Week 1 Handhaving: Bestuurssancties I
Leerdoel van deze week:
Het verkrijgen van inzicht in het bestuursrechtelijke handhavingsinstrumentarium in het
algemeen; de algemene bepalingen van de Awb inzake handhaving; handhavingstoezicht; het
handhavingsmiddel last onder bestuursdwang.
Te behandelen onderwerpen:
- bestuurlijke sancties: herstelsancties en bestraffende sancties;
- algemene bepalingen inzake handhaving in de Awb;
- toezicht op de naleving;
- last onder bestuursdwang.
Literatuur (38 pagina’s):
- BSR 1, Hoofdstuk 20 (Bestuurlijke handhaving algemeen)
- BSR 1, Hoofdstuk 21 (Toezicht op de naleving)
- BSR 1, Hoofdstuk 22 (Sancties), nrs 659-662; 664-666, 675; par. 22.2 (Last onder
bestuursdwang) m.u.v. nr. 682, par. 22.4 (Bestuurlijke boete), alleen nr. 694
Jurisprudentie:
- EHRM 21 februari 1984 (Öztürk), AA 29
- EHRM 17 december 1996 (Saunders), AA 67
- AbRvS 27 juni 2018 (Inspectie kinderopvang), AA 138
1.1 Hoorcollege
- Handhaving en systematiek Hoofdstuk 5 Awb
- Toezicht op de naleving (Titel 5.2 Awb)
- Artikel 6 EVRM en het begrip ‘criminal charge’
- Verhouding artikel 5:20 en 5:10a Awb
Let op: deze onderwerpen worden alleen behandeld tijdens het hoorcollege. In het hoorcollege
staat het thema ‘Handhaving en toezicht’ centraal. De werkgroep concentreert zich op de last
onder bestuursdwang zoals geregeld in Afdeling 5.3.1 Awb.
Aantekeningen
Art 5:21 sub a jo 5:2 lid 1 sub b en a Awb: een bevel van een bo om een overtreding ongedaan
te maken. Anders krijg je art 5:21 sub b Awb, dan kan bo feitelijk handelen.
Een last onder bestuursdwang wordt opgelegd door een beschikking o.g.v. art 5:9 Awb.
Als belanghebbende kun je vragen om een toepassingsbeschikking à art 5:31a lid 3 Awb.
De bevoegdheid van last onder bestuursdwang ontstaat pas als de overtreder eerst in de
gelegenheid is gesteld om de overtreding te stoppen.
Kostenverhaal o.g.v. art 5:25 Awb.
Last onder bestuursdwang heeft 3 elementen:
1
,a) De last
b) De feitelijke toepassing
c) Het verhaal van kosten
1.2 Werkgroepopdrachten
Frank Kelderhuis heeft op zijn bedrijfsterrein te Zundert, dat hij huurt van Vastgoed BV, een schuur
staan met een dak van asbesthoudende golfplaten. Frank beschikt voor zijn
bedrijf op grond van artikel 2.1 lid 1, sub e jo. artikel 2.14 Wet algemene bepalingen omgevingsrecht
over een omgevings- vergunning van het college van burgemeester en wethouders van Zundert
(hierna: het college). Na een storm is de schuur ingestort. Twee dagen na de storm ontvangt Frank
op zijn bedrijf bezoek van de gemeentelijke toezichthoudster Kim Soons. Kim stelt vast dat als gevolg
van het instorten van het dak asbestverdachte resten en asbesthoudend puin zich op het perceel
hebben verspreid. Omdat Frank geen maatregelen heeft getroffen om deze resten en puin af te
voeren, is sprake van overtreding van artikel 10.1 lid 1 en 2 Wet milieubeheer. Kim adviseert het
college handhavend op te treden. Het college is voornemens een last onder bestuursdwang op te
leggen.
1. Is het college bevoegd een last onder bestuursdwang op te leggen?
Toezichthouder is bevoegd o.g.v. art 5:11 jo 5:13 jo 5:15 Awb.
Waarop berust de bevoegdheid van het bestuursorgaan? Art 5:21 jo 5:2 sub b en a Awb.
• Overtreding: art 10.1 lid 1 en 2 Wet Milieubeheer. Frank is hier de overtreder, hij verricht de
handelingen.
• Wettelijke grondslag: art 5:4 Awb (legaliteitsbeginsel) en art 125 lid 2 Gemw. Het moet gaan
om regels die het gemeentebestuur uitvoert.
