omvattende samenvatting die voldoende informatie geeft om een 8-9 te halen. Toont alle begrippen. lees het boek een keertje door en leer deze samenvatting en het komt helemaal goed
Begrip Betekenis
Soeverein Een staat die op een eigen gebied met
duidelijke grenzen het hoogste gezag uitoefent
en het monopolie van gewelduitoefening heeft.
Soeverein Soevereine staat bepaalt ook welke
godsdienst in eigen gebied
Filosoof Thomas Hobbes 17e eeuw In burgers belang zich te onderwerpen aan
alle macht bij één Soeverein
Geweldsuitoefening
Straffen
Wetten maken
Bepalen inhoud onderwijs
Alternatief is (burger)oorlog
Politiek Het maken van keuzes waaraan allen in een
staat zijn gebonden. De keuzes worden in
algemeen geldende wetten vastgelegd. Ze
worden uitgevoerd door ministers,
ambtenaren, politie en leger(dienaren van de
macht).
Algemeen belang Datgene dat voor het welzijn van het volk in
zijn geheel nuttig, gewenst of nodig is.
Efficiënt besturen Zo nuttig mogelijk besturen, doelmatig
Maximale participatie Kiezen voor een proces van democratische
besluitvorming met zorgvuldige afweging van
de verschillende belangen. Zodat zoveel
mogelijk mensen dus participeren
(Directe) Democratie Macht van velen – het volk regeert
Zuivere vorm – directe zeggenschap van het
volk / belangrijke beslissingen d.m.v.
volksstemmingen (nu: referendum)
(indirecte) Representatieve Het volk kiest vertegenwoordigers die
democratie beslissingen nemen en met een zekere
regelmaat bij verkiezingen aan de bevolking
verantwoording moeten afleggen over hun
beleid.
Waarom moet democratie ook een Om de inbreng van de burgers te
rechtstaat zijn? garanderen
Kenmerken democratie Individuele vrijheid (bv. meningsuiting)
Politieke grondrechten (bv. vrije
verkiezingen)
Politie en leger hebben wettelijke
beperkte bevoegdheden
Onafhankelijke rechtspraak
Persvrijheid
Parlementaire stelsel Het rechtstreeks gekozen parlement heeft de
hoogste macht. Op basis van de samenstelling
er van wordt er een kabinet geformeerd van
ministers en staatssecretarissen. Deze moeten
te allen tijde verantwoording afleggen aan het
parlement en dus indirect aan het volk.
1
,Constitutionele monarchie Landen met een parlementair stelsel waarbij
boven het parlement een niet gekozen
staatshoofd(koning) staat wiens macht zwaar
beperkt is door de grondwet.
Nederland sinds 1814
Constitutie Grondwet (zaken als gelijkheid en vrijheid)
Taken en bevoegdheden van 3
politieke machten (wetgevende,
uitvoerende en rechterlijke macht)
18 jaar stemrecht en gekozen worden
vrijheid van meningsuiting
oprichten politieke partij
regels politieke besluitvorming
persvrijheid
Verschil tussen regering en koning Regering kan worden weggestemd en
in constitutionele monarchie koning niet, die blijft
Nederland Parlementaire democratie met
constitutionele vorst
Presidentieel stelsel Het volk kiest een parlement en een president.
De president staat aan het hoofd van de
regering, de uitvoerende macht, en kan naar
eigen keuze ministers benoemen en ontslaan.
Om zijn macht enigszins te beperken, mist hij in
de meeste landen het ‘ontbindingsrecht’
Ontbindingsrecht Het recht om het parlement te ontbinden
Parlementaire democratie Een representatieve democratie waarbij
burgers via gekozen vertegenwoordigers
invloed hebben op het parlement. Waarbij ook
de waarden vrijheid en gelijkheid erg belangrijk
zijn en een grondwet
Dictatuur De drie machten- wetgevende, uitvoerende en
rechtelijke macht – zijn niet van elkaar
gescheiden, maar in handen van een kleine
groep mensen. De gewone burger heeft zo
nauwelijks invloed op de politiek.
Andere kenmerken dictatuur beperkte individuele vrijheid en
grondrechten (bv. geen
godsdienstvrijheid)
nauwelijks politieke vrijheid (bv.
schijnverkiezingen of verkiezingsfraude)
dikwijls overheidsgeweld
geen onafhankelijke rechtspraak
Censuur pers en media
Ideologie Samenhangend geheel van ideeën over de mens
en de gewenste inrichting van de samenleving
Indoctrinatie Als media, onderwijs en vereningingsleven
onder strenge controle staan. De bevolking
krijgt zo de partij-ideologie met de paplepel
ingegoten.
2
, Ideologische dictatuur Dictatuur gebaseerd op ideologie bv.
communisme (leer van Marx over
samenleving) of fascisme (Hitler)
Religieuze dictatuur/theocratie Godsdienst is verheven tot staatsideologie.
Machtsuitoefening volledig gebaseerd op
islamitische(godsdienst) wetgeving (sharia) bv.
Militaire dictatuur Wanneer het leger alle macht heeft, bv. tijdens
een oorlog.
Normen en waarden Normen zijn gedragsregels afgeleid uit waarden
als bv. gelijkheid
Sociale verhoudingen Rechtvaardige verdeling van welvaart
Links Wil ongelijkheid tussen mensen verminderen
met goeie uitkeringen en andere voorzieningen,
want niet alle mensen hebben de zelfde kansen
om goed voor zichzelf te zorgen. De overheid is
er vooral om de zwakkere te helpen. Ze hebben
een sterke actieve rol.
Rechts Mensen willen zo weinig mogelijk bemoeienis
van de overheid op sociaaleconomisch gebied.
Zij vinden dat mensen vooral zelf
verantwoordelijk zijn voor een beer bestaan.
Economische ongelijkheden en
inkomstenverschillen zijn onvermijdelijk
Politieke midden Ideologie tussen links en rechts
Vrijemarkteconomie Economie waarin vraag en aanbod de prijzen
betalen
Organische staatopvatting De samenleving is vergelijkbaar met een
menselijk lichaam waarin alle onderdelen van
elkaar afhankelijk zijn en ook alleen in
onderlinge samenhang kunnen functioneren.
Volgens de confessionelen hoort het bij de
menselijke natuur om gezinnen te vormen en
ook grotere samenlevingsverbanden aan te
gaan. Binnen zulke verbanden moeten mensen
verantwoordelijkheid voor elkaar dragen
Ecologisme Benadrukt de wederzijdse afhankelijkheid van
mensen en de natuurlijke omgeving. Ecologie
gaat dus voor economie. Voor de marktgerichte
economie gaan milieuvriendelijke en duurzame
productwijze.
Solidair De sterkste schouders moeten de zwaarste
lasten dragen.
Maatschappelijke middenveld Bv. Welzijnsinstellingen en schoolbesturen
particuliere organisaties in de samenleving die
verschillende groepen, meningen en belangen
vertegenwoordigen
Ontideologisering Het verdwijnen van ideologie als leidraad voor
het politieke leven.
Pragmatisme Wanneer je als partij geen vaste
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller zoesee123. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.03. You're not tied to anything after your purchase.
