,Week 45:
Hoorcollege 1: Inleiding in gerontologie
Klinisch redeneren bij ouderen
Kennis nodig van:
- Demografische kenmerken
- Biologische, psychische, sociale en functionele veroudering en levensloop
- Ziekten, complicaties bij ouderen
- Geriatric giants (geriatrische syndromen: Dementie, Delier, Depressie)
- Multimorbiditeit en polyfarmacie
Gerontologie vs Geriatrie
Gerontologie:
- De tak van wetenschap die het ouder worden bestudeert, zowel in lichamelijk,
maatschappelijk als in geestelijk opzicht
Geriatrie:
- Een medisch specialisme, gericht op de zorg en behandeling van ouderen
Geriatrie
= Specialisme dat gericht is op ouderen met meerdere aandoeningen tegelijkertijd: ziektebeelden die
worden veroorzaakt door veroudering
Comorbiditeit: er zijn meerdere aandoeningen/ziekten gerelateerd aan een (chronische)
ziekte (bijv. depressie bij dementie)
Multimorbiditeit: er zijn meerdere aandoeningen/ziekten tegelijk aanwezig (bijv. parkinson
en incontinentie)
Vergrijzing en dubbele vergrijzing
Vergrijzing: het aantal ouderen in de totale bevolking neemt toe
- Van 300.000 (in 1900) naar 3.200.000 (in 2018) 65-plussers
Dubbele vergrijzing: binnen de groep 65-plussers neemt het deel 80-plussers toe
- Op 1 januari 2018 waren 779.000 mensen 80-plusser
Ontgroening en ontgrijzing
Ontgroening: het aantal jongeren in de totale bevolking neemt af
Ontgrijzing: het aantal ouderen in de totale bevolking neemt af
Levensverwachting
, Voor de westerse bevolking: aanzienlijk toegenomen
Begin van deze eeuw geleidelijke toename, zelfs van 90-plussers door oa. betere toegang tot
gezondheidszorg
In de 21e eeuw krijgt de groep 65-plussers een groeiend aandeel in de bevolkingsopbouw
ten koste van het aandeel van de groep jongeren
In 2020: percentage oud en jong in evenwicht, vanaf 2020: toename aantal ouderen
Demografische verschuiving vraagt om nieuwe oplossingen, ook binnen de gezondheidszorg:
- Relevante ziekten/verschijnselen die samenhangen met ouder worden
- Naar schatting heeft 35% van de 65-plussers een vorm van hulp of verzorging nodig
- Normale veroudering, ziekten
Definitie Gezondheid uit 1948
Gezondheid = een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en maatschappelijk
welbevinden en niet slechts de afwezigheid van ziekte of andere lichamelijke gebreken
Discussie: wanneer is iemand nou écht volledig gezond?
Verschuiving in denken over gezondheid
Van focus op ziekte en zorg naar focus op gezondheid en gedragszelfmanagement
positieve gezondheid
Niet het aanbod maar de zorgvraag is leidend
Vraagt om een andere manier van werken
Focus ligt veel meer op vroegsignalering, dus preventie
Definitie Gezondheid volgens Huber (2011)
Gezondheid = het vermogen om zich aan te passen en een eigen regie te voeren in het licht
van sociale, psychische en emotionele uitdagingen van het leven.
- Flexibiliteit en zelfregie staan centraal, en gezondheid is geen stabiel eindpunt
Mensen kunnen gezond zijn, naast het hebben van een ziekte.
Wezenlijke vraagstukken
Verschuiving van ziekte-denken naar functieproblematiek/-behoud ( Healthy Ageing)
- Relevant te weten welke factoren bepalen dat somatische, psychische en sociale
functieproblemen zich voordoen
- In welke levensfase worden deze factoren van invloed?
- Bij wie is het effect het duidelijkst?
- Welke interventies kunnen worden toegepast en wanneer?
Rol van hbo-verpleegkundige en klinisch redeneren
Functioneren
, Functie: iets kunnen, over een functie beschikken om iets relevants te realiseren
Functioneren is een essentiële rol in iemands leven kunnen blijven bestaan, in leven
blijven
Existentiële behoeften: eten, drinken, warmte, contact hebben
- Ontbreken hiervan angst, stress en uiteindelijk de dood
Preventie en interventie
Bevorderen van functiebehoud met als doel:
- Functieproblematiek uitstellen
- Beperken van de ernst van de gevolgen op relevante levensdomeinen (zoals emotionele
beleving en sociaal-maatschappelijk functioneren)
- Preventietijdvensters: voorkomen van functieverlies tijdens verschillende levensfases
door toepassing van preventieve (leefstijl)interventies ( zie boek)
Kwaliteit van leven
Hoe kun en wil je ouder worden?
In welke mate bemoeien burgers zich met elkaar?
- Niet bemoeien: “laisser faire”
- Preventie door wet- en regelgeving (bijv. rook/alcoholverbod)
Een zo zelfstandig, autonoom mogelijk leven: een “waar” bestaan
- De wetenschap levert kennis over factoren die bijdragen aan het vergroten van kansen
op een “waar” bestaan
- Met beschikbare wetenschappelijke kennis eigen keuzes maken die passen bij de
eigen omstandigheden
Koppeling KBS’en van verpleegkunde
Persoonsgerichte zorg
De kwaliteit van leven wordt beïnvloed door de effecten van de (chronische) ziekte op het
(dagelijks) functioneren en de symptoomlast
Pijn die samengaat met de (chronische) ziekte zorgt ervoor dat andere klachten ontstaan: oa.
depressieve gevoelens, angst, slaapproblemen en verminderde zelfredzaamheid
Dagelijkse activiteiten zelf kunnen organiseren en uitvoeren, en sociaal kunnen blijven
functioneren is belangrijk voor mensen
Gezond of naar tevredenheid ouder worden is niet alleen een kwestie van al dan niet een
ziekte hebben en daarvoor behandeld worden
Ouderdom komt met…
Ouder worden gaat gepaard met verandering/verliezen op lichamelijk, functioneel, cognitief
en sociaal vlak
- De vroege ouderdom: 65 tot75 jaar
- De late ouderdom: 75 jaar en ouder
Fysieke veroudering
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller rosemarijnwendrich. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.44. You're not tied to anything after your purchase.