Class notes
Notities Geschiedenis van de Middeleeuwen Jeroen Deploige (volledig)
- Course
- Institution
- Book
Volledige notities van Geschiedenis van de Middeleeuwen ()
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
VitaleLori
Reviews received
Content preview
NOTITIESGESCHIEDENIS VAN DE MIDDELEEUWEN
Joachim Traest
,INLEIDING
LES 1: HET BEGRIP ‘MIDDELEEUWEN’
Gent als getuige
Postgebouw
- Lijkt middeleeuws, maar is gebouwd tussen 1898 en 1909 door Louis Cloquet
- Eclectische stijl met vooral neogotische en neorenaissance kenmerken
- Ook Sint-Michielsbrug lijkt middeleeuws maar dateert uit die periode
- Gravensteen werd volledig gerenoveerd en herbouwd, is eigenlijk niet meer middeleeuws
- Middeleeuwse karakter tijdens de Wereldtentoonstelling van 1913
- 19e-eeuwse romantiek schept romantisch, zelfs verkeerd beeld van de middeleeuwen
- We worden omringt door de fascinatie voor de middeleeuwen
1. DE AMBIVALENTE PERCEPTIE VAN DE ‘MIDDELEEUWEN’
Negatieve tendens
- ‘middeleeuwse toestanden’
- Symbool voor achteruitgang
- Tot 10e eeuw inderdaad schriftarme periode
- Ontbreken van bronnen tekent de volledige middeleeuwen
- In China, Indië en Arabië zijn de beschavingen veel verder ontwikkeld en is er wel een bloei
- Enkel in Europa een duistere periode, maar elders in de wereld was er bloei en vooruitgang
Positieve tendens
- ‘De kathedralenbouwers’
- Romantisch verlangen
- Hedendaagse bestsellers (Bart van Loo)
- De middeleeuwen zijn ‘anders’
Grondslagen voor de geschiedenis van West-Europa
- Urbanisatie en stedenvorming
- Politieke instituten (koningschap, parlement)
- Handelskapitalisme en bankwezen
- Religie en geweten
- Universiteiten en rationeel-empirisch denken
1
,2. HET BEGRIP ‘MIDDELEEUWEN’
Begripsgeschiedenis
- Idee van ‘tussentijd vond oorsprong in de periode zelf
- 14e eeuw: Tenebrae of schaduwperiode (Petrarca)
- 15e eeuw: Media tempestas (tussentijd)
- 17e eeuw: Medium Aevum (Du Cange)
Appreciatie van de middeleeuwen sinds het humanisme?
- Humanisme
o Vooral taalkundig verval: middeleeuws Latijn leek nergens op
o Renaissance: terug naar het klassieke Latijn
- Katholieke wereld
o Contrareformatie
o Onderwijs belangrijk voor contrareformatie
o Invoering klassieke scholing (humaniora)
o Vooral teksten lezen van klassieke auteurs
o Alles wat later kwam was onbelangrijk
- Gereformeerde wereld
o Middeleeuwen als periode van hoogtij voor de katholieke kerk
o Sprak voor reformatie niet aan
- Romantiek (19e eeuw)
o Fascinatie voor de middeleeuwen
o Positief, geromantiseerd nostalgisch beeld
o Nobele idealen
- Verwetenschappelijking
o Grote editieprojecten (Monumenta Germaniae Historica)
o Hangt samen met nationalisme, zoektocht naar nationale geschiedenis
o J. Burckhardt: Die Kultur der Renaissance in Italien (1860)
o J. Huizinga: Herfsttij der Middeleeuwen (1919)
o Men onderscheidt meerdere renaissances
- Medievalism: middeleeuwen in de moderne cultuur
o Architecturale politiek in de 19e eeuw: restauratie en opkomst neogotiek
o Viollet le Duc: Frans restauratiearchitect van middeleeuwse gebouwen
o Ook in de literatuur, muziek en films (Game of Thrones, Star Wars, Hobbit)
- Vandaag: commerciële uitbuiting van de middeleeuwen
o Toeristische troef
o Van Eyck in Gent (sjaals, mokken, sleutelhangers)
o Vlaamse meesters als exportproduct
2
,3. AFBAKENING
Begindata
- 410: Visigoot Alarik plundert Rome
- 476: Val WRR door Odoaker
- 481: Clovis wordt Frankisch vorst
Einddata
- 1450: Uitvinding boekdrukkunst
- 1453: Val Constantinopel
- 1492: Ontdekking Amerika
- 1517: Maarten Luther
4. KRITIEKEN EN ALTERNATIEVE CENSUREN
Beginperioden
- 7e eeuw: Confrontatie Islam en Europa (Henri Pirenne)
- 800: Karel de Grote
- 400-600: Late Antiquity (als aparte periode)
Nieuwe tijden: nieuw?
- Ontdekkingen gebeurden al eerder
- Reformatie begon al veel eerder met vroege kritiek
Andere einddata
- Tot 12e eeuw
- Tot 18e eeuw
Opdelingen
- Vroege agrarische periode
- Periode van omslag
- Late geürbaniseerde en commerciële middeleeuwen
Romaans-Germaanse spraakverwarring
- Haut Moyen Age ≠ High Middle Ages maar = Early Middle Ages
3
,5. EEN WEST-EUROPEES VERHAAL?
Samenhang
- Latijn
- Christendom
Regionale diversiteit
- Verschillende talen
- Politieke versnippering
- Verschillende snelheden van bloei en verval
Reden voor het succesverhaal
- Verdeeldheid zorgde voor competitie, dat het dynamieken gestimuleerd heeft
- Vroege discussies over scheiding kerk-staat
- Opkomst van de 3e stand
- Ontstaan kapitalisme
- Confrontatie en synergiën met Byzantijnse en Islamitische wereld blijven cruciaal
6. DE MEDIËVIST EN ZIJN BRONNEN
Kanaal
- Voornamelijk orale communicatie
- weinig schriftelijke bronnen
Verschriftelijking
- Neemt toe
- Geen gelijkmatig proces (let op: vernietiging geschriften)
Differentiatie
- Genres en types worden meer gevarieerd
Dragers
- Tablet papyrus perkament papier
Verspreiding
- Handschriften
Taal
- Latijn als schriftelijke taal
- Late middeleeuwen ook de volkstaal als schriftelijke taal
Redactiemilieus
- Clerus
- Later ook adel en stedelijke burgerij
4
, DEEL 1: DE VROEGE
MIDDELEEUWEN (500-1000)
LES 2: HET EINDE VAN HET ROMEINSE RIJK IN HET WESTEN
Gent als getuige
Machariuswijk
- Nabij Dampoort
- Lag nabij de samenvloeiing van de Leie en de Schelde (Ganda)
- Samenvloeiingsplek werd al vanaf 2e-3e eeuw bewoond
- Ook 4e-5e eeuw bewoningssporen: continue bewoning, geen archeologische breuk
1. BREUK OF CONTINUÏTEIT?
Breuk
- Ingrijpende staatskundige veranderingen
o Splitsing Romeinse Rijk
- Migratiebewegingen
- Omvorming van samenlevingspatroon
o Platteland vs. Stad
Continuïteit
- Impact kerk blijft heel groot
- Kerk als factor van continuïteit
Geografisch
Romeinse Rijk rond 300
Noorden: Germanen
Oosten: Perzen
5
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller VitaleLori. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.84. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
80796 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now