Class notes
Hoorcollege 3 Jeremy Bentham, de grondlegger van het utilitarisme
- Course
- Institution
Dit zijn aantekeningen van hoorcollege 3 van de cursus Filosofie van de Managementwetenschappen.
[Show more]
Seller
Follow
avdoever
Content preview
Filosofie van de managementwetenschappenHoorcollege 3
Jeremy Bentham en het utilitarisme
Doelethiek behandelen aan de hand van het utilitarisme:
- Een grote denker daarvan: Jeremy Bentham (1748-1832)
o Hij was een wonderkind, begon op zijn derde al Latijn te spreken, sprak 10 talen
vloeiend
o Sociaal hervormer: Hij pleitte nadrukkelijk voor gelijke rechten van vrouwen, zelfs
homoseksuelen, maar ontwierp ook een nieuw soort gevangenis: het panopticon
Want hij vermoedde dat de meeste mensen daar gelukkig van zouden
worden
Panopticon
Soort metafoor voor een wetenschappelijk georganiseerde
samenleving
Koepelgevangenissen met allemaal raampjes aan de buitenkant van
de cellen. Wachttoren in het midden. De persoon ziet zo altijd
schaduwen van de gevangenen. De gevangen voelen dat zij continue
worden geobserveerd/gezien worden, waardoor zij zich
gedisciplineerd gaan gedragen
o Dit moet je in een samenleving zien te krijgen volgens
Bentham
o Hij veronderstelde dat je in feite alle problemen in de wereld kon oplossen met de
wetenschap (deze houding kwam je in die tijd vaker tegen)
o Hij vond dat op basis van religie, ethiek en allerlei gevoelens teveel ruzie en oorlog
was
o Hij is net als veel andere van mening dat een bepaald rationaliteit geboren is
o Na zijn dood heeft hij zich laten mummificeren, sindsdien is hij nog in University
College Londen te bewonderen. Hij stelde zijn lichaam open voor de wetenschap.
o Belangrijkste woordvoerder van het klassieke utilitarisme
o Grote invloed op het kapitalistische denken gehad
o Bentham, bezeten van wetenschap, liet zijn lichaam na zijn dood balsemen en het is
tot op de dag van vandaag te bewonderen in University College, Londen. Bij zijn
voeten zie je zijn hoofd in was.
o Beroemd is deze passage: “De mens heeft twee soevereine meesters: plezier en pijn.
Ze beheersen ons in alles wat we doen en zeggen.”
Belangrijk: hier gaat het niet om persoonlijke of individuele gevoelens. Een
handeling die goed is, draagt bij aan het plezier van zoveel mogelijk mensen.
Het gaat in Benthams ethiek nooit om individueel plezier. (Weg dus met het
psychologische egoïsme!)
o Nut, dat wil zeggen: alles wat ‘pleasure’ voor zoveel mogelijk mensen verhoogt, is
het criterium voor iedere deugd. Ofwel: een handeling die deugdzaam, goed of juist
is, is een handeling die de hoeveelheid nut in een samenleving verhoogt.
o Let op: het gaat hierbij om kwantitatieve grootheden! Nut, plezier en geluk worden
in cijfers gedacht. Dit is ook utilitaristisch denken.
o Men spreekt wel eens van: ‘moral arithmetics’ (morele rekenkunde). De ‘deliberatie’
gaat dus richting een ‘felicific calculus’ (gelukscalculus).
Mill, Kant en Bentham stoppen iets rationeels in de ethiek:
Bij Bentham is het rationele: rekenkunde
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller avdoever. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.77. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now