Dus het gemeentebestuur is bevoegd. Voor decentraal niveau bestaan algemene grondslagen:
1. Art 125 lid 1 tot 3 Gemw.
2. Art 122 lid 1 tot 3 Provinciewet.
3. Art 61 lid 1 tot 3 Waterschapswet.
Op centraal niveau moet naar een specifieke grondslag in de bijzondere wet worden gekeken,
in de Wabo.
Art 5:1 jo 5:2 jo 5:5 Wet Milieubeheer jo 1:1 jo 2:4 lid 1 Wabo (blz. 4247 in Kluwer) à hieruit
blijkt dat college van b&w bevoegd gezag is.
Stel het college is bevoegd een last onder bestuursdwang op te leggen aan Frank. Het college
bepaalt in de last onder bestuursdwang dat binnen veertien dagen na bekendmaking van de last,
de asbestverdachte resten en het asbesthoudend puin door een gecertificeerd bedrijf moeten zijn
verwijderd.
2. Kan deze last onder bestuursdwang worden opgelegd aan Frank en Vastgoed BV?
Een bestuurlijke sanctie kan worden opgelegd aan de overtreder à art 5:21 sub a jo 5:2 lid 1
sub a Awb: een last onder bestuursdwang is een bestuurssanctie en kan worden opgelegd
wanneer er sprake is van een overtreding.
Art 5:1 lid 2 Awb: overtreder is degene die de overtreding pleegt (dat is actief handelen of
nalaten). In casu is dat Frank. Als Frank niks doet, kan bo zelf de overtreding beëindigen.
2
,Gemeente komt dan het terrein op, waar Vastgoed BV eigenaar van is.
Art 5:24 lid 3 Awb: aan de overtreder (Frank) moet kennis worden gegeven en ook aan de
rechthebbende (dat is Vastgoed BV).
Art 10.1 Wet Milieubeheer (blz. 4108 Kluwer). Laat Vastgoed BV ook handelingen na? Een last
onder bestuursdwang kan dus ook worden opgelegd aan degene die feitelijk en juridisch in
staat zijn de overtreding te beëindigen. Dus ook aan Vastgoed BV kan een last onder
bestuursdwang worden opgelegd à het kan ook een BV zijn o.g.v. art 5:1 lid 3 Awb.
De last onder bestuursdwang wordt dan ook gegeven aan de eigenaar, om te voorkomen dat
het gemeentebestuur feitelijk optreedt en het eigendomsrecht van Vastgoed BV schendt. Dit is
van belang voor het kostenverhaal.
3. Voldoet de last onder bestuursdwang aan de eisen van de Algemene wet bestuursrecht?
- Art 5:9 Awb: een last onder bestuursdwang wordt bij beschikking opgelegd (inhoud van
overtreding en plaats en tijdstip moeten in de beschikking worden vermeld). In casu staat
dat allemaal niet in de beschikking.
- Art 2:4 Awb: onpartijdigheid van bestuursorgaan.
- Art 4:8 Awb: horen van partijen.
- Art 3:47 jo 5:4 Awb: wettelijke grondslag moet ook worden opgenomen, In casu is dat art
125 Gemw.
- Art 5:24 lid 1 en 2 Awb: te nemen herstelmaatregelen en begunstigingstermijn. In casu staat
dat erin, want er moet een gecertificeerd bedrijf worden ingeschakeld om asbest te
verwijderen.
- Art 5:21 sub b Awb: zelf ingrijpen bestuursorgaan indien nodig. In casu staat dat er niet in.
- Art 5:25 lid 1 en 2 Awb: kostenverhaal op de overtreder. In casu staat dat er ook niet in.
Stel dat de last onder bestuursdwang voldoet aan de eisen van de Algemene wet bestuursrecht. Na
achttien dagen brengt toezichthoudster Kim opnieuw een bezoek aan het bedrijfsterrein van Frank.
Het blijkt dat de asbestverdachte resten en het asbesthoudend puin niet zijn verwijderd. Het college
geeft aan Clean BV, een gecertificeerd bedrijf, opdracht het asbesthoudend materiaal te verwijderen.
Het college stuurt nadien een brief aan Frank en Vastgoed BV. Hierin staat dat het college € 43.500
aan kosten heeft gemaakt voor het doen laten verwijderen van het asbesthoudend materiaal en
gelast hen deze kosten te betalen.
4. Kunnen Frank en Vastgoed BV tegen deze brief een bezwaarschrift indienen?
Art 7:1 jo 8:1 Awb à bezwaar en beroep. Is er sprake van een appellabel besluit i.d.z.v. de
Awb?
