Gezondheidsbevorderingsplan
PLPBACH6.V020
Overgewicht bij Nederlandse inactieve jeugd
Studentnaam: -
Studentnummer:
School: Windesheim, te Zwolle
Stageplek:
Klas: -
Werkbegeleider:
Lwg-docent: -
Stagedocent: -
Datum en periode: 07-12-2020 – semester 1
Versie: 1
Aantal woorden: 5343 (H1-H4 excl. grafieken en tabellen)
,Voorwoord
Voor u ligt het gezondheidsbevorderingsplan dat is opgesteld gedurende de
praktijkleerperiode PLP-bachelor van de opleiding hbo-verpleegkunde van Christelijke
Hogeschool Windesheim te Zwolle.
Tijdens deze praktijkleerperiode liep ik stage bij … op de locaties... . … is één van de … in
Nederland. … vallen onder … . (…, z.d.-b). … heeft als visie “…” en staat voor het … van de
gezondheid van de … inwoners (…, z.d.-a). … richt zich op vier gezondheidsdoelen: …
(…, z.d.-b). … staat voor … . Alle … in Nederland heeft recht tot hun … op … (…, z.d.). De …
heeft als doel het bijdragen aan een gezonde en veilige situatie om in op te groeien van de
…, als individu en als groep (…, z.d.). De … in Nederland zijn verantwoordelijk voor het
organiseren van de … . Dit kan op verschillende manieren geregeld worden; … die vallen
onder de … of onder … of vallen onder zelfstandige stichtingen of die rechtstreeks onder de
gemeente vallen (…, z.d.).
Ik wil graag mijn dank uitspreken naar mijn werkbegeleider, voor de prettige begeleiding en
samenwerking. Daarnaast gaat mijn dank uit naar mijn collega’s voor de begeleiding en inzet
tijdens deze periode. Als laatste wil ik … en … bedanken voor het geven van de colleges
behorend bij dit gezondheidsbevorderingsplan.
Ik wens u veel leesplezier!
-naam-
4 december 2020
2
,Inhoudsopgave
1. Inleiding ....................................................................................................................................................... 5
1.1 Het gezondheidsprobleem vanuit maatschappelijk perspectief ................................................................... 5
1.2 Het gezondheidsprobleem vanuit organisatie perspectief ........................................................................... 8
1.3 Casus en een uitgewerkte PES ...................................................................................................................... 9
1.4 Onderzoeksvraag ........................................................................................................................................ 11
2. Een analyse van de determinanten van gedrag .......................................................................................... 11
2.1 Keuze gedragsanalysemodel ...................................................................................................................... 12
2.2 Gedragsanalyse volgens EBP ...................................................................................................................... 12
2.2.1 Gedragsanalyse wetenschappelijk bewijs .......................................................................................... 12
2.2.2 Gedragsanalyse klinische expertise .................................................................................................... 14
2.2.3 Gedragsanalyse cliëntperspectief ....................................................................................................... 14
2.3 verzamelde gegevens weergeven in het gedragsanalysemodel ................................................................. 14
2.4 Conclusie analyse van de determinanten van gedrag ................................................................................ 16
3. Interventies ................................................................................................................................................ 17
3.1 Mogelijke verpleegkundige interventies ..................................................................................................... 17
3.2 Gekozen verpleegkundige interventie ........................................................................................................ 18
3.2.1 Wetenschappelijk bewijs .................................................................................................................... 18
3.2.2 Cliëntperspectief ................................................................................................................................ 20
3.2.3 Klinische expertise .............................................................................................................................. 20
3.3 Uitgewerkte interventie .............................................................................................................................. 21
4. Borging en reflectie .................................................................................................................................... 22
4.1 Borging ....................................................................................................................................................... 22
4.1.1 Kennis en vaardigheden ..................................................................................................................... 22
4.1.2 Tegenslagen en dillema’s.................................................................................................................... 22
4.1.3 Evaluatie ............................................................................................................................................. 22
4.1.4 Discussie ............................................................................................................................................. 24
4.2 Reflectie ...................................................................................................................................................... 24
4.2.1 Ervaring gezondheidsbevordering op stageplek................................................................................. 24
4.2.2 Bijdrage gezondheidsbevordering op stageplek ................................................................................. 24
4.2.3 Rol als verpleegkundige t.a.v. gezondheidsbevordering in de toekomst ........................................... 25
5. Literatuurlijst .............................................................................................................................................. 26
Bijlage I – Vragenlijst prevalentie ................................................................................................................... 30
Bijlage II – Zoektermen literatuurstudie gedragsdeterminanten .................................................................... 31
Bijlage III – Inclusie- en exclusiecriteria literatuurstudie gedragsdeterminanten ............................................ 32
Bijlage IV – Beoordeling bronnen literatuurstudie ......................................................................................... 33
Bijlage V – Vragenlijst klinische expertise ....................................................................................................... 35
Bijlage VI – Vragenlijst cliëntperspectief ........................................................................................................ 36
3
,Bijlage VII – Zoektermen literatuurstudie interventies ................................................................................... 37
Bijlage VIII – Inclusie- en exclusiecriteria literatuurstudie interventies........................................................... 38
Bijlage IX – Beoordeling bronnen gekozen interventie – 1.............................................................................. 39
Bijlage X – Beoordeling bronnen gekozen interventie – 2............................................................................... 40
Bijlage XI – Cochrane beoordelingsformulier – 1 ............................................................................................ 42
Bijlage XII – Cochrane Beoordelingsformulier – 2 ........................................................................................... 44
Bijlage XIII – Cochrane Beoordelingsformulier – 3 .......................................................................................... 46
4
,1. Inleiding
In dit hoofdstuk wordt het waargenomen gezondheidsprobleem, overgewicht, geschetst
vanuit maatschappelijk perspectief (macroniveau) en op het niveau van de populatie/
afdeling (mesoniveau). Daarnaast wordt het gezondheidsprobleem aan de hand van een
casus op microniveau beschreven, hierbij wordt er een PES opgesteld en wordt er een
onderzoeksvraag opgesteld.
