student ingewiseld voor een beroepspositie
Lang
bv. vrouw-zijn
Soorten posities:
1. Toegeschreven posities of ascribed positions
= een positie die een individu zonder eigen inspanningen bekleedt door zekere biologische of
biologische kenmerken
bv. sekse, leeftijd
2. Verworven positie of achieved position
= wordt bekleedt op grond van individuele inspanningen
bv. universiteitsstudente
Bij een sociale positie hoort een sociale rol of verwachting
= verwachtingen van de tegenposities inzake
Verschillende dimensies:
, Rolhandelen
= de verwachtingen vanuit een tegenpositie over het handelen van een positiebekleder
Rolattributen
= verwachtingen over het uiterlijk en het ‘karakter’ van positiebekleders
bv. manager moet er verzorgd uitzien, moet gedecideerd overkomen
Rolsocialisatie
= het aanleren van verwachtingen
Tweezijdig gebeuren: men leert wat anderen van ‘mij’ verwachten en wat ‘ik’ van andere
kan verwachten bij het innemen van een positie
Wie een proces van socialisatie doorlopen heeft, zal bij het innemen van een sociale positie
rekenen op zekere verwachtingen van de kant van tegenposities.
Verwachtingsverwachtingen
= men verwacht als positiebekleder bepaalde verwachtingen van de andere positiebekleder(s)
met wie men samenhandelt
bv. dokter verwacht dat patiënt van hem een ziektediagnose verwacht, docent verwacht dat
haar studenten van haar een samenhangend college verwachten
Binnen concreet positieveld formuleren de tegenposities
- de rollen of verwachtingen
- bewaken de rolconformiteit
Rolconformiteit
= het al dan niet inlossen van de verwachtingen over de rolhandelingen en – attributen door een
positiebekleder
Specifieke vorm van sociale controle, waarbij rolprestaties met beloningen en straffen worden
gesanctioneerd
Negatieve sancties bij rolovertredingen
Zwaarte van sanctie wisselt met het soort verwachting:
(geïnspireerd op typologie van geïnstitutionaliseerde normen door William Summer)
1. Moet-verwachtingen (formele norm)
= naleving wordt formeel of juridisch gesanctioneerd
Meestal negatief
bv. avondklok, je wordt gesanctioneerd als je niet binnen bent voor 00:00
2. Plichtverwachting (zede)
= sterke positieve of negatieve informele sanctie
bv. sociale mijding (neg), grote sociale waardering (pos), werknemer die kantjes eraf loopt zal
een promotie missen
3. Kan-verwachtingen (gebruik)
= meestal positieve informele sancties bij optionele verwachting, wie deze niet inlost blijft
rolconform handelen. Iets ‘extra’ waarmee individu waardering werft
Verschillende soorten verwachtingen verschillende mate van institutionalisering
Ze zijn in meer of mindere mate sociaal voorgegeven en dwingend (of gesanctioneerd)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller yolienmertens. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.21. You're not tied to anything after your purchase.