Frank en Vastgoed BV zijn direct belanghebbende, normadressaat. Maar is er nou sprake van
een besluit? Art 5:25 lid 6 jo 4:86 lid 1 Awb: het gaat om een kostenverhaalbeschikking en
daartegen kan je in bezwaar en beroep.
Frank en Vastgoed BV betogen dat in hun bezwaarschrift dat helemaal geen sprake is van
overtreding van artikel 10.1 Wet milieubeheer en zo dat wel het geval is, dat Vastgoed BV geen
overtreder is zodat de kosten niet op haar verhaald kunnen worden.
5. Kunnen deze twee punten in het kader van het kostenverhaal nog worden beoordeeld?
Het is van belang hoe Vastgoed BV is aangeschreven, als overtreder of als eigenaar.
3
, Nee, de rechter beoordeelt alleen de beschikking en niet de beschikking tot het opleggen van
een last onder bestuursdwang als zodanig. Tevens verhaalt art 5:25 lid 2 Awb de kosten op de
overtreder, dus je komt met een kostenverhaalsbeschikking bij de rechter.
ABRvS: hoofdregel is dat bij kostenverhaal je niet meer kan aanvoeren of er sprake is van een
overtreding en wie de overtreding is. (Dit moet worden aangevoerd bij de last onder
bestuursdwang). In een uitzonderlijk geval is er hierop een uitzondering mogelijk. Dat doet zich
voor indien evident is, dat achteraf gezien duidelijk moet zijn dat er helemaal geen overtreding
is gepleegd of het niet de overtreder is.
Clean BV heeft bij het verwijderen van het asbesthoudend materiaal schade toegebracht. Een
medewerker van Clean BV heeft bij het achteruit zetten van zijn vrachtauto de elektrische
bedienbare bedrijfspoort ontzet. Het kost € 21.300 om dit repareren. De uitvoering van de last onder
bestuursdwang is in strijd met artikel 3:1 lid 2 jo. artikel 3:4 lid 2 Awb onzorgvuldig geschied.
6. Welke rechter is bevoegd te oordelen over de wijze van uitvoering van de bestuursdwang?
Hoofdregel, art 8:1 Awb: naar de bestuursrechter. Als bo bestuursdwang laat uitvoeren is een
feitelijke handeling à art 5:21 sub b Awb. Het bestuursorgaan gaat over tot feitelijk uitvoeren
bij het niet uitvoeren van de last. Dus je kan niet naar de bestuursrechter.
Je moet o.g.v. een onrechtmatige daad naar de civiele rechter (art 6:162 BW).
Terug naar de situatie bij vraag 3. Stel dat nadat de last onder bestuursdwang is opgelegd, brand
uitbreekt bij de buurman van Frank. De vlammen slaan over naar de restanten van
de schuur. De kapotte asbesthoudende golfplaten vatten vlam met als gevolg dat over een groter
gebied, buiten het bedrijfsterrein van Frank, asbestdeeltjes neerdalen. De dag na de brand treft het
college van Zundert onmiddellijk maatregelen door aan Clean BV opdracht te verlenen om de
asbestdeeltjes te verwijderen. De kosten ad € 69.800 worden in rekening gebracht bij Frank. In
de brief staat dat Frank heeft gehandeld in strijd met artikel 1.1a lid 1 en 2 Wet milieubeheer.
7. Is het college in dit geval bevoegd om op deze wijze op te treden met bestuursdwang?
De bevoegdheid is o.g.v. art 5:21 sub a jo 5:2 lid 1 sub b en a Awb. Hier heeft de bo de
overtreder niet de mogelijkheid geboden om de overtreding zelf te beëindigen.
In beginsel heb je eerst de last en dan pas bestuursdwang. Twee uitzonderingen art 5:31 Awb
(nadien wordt alsnog een besluit genomen).
Lid 1 à Een bestuursorgaan dat bevoegd is om een last onder bestuursdwang op te leggen
kan in spoedeisende gevallen besluiten dat bestuursdwang zal worden toegepast zonder
voorafgaande last.
Lid 2 à Indien de situatie zo spoedeisend is dat een besluit niet kan worden afgewacht kan
terstond bestuursdwang worden toegepast, maar wordt zo spoedig mogelijk nadien alsnog een
besluit als bedoeld in het eerste lid bekend gemaakt. Dit is superspoed.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Exx28. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.55. You're not tied to anything after your purchase.