1.1 Het gezondheidsprobleem vanuit maatschappelijk perspectief
Overgewicht is een abnormale of buitensporige opeenhoping van vet die de gezondheid kan
beïnvloeden (WHO, 2020). Een ernstige mate van overgewicht wordt ook wel obesitas
genoemd (NJi, z.d.-a). Een langdurige positieve energiebalans is het gevolg van overgewicht
(NJi, z.d.-b). Van een positieve energiebalans is er sprake wanneer een kind meer energie
inneemt dan het nodig heeft. Een verstoring in de energiebalans kan ontstaan door
verschillende factoren die van invloed zijn op het gewicht en de leefstijl van het kind. Het
kan gaan om perinatale factoren, genetische factoren, biologische factoren,
sociaaleconomische factoren, omgevingsfactoren en gedrag (NCJ, 2012). In de literatuur is
onderzoek gedaan naar deze risicofactoren van overgewicht. In tabel 1 worden deze
risicofactoren weergegeven.
Tabel 1: Risicofactoren van overgewicht
Perinatale factoren • Een te laag of te hoog geboortegewicht 1,2
(kort voor en na de • Moeder met zwangerschapsdiabetes 1,2
geboorte) • Moeder rookte tijdens de zwangerschap 1,2
• Moeder had een te hoog gewicht tijdens de zwangerschap 1
Genetische factoren • Erfelijke aanleg 1,2
Biologische factoren • Depressie 2
• Vroege inzet puberteit 2
• Een snelle toename in gewicht in het eerste levensjaar 2
Sociaaleconomische • Een gezin met een lage SES 1
factoren • Turkse of Marokkaanse etniciteit 2
Omgevingsfactoren • Een opvoeding waarbij veel eten en weinig bewegen
en gedrag stimuleert 1,2
• Ouders, broers en zussen met overgewicht 2
• Reclames die aanzetten tot ongezond eten 1
• Frisdrank- en snackautomaten op de scholen 1
• Weinig bewegen 1,2
• Ongezond voedingspatroon 1,2
• Beeldschermgebruik > 2 uur per dag 1
• Een buurt met nauwelijks ruimte voor
buitenspeelgelegenheid 1
• Onvoldoende slaap (2 uur minder slaap dan gemiddeld) 1
Bron: 1: (NJi, z.d.-b) 2: (NCJ, 2012)
Bij overgewicht en obesitas is er vaak geen sprake van een onderliggende aandoening
(NCJ, 2012). Bij obesitas is er bij minder dan 2% van de gevallen sprake van een
onderliggende aandoening en bij overgewicht ligt dit percentage nog lager. Echter moet
5
, iedereen hier wel alert op blijven. Als er naast overgewicht of obesitas sprake is van een
vertraagde lengtegroei of vertraagde psychomotore ontwikkeling dan zijn dit
alarmsymptomen (NCJ, 2012). Deze symptomen kunnen wijzen naar de volgende
onderliggende aandoeningen: syndroom van Prader-Willi, het syndroom van Bardet-Biedl of
het syndroom van Cushing (NCJ, 2012). Om te bepalen of iemand overgewicht heeft, kunnen
er verschillende methoden worden ingezet, namelijk de Body Mass Index (BMI), de
buikomvang en de huidplooidikte (Volksgezondheidenzorg.info, 2020). Deze methoden
geven een indicatie weer voor de hoeveelheid opgeslagen vet. De BMI wordt het vaakst
gebruikt. De BMI drukt de verhouding tussen de lengte en het gewicht van een persoon uit
in kg/m2. Voor de BMI zijn verschillende grenswaarden vastgesteld hierin wordt onderscheid
gemaakt tussen kinderen, jongeren en volwassenen, zie tabel 2,3 en 4. Voor kinderen en
jongeren zijn er aparte grenswaarden, omdat deze leeftijds- en geslacht specifiek zijn
(Volksgezondheid en zorg, 2020).
Tabel 2: kinderen < 2 jaar
Overgewicht 1 – 2 SDS*
Obesitas ≥ 2 SDS
*Standaard Deviatie Score. Een kind met een gemiddeld gewicht heeft een standaarddeviatie
score 0.
Bron: (NCJ, 2012)
Tabel 3: BMI-grenswaarden voor jongens en meisjes 2- 18 jaar
Jongens Meisjes
Leeftijd (jaar) Overgewicht Obesitas Overgewicht Obesitas
2 18,4 20,2 18,0 19,8
3 17,9 19,6 17,6 19,4
4 17,6 19,3 17,3 19,2
5 17,4 19,3 17,2 19,2
6 17,6 19,8 17,3 19,7
7 17,9 20,6 17,8 20,5
8 18,4 21,6 18,4 21,6
9 19,1 22,7 19,1 22,8
10 19,8 24,0 19,9 24,1
11 20,6 25,1 20,7 25,4
12 21,2 26,0 21,7 26,7
13 21,9 26,8 22,6 27,8
14 22,6 27,6 23,3 28,6
15 23,3 28,3 23,9 29,1
16 23,9 28,9 24,4 29,4
17 24,5 29,4 24,7 29,7
18 25,0 30,0 25,0 30,0
Bron: (NCJ, 2012)
6
